Tekri (bkz. Sumak)

Kategori : Genel | Etiket: Tekri (bkz. Sumak)

Tekparmaklılar (perissodactyle) Alm. Unpaarhufer, Perissodactyla (pl.), Fr. Périssodactyles (pl.), İng. Perissodactyla. Omurgalı hayvanların memeliler (Mammalia) sınıfının, etenliler (Placentalia) bölümünün, toynaklılar (Ungulata) üst takımına giren bir takımı. Tektırnaklılar da denir. Atgiller (Equidae), Gergedangiller (Rhinocerotidae) ve Tapirgiller (Tapiridae) olmak üzere üç familyası vardır.Tekparmaklıların ortak özelliği; orta parmağın (üçüncü parmak) gelişmiş olup, vücûdun dayanağı olmasıdır. Diğer önemli özellik de, parmak sayılarının tek olmasıdır. Fakat bu ikinci özellik arka ayaklar için kesindir. Ön ayaklarda parmaklar çift olabilir. Tapirlerin ön ayakları dört, arka ayakları üç parmaklıdır. Gergedanlar üçer parmaklıdır. Atgillerde üçüncü parmak geniş bir tırnakla çevrilmiş olup, toynak adını alır. Bunun üzerine basarak yürürler. Otçuldurlar. Geviş ...

Kategori : Genel | Etiket: Tekparmaklılar (perissodactyle)

Teknokrasi Alm. Technokratie (f), Fr. Technocratie (f), İng. Technocracy. ABD 'de 1930 'lu yıllarda ileri sürülen ve ekonominin yönetiminde bankaların, tâcirlerin ve sanâyicilerin başarısız olduklarını ileri süren görüş. Teknokratların görüşüne göre başlıca gâyesi kâr peşinde koşmak olan işadamları, sanâyide kullanılan makina ve tesislerin teknik özelliklerini dikkate almadan daha fazla üretim için bunları zorlamakta, stokları arttırmakta, bundan da toplum zarara uğramaktadır. Teknokratların görüşüne göre, bu sebeple işletmelerin ve ekonominin yönetiminin, teknik bilgileri olan makina mühendislerine bırakılması gerekir.

Kategori : Genel | Etiket: Teknokrasi

Teknesyum Alm. Ecnetium (m), Fr. Technétium (m), İng. Technetium. Periyodik tablonun VII B grubunda bulunan bir element. Tabiatta bulunmaz. İlk defâ 1937 yılında Perrier ve Serge tarafından sun 'î yoldan elde edilmiştir. Molibdenin, siklotronda hızlandırılan döteryum çekirdekleriyle bombardıman edilmesiyle elde edilir.Atom numarası 43, atom ağırlığı 99 'dur. Elektron düzeni: (Kr) 4d55s2 olup, oksidasyon sayısı da 7+ 'dır. Erime noktası 2200°C olarak bulunmuştur. Kimyevî yönden mangana benzeyen teknesyumun, radyoaktif bozunma özelliği vardır.

Kategori : Genel | Etiket: Teknesyum

Tekke İslâm ahlâkının, tasavvuf ilminin öğretildiği ve tatbik edildiği yer. Dînî eğitim ve öğretimin yapıldığı müesseselerden biri. Tekke, Farçsa bir kelime olan " tekye "den dilimize " tekke " olarak geçmiştir. Lügâtta " dayanılacak yer " anlamına gelmektedir. Çoğulu " tekâyâ "dır. Tekkelere " zâviye, dergâh, hankâh ve âsitâne " de denilirdi.İslâmiyetin öğretilmesinde medreseler gibi tekkelerin de önemli hizmetleri olmuştur. Tekkeler, Müslümanlar tarafından tevhid inancını, Allahü teâlânın birliğine inanmayı bütün insanlığa yaymak ve gönüllere yerleştirmek için vakıf esaslarına uyularak kurulmuş sosyal vasıflı dînî eğitim ve öğretim kurumlarıdır. Tekke en önce, Ebû Hâşim Sofî için, Suriye 'de Remle şehrinde yapılmıştır.Medreselerde, İslâmiyetin îmân ...

Kategori : Genel | Etiket: Tekke

Tekfur Alm. Byzantinischer Prinz (m), Fr. Pirince (m), byzantin. İng. Christian princelet. Bizanslıların müstakil vâlilerine ve Anadolu 'nun bâzı Hıristiyan beylerine verilen ünvan. Bizans İmparatorluğunda merkez dışındaki şehirlerin müstakil vâlilerine Tekfur denirdi. Bunların idârî ve askerî vazifeleri vardı. Türkiye Selçukluları ve Osmanlı Devletinin ilk zamanlarında Tekfurlarla çok sıkı münâsebet kuruldu. Tekfurlar Türk akınlarından korunup, istiklâllerini muhâfaza etmek için Türklere çok miktarda vergi verirlerdi.Tekfurların bâzıları durumlarını muhâfaza edebilmek için Türk kumandan ve beyleriyle akrabâ olma yollarına başvururlardı. Bu sebepten ekserisi kızlarını Türk kumandan veya oğullarına gelin verirlerdi. Bu tekfurların içinden Müslüman olanlar da oldu. Bunlardan Harmankaya Tekfuru Köse Mihal en meşhurudur. Osmanlı ...

Kategori : Genel | Etiket: Tekfur

Tekerleme Alm. Wortsbpiel (n), Kalauer (m), Fr. Calembour (m); repartie, réplique (f), İng.Jingle; pun. Söz, kelime ve ses benzerliğinden faydalanılarak söylenen, kısa, hoş cümlecikler. Bâzı yörelerde halk âşıklarının karşılıklı atışmaları, verilen bâzı hazır cevaplar da tekerleme şeklindedir. Tekerlemeler; söz cambazlığı ve hayâl mahsulü oldukları için yarı anlamlı veya anlamsız olabilirler. Genellikle masalların başlarında, çocuk oyunlarının aralarında birbirine benzer kelimelerden yapılırlar. " Bir varmış, iki yokmuş... evvel zaman içinde kalbur saman içinde... vs. " gibi.Halk Edebiyatı diye isimlendirilen karagöz, ortaoyunu ve meddah hikâyelerinde, çeşitli törenlerde, Kandillerle Ramazan ayının son günlerinde de güzel ve hoş tekerlemeler söylenir. Söyleyenlere dinliyenler tarafından bahşişler verilir.Tekerlemelerin bilinen ...

Kategori : Genel | Etiket: Tekerleme

Tekerlek Alm. Rad (n), Scheibe (f), Fr. Raue (f), disque (m), İng. Wheel, round disk. Bir eksen etrâfında dönen bir disk veya dâirevî bir çatı vâsıtasıyla dönme hareketi yapabilen mekanik bir düzen. Tekerlekle elde edilen dönme hareketi makinanın temelidir. Öyle ki makinalaşmış medeniyetin onsuz gelişebilmesi düşünülemezdi. Tekerleğin keşfi çok eski zamanlara uzandığından zaman içinde sayısız kullanma alanı ortaya çıktı. Önce kara taşımacılığında yeni bir devir açtı. Sonraları bir seri değişikliklerle işçiliği azaltmak, verimi arttırmak, taşıma hayvanının ve insanın sınırlı kas gücü kapasitelerine destek olan güç kaynaklarının yerini almak üzere makinalar geliştirildi.Tekerlek prensibinden geliştirilen sâdece birkaç düzeni zikretmek bile tekerleğin yol açtığı ...

Kategori : Genel | Etiket: Tekerlek

Tekeoğulları Beyliği 1321-1423 yılları arasında merkezi Antalya olan Teke-elinde, Hamidoğulları beyliğinin bir kolu olarak hüküm süren bir Türkmen hânedanı. Hamidoğlu Dündar Beyin Antalya 'yı fethettikten sonra idâresini Yunus Beye bırakmasıyla Tekeoğulları Beyliği kurulmuş oldu (1321). Saltanatı çok kısa süren Yunus Bey döneminde Anadolu 'da Moğol vâlilerinin nüfuzları devam ediyordu. Bu sebeple Yunus Bey, saltanatını onlara bağlı olarak devam ettirdi.Yunuz Beyin ölümü üzerine yerine oğlu Mahmûd Bey geçti. Mahmûd Bey, kardeşi Sinânüddîn Hızır Beyle Korkudeli emiriydi. Bu dönemde Anadolu beylikleri arasında İlhanlılara karşı genel bir hoşnutsuzluk vardı. Bu sebeple 1324 'te İlhanlıların Anadolu umûmî vâlisi Timurtaş, Hamidoğlu Dündar Beyin üzerine yürüyerek onu ...

Kategori : Genel | Etiket: Tekeoğulları Beyliği

Tekâlîf-i Örfiyye devletin dâimî ve fevkalâde giderleri için hükümdârın irâdesiyle toplanan vergiler. Örfî vergilerden maksat, şer 'î olmayan vergiler demek değildir. Çünkü şer 'î ölçülere aykırı olmayan vergiler de İslâm hukûkunun şumûlüne girer. İslâmiyet, devlet başkanına lüzûmunda vergi koyma selâhiyeti de vermiştir. Halkın imkânları nispetinde alınan tekâlîf-i örfiye iki kısımda mütâlaa edilir:1. Tekâlîf-i dîvâniyye: Harp ve âniden ortaya çıkan, büyük masraflar isteyen kamu hizmetlerini îfâ edebilmek için konan vergilerdir. Avârız-ı dîvâniye veya sâdece avârız da denir.Başlangıçta savaş masraflarını karşılamak için konan bu vergiler, 17. yüzyıl sonlarından îtibâren normal vergiler hâline gelmiştir. Avârız vergileri bütçe gelirlerinin % 10-20 'sini teşkil ediyordu. Tekâlif-i ...

Kategori : Genel | Etiket: Tekâlîf-i Örfiyye