İlâç Alm. Arznei (f), Medikament (n), Fr. Médicament, reméde (m), İng. Medicine, drug. Teşhis, hastalıklara karşı korunma, tedâvi veya hastalıkları teskin etmek amacıyla, canlılara muhtelif yollardan verilen, yaşayan varlıklar tarafından alındığında bir veya daha fazla fonksiyona etki eden tabiî, yâhut kimyevî (kimyasal) maddeler.Bilinen eldeki en eski bilgilere göre; Hippokrates, haşhaştan elde edilen afyonun ağrı giderici, yatıştırıcı ve uyku verici bir madde olduğunu bildirdi. Ayrıca güzel avrat otunun, karın boşluğunda yer alan çeşitli organların hastalıklarına ve ağrılarına iyi geldiğini de anlamıştı. Mîlâttan sonra 200 yıllarında yaşamış olan Galenus, otlardan ilâç hazırlama usûllerini tesbit etmiş ve bu sebepten günümüzde bitkilerden çıkarılan ilâçlara " ...

Kategori : Genel | Etiket: İlâç

İl Alm. Wilajet (n), Fr. Province (m), İng. Province. Merkezî idârenin taşra birimlerinin en büyüğü; bir memleketin, bir vâli tarafından idâre edilen bölümlerinden her biri. Merkezî idârede millî varlığın devâmını sağlayan, kânunların uygulanması, kamu düzeninin korunması ve kamu hizmetlerinin yürütülmesinde millî menfaatleri ön planda tutan kamu hizmetlerinin durumuna, ekonomik şartlara ve coğrafî durumuna göre kurulan, kuruluş esasları kânunla belirtilen kamu tüzel kişisi.1982 anayasasına göre; Türkiye, merkezî idâre kuruluşu bakımından; coğrafya durumuna, ekonomik şartlara ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre, illere; iller de kademe kademe bölümlere ayrılır (mad. 126).İl genel idâresinin başı, vâlidir. Bakanlıkların kuruluş kânunlarına göre illerde, lüzûmu kadar teşkilât bulundurulur. Bu ...

Kategori : Genel | Etiket: İl

İkiz Alm. Zwilling (e) (m.pl.), Fr. Jumeau (m), jumelle (f), İng. Twins. Aynı doğumda arka arkaya dünyâya gelen iki kardeş; bir defâda iki insan yavrusu doğması olayı. İkiz doğum, insan cinsi için biyolojik bir istisnâ teşkil eder. Yüksek yaradılışlı hayvanlarda basit yapılı olanlara nazaran bir doğumda daha az yavru doğar. En yüksek yaratılmış canlı olan insan genellikle her doğumda bir yavru dünyâya getirir. Her 85 doğumda bir ikiz doğduğu istatistik olarak tesbit edilmiştir.İkizler iki grup altında incelenir:1. Gerçek ikizler (Tek yumurta ikizleri): Döllenmeden sonra yumurtanın ikiye bölünmesiyle meydana gelir. Yumurta ilk mitoz bölünmeden sonra ikiye ayrılır. Yumurtanın eş olan herbirinden birbirine ...

Kategori : Genel | Etiket: İkiz

İkindi Dîvânı Osmanlı Devletinde Dîvân-ı Hümâyûnun mûtâd toplantılarının dışında vezîriâzamın başkanlığında kurulan dîvân. İkindi namazından sonra toplandığı için bu tâbirle anılır.Bâbıâlî 'de Dîvân-ı Hümâyûn belli günlerde toplanırdı. Sadrâzamlar burada bitirilemeyen veya pâdişâha arza lüzum görülmeyen işleri kendi konaklarında dîvân toplamak sûretiyle hâllederlerdi. Bu dîvânın toplanması, Salı, Perşembe veya başka günlerde olabilirdi. Sadrâzamdan başka hiçbir vezir ikindi dîvânı toplayamazdı. Dîvân başlamadan önce mehter çalınması âdetti. Sadrâzam; dîvâna başkanlık eder, akşama kadar dâvâ dinler, yaptıracağı bir işi derhâl yaptırır veya emrini verirdi. Kendi yapamayacak ise veya pâdişâha bildirilmesi îcâb ediyorsa, Dîvân-ı Hümâyûna arz ederdi. Eğer mesele, dînî bir hükmün öğrenilmesi ve gereğinin ona ...

Kategori : Genel | Etiket: İkindi Dîvânı

İkinci Dünyâ Savaşı Alm. 2 Weite Weltkriep, Fr. 2. Guerre mondiale, İng. 2. World War. 1939-1945 seneleri arasında yapılan ve hemen hemen dünyânın her tarafını içine alan milletlerarası savaş. Katılan devletler ve kuvvetlerin sayısı ile harp alanının genişliği bakımından dünyânın o zamana kadar benzerini görmediği yaygınlıkta olan İkinci Dünyâ Harbi, 1 Eylül 1939 'da Almanya-Polonya sınırlarında başlamış, 15 Ağustos 1945 'te en son Uzak Doğuda ateş kesilmiş, 2 Eylül 1945 'te Tokyo limanında mütâreke imzalanmış ve bu târihe kadar altı yıl sürmüştür. Bu harpte İngiltere, Fransa tarafına " Müttefikler ", Almanya ve ortaklarına ise " Mihver Devletleri " denmiştir.Harbin Sebepleriİki Dünyâ ...

Kategori : Genel | Etiket: İkinci Dünyâ Savaşı

İki Çim Yapraklı Bitkiler (iki Çenekli Bitkiler) (dicotyledonea) Alm. Dicotyledonea (f). Fr. Dicotylédones (f). İng. Dicotyledoneae. Embriyoları iki çenekli (çim yapraklı) olan çiçekli ve tohumlu bitkiler sınıfı. Ana kök uzun ömürlü ve yan köklere göre daha çok gelişme gösterir. Gövdenin enine kesitinde iletim doku demetleri bir dâire üzerinde dizilirler. Gövdelerinde sekonder kalınlaşma kambiyum adı verilen bölünür doku ile olmaktadır. Yaprakları çok değişik şekilli, genellikle saplı, ağımsı damarlıdır. Bileşik yapraklara da sık rastlanır. Çiçek organlarının sayısı çoğunlukla 5 veya 4 'lü, çanak ve taç yaprakları genellikle halka dizilişlidir.Bu sınıf bitkiler çiçek örtü yapraklarının gelişmesine göre üç alt grupta toplanır:1. Apetalae: Çiçek örtü ...

Kategori : Genel | Etiket: İki Çim Yapraklı Bitkiler (iki Çenekli Bitkiler) (dicotyledonea)

İktisat Alm. Wirtschaft, Ökonomie (f), Fr. économie (f), İng. economy. İnsanların malları istihsal (üretim) etmek ve bunları istihlâk (tüketim) edilmek üzere toplumun çeşitli üyelerine dağıtmak için kıt veya sınırlı istihsal kaynaklarının (toprak, işgücü, makina gibi sermaye malları, teknik bilgi) ne şekilde kullanıldıklarını inceleyen bir bilim. Para kullanılarak veya para kullanılmadan, insanlar arasında mübâdele muâmelelerine sebeb olan faaliyetlerin tetkiki. Servetin incelenmesi. Kısaca üretim ve tüketim faaliyetlerinin nasıl düzenlendiğinin incelenmesi, şekillerinde de ifâde edilebilir.İktisat, sosyoloji, siyâset ilmi, psikoloji ve antropoloji gibi ilimlerle de çok yakın münâsebet içerisindedir. İktisat, tarihi tetkiklerden geniş ölçüde faydalanır. İktisatla ilgili çeşitli konular arasında istatistikî bilgilerin özel bir önemi ...

Kategori : Genel | Etiket: İktisat

İktisâdî Sistemler Alm. Wirtschaffssysteme, Fr. systèmes économiques, İng. economic systems. Servetin, üretim, dağılım ve tüketimini inceleyen değişik görüşlü sistemler. İktisâdî sistemler esasta üç kategoride mütâlaa edilmektedir. Bunlar; kapitalizm, komünizm ve İslâmiyetin iktisâdî esaslarıdır. Ancak ilk iki gruba giren iktisat sistemleri târihî gelişimi içinde ve milletlerin anlayışı ve uygulaması doğrultusunda çok farklılıklar göstermiştir. Kapitalizm ve komünizmin temelinde materyalist (maddecilik) düşünce sistemi yatmaktadır.Kapitalizm: Târihin sosyal hâdiseleri içinde meydana gelen değişik ekonomik uygulamaların görüldüğü üretim araçları mülkiyetinin özel kişilere âit olabileceği bir ekonomik sistem anlayışına sâhiptir. Tarih boyunca çeşitli fikir ve uygulamalara sahne olmuştur. Bir iktisâdî görüş ve uygulamanın tezi, anti-tezi olarak değişiklikler göstermiştir.Aşağıda ...

Kategori : Genel | Etiket: İktisâdî Sistemler

İkrime Binebî Cehl Peygamber efendimizin eshâbından. Nesep ve silsilesi; İkrime bin Ebî Cehl Amr bin Hişâm bin Mugîre bin Abdullah bin Amr bin Mahzûm el-Kureyşî el-Mahzûmî 'dir. Ebû Cehl 'in oğludur.Önce İslâma büyük düşmanken, Mekke 'nin fethinden sonra Müslüman oldu. Mekke 'nin fethedildiği gün, öldürülmesi emri buyrulan altı kişiden biriydi. O gün Yemen 'e kaçmak için gemiye bindi. Yolda fırtına çıkıp gemi batmak üzereyken; " Kurtulursam, Muhammed aleyhisselâmın ayaklarına kapanacağım. " diye niyet etti. Kurtulup Yemen 'e varınca Müslüman olmaya katî karar verdi. Hanımı ve amcasının kızı olan Ümmi Hakîm, Mekke 'nin fethedildiği gün îmân edip, kocası İkrime için de Peygamber ...

Kategori : Genel | Etiket: İkrime Binebî Cehl

İkraz Alm. Darlehen (n), Fr. Prét (m), İng. Loan. Ödünç para verme. Çoğulu ikrâzât. Temeli karz akdi olan bir kredi şekli.Târihî gelişim îtibâriyle aynî olarak başlayan ikraz, para ekonomisine geçilmesi ve bankacılığın gelişmesiyle modern ödünç ve kredi verme işlemleri hâline gelmiştir.Ödünç alan (müstakriz) ve ödünç veren (mukriz) arasındaki sözleşmelere, devlet; ödünç alanı korumak ve istismarını önlemek, iktisadî hayat üzerindeki olumsuz etkileri gidermek, ödünç verilebilir fonlarla, talep edilen ödünçler arasındaki dengeyi sağlamak maksadıyla müdahale etmektedir. Türkiye 'de devletin bu konudaki müdâhalesi " Ödünç Para Verme İşleri " mevzûâtı çevresinde yapılmakta ve kararnamelerle fâiz hadleri tesbit edilmektedir. (Bkz. Ödünç Verme)

Kategori : Genel | Etiket: İkraz