Termometre Alm. Thermometer (n), Wärmemesser (m), Fr. Thermomètre (m), İng. Thermometer. Sıcaklık ölçen âlet. Termometrelerin çalışma prensibi, pekçok maddenin sıcaklıkla genleşmesi esâsına dayanmaktadır.En sık rastlananı cıvalı termometredir. Bu çok küçük kesite sâhip ve üst ucu kapalı bir tüpten ibârettir. Alt ucundaysa içinde cıva bulunan küresel veya silindirik bir hazne bulunur. Isıtılmasıyla, civa genişler ve tüpte yükselir. Tüpün kesitinin küçük olmasından dolayı az bir hacim büyümesinde cıvanın yükselmesi oldukça fazladır. Termometre iki sâbit nokta arasında kalibre edilir. Bunlar suyun donma noktasıyla kaynama noktasıdır. Normal atmosfer basıncında (760 mm cıva basıncı) bu iki nokta arasındaki mesâfe Celcius termometresinde 100 eşit parçaya bölünür. Bunların ...

Kategori : Genel | Etiket: Termometre

Termoelektrik Alm. Thermoelektrizität (f), Fr. Thermoélectricité (f), İng. Thermoelectricity. Sıvı ve katı maddelerdeki ısı farklılıkları ve elektrik akımlarının sebeplerini inceleyen bir bilim dalı. Özellikle elektriğin ısıya ve ısının elektriğe dönüşmesiyle alâkalıdır. Üç ana termoelektrik etki; Seebeck, Peltiel ve Themsen etkileridir.Seebeck etkisi: İletken bir çubuğun bir ucu ısıtıldığında bu uç diğerinden daha sıcak olur ve iletken çubuktan elektrik akımı geçmesi sağlanır. Buna Seebeck etkisi denir. a ve b gibi iki çubuk birleştirildikleri zaman T1 ve T2 'deki ısılar da farklı olursa V voltajı elde edilir ki, buna da Seebeck voltajı denir. Bu voltaj T1 ve T2 'nin ısı miktarlarına bağlıdır.Târihi: Thomas Johann ...

Kategori : Genel | Etiket: Termoelektrik

Termodinamik Alm. Thermodynamik, Wärmekraftlehre (f), Fr. Thermodynamique (f), İng. Thermodynamics. Enerji ve enerji dönüşümlerini, entropiyi ve burada maddenin fizikî özellikleri arasındaki bağıntıları inceleyen bir ilim. Termodinamik fiziğin bir koludur. Diğer ilimlerde olduğu gibi, termodinamik de esas olarak önce gözleme, deneye dayanır. Sonra elde edilen neticelerden termodinamiğin kânunları formüle edilir. Bu kânunlar, termodinamiğin sıfırıncı, birinci, ikinci ve üçüncü kânunlarıdır. Sıfırıncı kânun ısıl denge ve sıcaklıkla, birinci kânun enerjiyle, ikinci kânun entropiyle ve üçüncü kânun mutlâk entropiyle ilgilidir. Mühendislik problemlerinin çözümünde en çok termodinamiğin birinci kânunu ve ikinci kânunu kullanılır.Kapalı sistemler için termodinamiğin birinci kânunu, herhangi bir hal değişimindeki ısı değişimi, iş değişimi ...

Kategori : Genel | Etiket: Termodinamik

Terliksi Hayvan (paramaecium) Alm. Paramaecium (n), Fr. Paramécie (f), İng. Paramecium. Familyası: Paramesyumgiller (Paramaeciidae). Yaşadığı yerler: Tatlı ve acı sularda serbest hâlde yaşarlar. Özellikleri: Vücutları kirpiklerle bezenmiş bir hücreli mikroorganizmalar. Kirpikleriyle hareket ederler. Çeşitleri: Sekiz türü vardır. Kirpikliler (Ciliata) sınıfının tüm kirpikliler (Holotricha) takımından, çoğunlukla tatlı sularda yaşayan bir hücreli birkaç türe verilen genel ad. Sekiz türü bilinmektedir. Yedi tânesi durgun veya akarsularda, biri acı sularda yaşar. Büyüklükleri 0,07 mm ile 0,30 mm arasında değişir. Mikroskopta görünüşü bir terliğe benzer. " Paramesyum " olarak da bilinir. Paramesyumda vücut " pelikula " denen sert bir örtüyle kaplıdır. Pelikula kıla benzer " sil ...

Kategori : Genel | Etiket: Terliksi Hayvan (paramaecium)

Terlemek (tıp) Alm. Schwitzen, Fr. Suer; transpirer, İng. To sweat, to perspire. Vücuttaki ter bezleri tarafından özel bir vücut sıvısının ifraz olunması. Ter bezleri sâdece memelilerde bulunur. Cildin derinlerinde yerleşir ve yüzeye kıvrımlı bir salgı kanalıyla açılırlar. Terin % 98 'i su, % 2 'si ise çeşitli kimyevî maddelerdir (tuz, yağ asitleri, üre, sülfatlar, albümin ve bâzı aminoasitler).Memelilerin nispeten yüksek bir vücut sıcaklığına sâhip olmaları çok uygun bir durumdur. Eğer bir memelinin vücut ısısı 30°C olsaydı, bu canlının, hava sıcaklığı 37°C olan bir yerde yeterince terleyip, bunu buharlaştırarak kendini serinletmesi mümkün olmayacaktı. İnsanlarda terin buharlaşmasıyla meydana gelen serinlemenin, vücut ısısının desteğinde ...

Kategori : Genel | Etiket: Terlemek (tıp)

Terleme (transpirasyon) Alm. Transpiration (f), Fr. Transpiration (f), İng. Transpiration. Bitkilerin suyu buhar hâlinde dışarı atmaları. Terleme, bitkilerde gaz alış verişine yarayan aralıklar (stomalar) ve kütikula yoluyla olur. Kara bitkilerinin havaya bakan yüzeylerinde epiderma tabakasının üzeri kütikulayla örtülüdür. Osmoz kâidelerine göre hücreden hücreye geçerek epiderma hücrelerine gelen su buharı bu hücrelerin çeperini ve kütikulayı geçerek bitkiyi terk eder. Kütikulayla atılan su miktarını bitki düzenleyemez. Bu miktar havanın nemine yâni emme kuvvetine bağlıdır ve bu yolla atılan su miktarı da azdır. Ayrıca sıcaklığa bağlı olarak da değişir. Kurak havalarda, havada su buharı basıncı az olduğundan emme kuvveti yüksektir. Böyle zamanlarda bitkiler fazla ...

Kategori : Genel | Etiket: Terleme (transpirasyon)

Terkos Gölü İstanbul 'un su ihtiyacını karşılayan göllerden. Marmara Bölgesinin Trakya kesiminde İstanbul 'un 50 km kuzeybatısında, Karaburun 'un gerisinde bulunmaktadır. Göle, Durusu Gölü de denilmektedir. Kenarları girintili çıkıntılı olan gölün yüzölçümü 25 km2, en derin yeri on bir metredir. Su toplama alanı 619 km2dir. Deniz seviyesinden 2.75 m yüksek olmasına rağmen bugün Karadeniz 'e akıntısı yoktur. Eskiden Boğazdere adı verilen bir akıntıyla suları denize boşalıyordu. Bu akıntıyı sağlayan yerin gölle birleştiği yere küçük bir set yapılınca suları denize gitmediğinden su seviyesinde bir yükselme oldu. Göl görünüş îtibârıyle eskiden buranın bir koy olup, zamanla denizin istilâsına uğramış dere ağızları olduğu intibasını ...

Kategori : Genel | Etiket: Terkos Gölü

Tereyağı Ağacı (persea Gratissima) Alm. Butterbaum (m), Fr. Arbre (m) à beurre, İng. Indian butter tree. Familyası: Defnegiller (Lauraceae). Türkiye 'de yetiştiği yerler: Akdeniz bölgesinde yetiştirilir.10 m kadar yükseklikte kışın yapraklarını dökmeyen ağaçlar. Esas vatanı Amerika 'dır. Bitkinin yaprakları derimsi, saplı, sivri uçlu, oval şekilli ve parlak koyu yeşil renklidir. Çiçekler küçük beyazımsı renkli ve salkım durumunda toplanmışlardır. Meyveleri armut şeklinde üzeri yeşilimsi veya morumsu renkli, etli kısmı beyaz veya yeşilimsidir. Avokado ağacı adıyla da bilinir.Kullanıldığı yerler: Tereyağı ağacı meyvesinde sâbit yağlar ve vitaminler (A, D, E) bulunur. Meyveleri gıdâ olarak yenilir. Yaprakları kabız yapıcı etkiye sâhiptirler ve halk arasında böbrek ...

Kategori : Genel | Etiket: Tereyağı Ağacı (persea Gratissima)

Tereyağı Alm. Butter (f), Fr. Beurre (m), İng. Butter. Sütün yayıklanmasıyla elde edilen yağ. Elde ediliş şekillerine göre köy tereyağları, süthâne tereyağları ve pastörize tereyağları olarak adlandırılırlar.Tereyağı bâzı yörelerde yoğurttan, bâzı yörelerde sütten yapılır. Yoğurttan yapılan lezzet ve rayiha bakımından diğerinden üstünse de randımanlı olmayışı yüzünden tereyağı endüstrisinde kullanılmaz. Türkiye 'de Vakfıkebir (Trabzon) tereyağlarının meşhur olması yoğurttan yapılmasındandır. Sütten tereyağı elde etmek için önce krema elde edilmekte, bilâhare bundan tereyağı yapılmaktadır. Krema elde etmek için merkezkaç kuvvetiyle çalışan makinalardan faydalanılır. Elde edilen krema pastörize edildikten sonra nötralize edilir. Yâni fazla asitliği bertaraf edilir. Pastörize edilmiş kremaya, tereyağına tad ve koku veren ...

Kategori : Genel | Etiket: Tereyağı

Terementi (terebinthina) Alm. Terpentin (n), Fr. Térébentkhine (f), İng. Turpentine. Değişik çam (Pınus) türlerinin gövdesine yapılan yaralamalar neticesinde elde edilen bir reçineli ürün. Türkiye 'de kızılçam (P.brutia) ve kısmen sarıçam (P.sylvestris) türlerinden elde edilir. Muğla bölgesinde kızılçamdan elde edilmektedir. Eskiden Eskişehir havâlisinde sarıçamdan elde edilmekteydi.Terementi bal kıvâmında, soluksarı veya yeşilimsi renkli olup, acı lezzettedir. Suda çözünmez. Ancak organik çözücülerde kolaylıkla çözülür.Elde edilmesi: Terementi elde etmek için önce ağaçların mantar kısmı soyulur. Sonra boyuna bir yara açılır ve akabinde bu yaraya eğik gelmek üzere yaralar açılır. Akan reçineli ürün bir kapta toplanır. Bir ağaçtan 1-2 litre terementi elde edilir. Fakat ağaç kesilecekse ...

Kategori : Genel | Etiket: Terementi (terebinthina)