İdrisî on ikinci asırda yaşayan bugünküne benzeyen bir dünyâ haritası çizen Müslüman coğrafya âlimi. İsmi, Muhammed bin Muhammed bin Abdullah bin İdris el-Hamûdî el-Hasenî, künyesi Ebû Abdullah 'tır. Şerîf el-İdrisî diye de bilinir. 1100 senesinde Endülüs 'ün Septe şehrinde doğdu.İlim öğrenmek için memleket memleket gezdi. 16 yaşında Anadolu 'ya geldi. Bu seyâhat, coğrafyaya ilgisini artırdı. Güney Afrika ve İspanya 'ya uzun süren seyâhatler yaptı. Bir rivâyete göre Fransa 'nın Atlantik kıyısına, Güney İngiltere 'ye gittiği söylenirse de, buralara âit bilgileri başka eserlerden almış olma ihtimâli daha kuvvetlidir.İdrisî, Sicilya 'nın Norman Hükümdârı İkinci Roger 'in dâveti ile Sicilya Adasına gitti. İkinci Roger ...

Kategori : Genel | Etiket: İdrisî

İdris-i Bitlisî on beş ve on altıncı yüzyıl Osmanlı âlim ve devlet adamlarından. Bitlis 'te doğdu, fakat doğum târihi belli değildir. Babası Hüsâmeddîn Ali Bitlisî, âlim ve faziletli bir şeyhti. Akkoyunlu Sultanı Uzun Hasan 'ın dîvânında uzun zaman nişancılık yaptı.İdris-i Bitlisî ilk ilim tahsilini babasından yaptı. Çeşitli âlimlerden de ilim tahsil etti. 1490 senesine kadar Uzun Hasan 'ın oğlu Yâkub Beyin dîvân hizmetinde bulundu. Osmanlı Sultanı İkinci Bâyezîd Han tarafından İstanbul 'a dâvet edildi. Bu sırada Şah İsmâil fitnesine " Mezheb-i nâ-hak " (Bâtıl Mezheb) diye târih düşürdü. Şah İsmâil bunu duydu. Keskin zekâsı ile Şah İsmâil 'e çok güzel cevaplar ...

Kategori : Genel | Etiket: İdris-i Bitlisî

İdrîsîler İdris bin Abdullah tarafından Kuzeybatı Afrika 'da kurulan devlet. Kurucusunun ismine nisbetle, İdrîsîler ve İdrisoğulları denildi. Devletin kurucusu İdris 'in, hazret-i Ali 'nin oğlu Hasan 'ın torunu olduğu söylenir.İdris, kölesi Râşid ile Hicâz 'dan Mısır 'a gelip buradan da Mağrib 'e (Fas ve Tanca bölgesine) geçti. Auraba kabîlesi reisi İshâk tarafından gâyet iyi karşılanan İdris, Velile kasabasına yerleşti. 788 senesinde ahâliyi kendine bî 'ata dâvet etti. Halkın bî 'at etmesi üzerine Tlemsan 'ı zabtederek, mükemmel bir askerî birlik kurdu. Kuzey Afrika 'daki berberîler arasında, İslâm dînini yayarak kuvvet kazandı. Zenâte Berberî reisleri, İdris 'i hükümdâr tanıdılar.İdris 'in 793 senesinde vefâtı ...

Kategori : Genel | Etiket: İdrîsîler

İdrîs Aleyhisselâm Kur 'ân-ı kerîm 'de ismi geçen peygamberlerden. Şit aleyhisselâmın torunlarındandır. Asıl ismi Ahnûh veya Hanûh 'tur. Kur 'ân-ı kerîm 'de İdrîs diye bildirildi. Kendisine peygamberlik, hikmet ve sultanlık verildiği için " Müselles bin-Ni 'me " (kendisine üç nîmet verilen) de denilmiştir. Babasının adı Yerd, annesinin adı Berre veya Eşvet 'tir. Bâbil 'de veya Mısır 'da Mûnif denilen yerde doğduğu rivâyet edilmiştir. Kendisine otuz suhuf (forma) kitap verildi. Diri olarak göğe kaldırıldı.Âdem aleyhisselâmdan ve Şît aleyhisselâmdan sonra insanlar madden ve mânen bozuldular. İdrîs aleyhisselâm, içinde yaşamış olduğu, Kâbil 'in evlâdından bir topluluğa peygamber olarak gönderildi. Her türlü isyân, kötülük ve ...

Kategori : Genel | Etiket: İdrîs Aleyhisselâm

İdrar Alm. Urin, Harn (m), Fr. urine (f), İng. Urine. Böbrekler tarafından meydana getirilen ve vücuttan atılması îcâb eden, kan zehirlerini, yâni metabolizma artıklarını taşıyan özel bir sıvı. Böbreklerde idrar meydana getirmekle görevli en küçük birime " nefron " ismi verilir. Her böbrekte yaklaşık olarak bir milyon nefron bulunur. Her dakikada kalbin pompaladığı yaklaşık 5 litre kanın 1/4 'ü böbreklere gider. Böbreklere gelen bu kanın hacim olarak yaklaşık % 1 'i idrar olarak atılır. Normal bir insanın çıkardığı idrar miktarı günde 1,5 litre kadardır. Yine normal bir insan günde 5-6 defâ idrar yapma ihtiyacı duyar.İdrarı meydana getiren maddelerin çoğu çeşitli yapım-yıkım ...

Kategori : Genel | Etiket: İdrar

İğne Yapmak (bkz. Enjeksiyon)

Kategori : Genel | Etiket: İğne Yapmak (bkz. Enjeksiyon)

İğne Alm. Nadel; Schmucknadel; Injektionsnadel (f), Fr. Aiguille (f); épingle (m); aiguille (f) à injection, İng. Needle, pin; ornamental pin, brooch; needle of syringue. Dikiş dikmeye, süs olarak kullanılmaya yarayan bir ucu sivri diğeri düz, delikli, toplu, ince ve küçük mâdenden yapılan bir araç. İğne iki kumaşı birbirine tutturmada kullanıldığı gibi, tıpta vücûdun çeşitli yerlerine ilâç şırınga etmek ve sıvı boşaltmak için de kullanılır. Bunlardan başka süs iğneleri ekseriya elbiselerin yakalarına, saça, kravatın üzerlerine takılır. Süs iğneleri altın, gümüş ve başka mâdenlerden yapılır. Üzerleri ekseriyâ kıymetli taşlarla süslü olup bunlara " broş " da denir.Çeşitli yerlerde yapılan kazılarda değişik zamanlarda yaşamış ...

Kategori : Genel | Etiket: İğne

İdeoloji Alm. İdeologie, weltanschauung (f), Fr. idéologie (f), İng. İdeology. Tasavvurlar, fikirler sistemi. Bir toplumun yapısını ve işleyişini içine alan kısaca siyâsî veya içtimâî (sosyal) bir doktrin meydana getiren görüş ve düşünce sistemi. Belli bir siyâsetle pratik bir hareket programını içine alan düşünce ve inanç sistemi, diye de târif edilir.İdeoloji, kitleleri toplayıp onlara bir hırs, bir değer aşılamaya, bir takım sloganları doğru diye zihinlerde yerleştirmeye, baskı gruplarının menfaatlerini gizlemeye, gelecekteki tereddütleri kaldırmaya, değerleri ve onlara ulaştıracak vâsıtaları tâyine yarar. Fakat tâyin edilen bu hedeflerden ne gibi neticelerin doğacağı meçhuldür. Esâret altında maddî ve mânevî yönden sömürülen milletlerin kendi millî değerlerini sistemleştirmeleri, ...

Kategori : Genel | Etiket: İdeoloji

İdealizm felsefede, bilginin temeli olarak düşünceyi ele alan, insan düşüncesinin ilme temel olduğu görüşünü savunan düşünce sistemi. İdealizm; felsefik ekollerden realizmin (gerçekçiliğin) ve materyalizmin (maddeciliğin) zıddıdır. İdeal kelimesinin Türkçe karşılığı ülküdür. İdealizm, felsefik akım olarak Türkçeye ülkücülük şeklinde tercüme edilmiştir.İdealist sözü, 17. yüzyılda Leibniz tarafından ortaya atılmış ve maddeciliğin zıddı anlamında kullanılarak felsefe diline girmiştir. İdealizm, Aristoteles, Platon gibi eski filozofların ortaya attığı felsefî bir görüştür. Bu filozoflar, eşyanın biçiminde özlerini görmek istiyorlardı.On sekizinci yüzyılda ise Perkeley kendi felsefesini açıklarken, " gayrimaddîlik " kelimesini felsefesinin görüşü olarak ortaya atmış ve müdâfaa etmiştir.Kant da, eşyânın mekân içinde, bizim dışımızda var olduğunu kabul ...

Kategori : Genel | Etiket: İdealizm

İdeal Gaz Denklemi (bkz. Gaz)

Kategori : Genel | Etiket: İdeal Gaz Denklemi (bkz. Gaz)