İddet kocasının ölümüyle dul kalan veya talak, yâni boşama sebebiyle evliliği sona eren kadının, başkasıyla yeniden evlenebilmesi için beklemesi gereken zaman. İddet bekleme bakımından kadınlar beş çeşittir:1. Hâmile olup, kocası vefât eden kadının iddeti, çocuğu olunca biter.Kur 'ân-ı kerîm 'de meâlen buyruldu ki: " ...Hâmile kadınların iddetleri ise çocuklarını doğurmaları ile son bulur... " (Talak sûresi: 4)2. Hâmile olmayıp kocası ölen kadının iddeti dört ay on gündür.Kur 'ân-ı kerîm 'de meâlen buyruldu ki: " Sizden vefât edenlerin geride bıraktıkları zevceler (hanımlar) kendi kendilerine dört ay on gün beklerler (beklesinler). " (Bakara sûresi: 234)3. Hâmile olup, boşanan kadının iddeti, çocuğu olunca tamam ...

Kategori : Genel | Etiket: İddet

İğde (elaeagnus Angustifolia) Alm. Ölweide (f). Fr. Olivier (m) sauvage, İng. oleaster. Familyası: İğdegiller (Elaeagnaceae) Türkiye 'de yetiştiği yerler: Anadolu.Kışın yapraklarını döken veya dâimâ yeşil kalan, çalı veya ağaç hâlinde olan, çok dallanmış, dikenli veya dikensiz odunsu bitkiler. Sürgünleri çoğunlukla dikenlidir. Tomurcukları küçük, kısa saplıdır. Yapraklar dar, şerit hâlinde ve tam kenarlıdır. Yapraklar ve sürgünler gümüşî renkli tüylerle örtülmüştür. Haziranda açan çiçekler kısa salkımlar halinde sürgünlerin aşağı kısmında kümeler hâlinde yer alır. Çiçeklerin dış tarafı gümüşî beyaz, iç tarafı sarı renkte olup, çok hoş kokuludur.İğdenin vatanı Akdeniz bölgesidir. Kuş iğdesi adı verilen Eleognus angustifolia, Anadolu 'nun hemen hemen her tarafında yetişir. ...

Kategori : Genel | Etiket: İğde (elaeagnus Angustifolia)

İdâdî Osmanlı Devleti eğitim sisteminde orta tahsili veren mektep. Sultanîlere ve meslek yüksek okullarına öğrenci yetiştirmek gâyesiyle kuruldu.İlk olarak 1838 'de açılmaya başlanan rüştiyelere öğrenci yetiştirecek sıbyan okullarına hazırlık sınıfı mânâsına idâdî denildi. Daha sonra Mekteb-i Tıbbiye ve Mekteb-i Harbiye gibi yüksek askerî okulların hazırlık sınıflarına da askerî idâdî adı verildi. 1869 'da çıkarılan Maârif Nizâmnâmesinde de bu ad altında okullar açılması isteniyordu. Buna göre idâdîlerin öğretim süresi, rüştiye sınıfları ile birlikte yedi yıldı. İdâdîler yaygınlaştırılarak her vilâyete birer tâne açıldı. Sancaklarda ise idâdîlerin öğretim süresi beş yıldı. Vilâyet merkezlerindeki idâdîler, İkinci meşrûtiyet döneminde sultânîye dönüştürüldü. 1923 'ten sonra ise ortaokul ...

Kategori : Genel | Etiket: İdâdî

İçişleri Bakanlığı Alm. Innenminsterium (n), Fr. Ministèremde l 'Intérieur, İng. Ministry of Home Affairs, Department of Internal Affairs. Yurdun iç güvenlik ve düzenini korumak; il, belediye ve köylerin yönetimini gerçekleştirmek; ülkede bulunan yabancıların gerekli muâmelelerini yerine getirmek için kurulmuş bulunan bakanlık.Osmanlılar zamânında İçişleri Bakanlığının görevini Sadâret Kethüdâlığı yerine getirmekteydi. Osmanlı idâresinin kendine has özelliği, sancakların, beylerbeyi teşkilâtının merkeze bağlılıkları, âsâyiş ve diğer hizmetlerin yapılmasında kolaylık sağlıyordu. Sadâret Kethüdâlığının kuruluşu ile temeli atılan İçişleri Bakanlığının teşkilât yapısında günümüze gelinceye kadar birçok değişiklikler yapılmıştır. Tanzimat öncesi devlet teşkilâtında yer alan Sadâret Kethüdâlığı makâmı zamanla önem kazanarak Dâhiliye Nezâreti (İçişleri Bakanlığı) olarak düzenlenmesini sağladı.1835 ...

Kategori : Genel | Etiket: İçişleri Bakanlığı

İctihâd hukuk ilminin kaynaklarından biri. İctihâd lügatte, gücü, kuvveti yettiği kadar zahmet çekerek, uğraşarak çalışmak demektir.Hukukta ictihâd, hakkında kânûnî bir hüküm bulunmayan meselede, hâkimin kânuna, örf ve âdet hukûkuna veya kendisinin hukuk bilgisine dayanarak verdiği karardır. Kânunda boşluk bulunan bir meselede, hâkimin takdir yetkisi vardır. Hâkimin, takdir yetkisine dayanarak verdiği hukûkî kararlarına " mahkeme ictihâdı " adı da verilmiştir. Mahkeme ictihâdları bir hukuk kuralı olmak kuvvetine sâhiptir. Şu kadar var ki, ilk mahkemenin (sulh veya asliye) kararı,Yargıtay Yüksek Mahkemesinin kararıyla bozulabilir. Yargıtay Genel Kurulunun verdiği " ictihâd birleştirme kararı ", bir kânun kuvvetinde olup, Resmî Gazete 'de yayınlandıktan sonra, her mahkemeyi ...

Kategori : Genel | Etiket: İctihâd

Ücret Alm. Lohn (m), Gehult (n); Sold (m); Honorar (n), Fr. Paie, paye (f); salaire (m); solde (f); coût (m), İng. Pay; wage; salary; price. Bir kimseye bir iş veya hizmet karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan nakdî ve para ile ölçülmesi mümkün aynî menfaatler toplamı. Ücret, emeği mukâbilinde çalışan insanların başlıca gelir kaynağını teşkil eder. Bilhassa sanâyileşmenin gelişmesiyle birlikte ücretle geçimini temin eden insanların sayısında hissedilir bir artış görülmüş, ileri derecede sanâyileşmiş memleketlerde, ücretle çalışan kesimin toplam nüfus içindeki oranı yüksek nispetlere ulaşmıştır. Bu sebeple genel ücret seviyesi gerek millî gelirin muhtelif gelir grupları arasındaki dağılışı bakımından ve gerekse ...

Kategori : Genel | Etiket: Ücret

İcrâ Alm.Vollstreckung (f). Fr. Exécution forcée, İng. Execution.Yapma, yerine getirme, bir işi yürütme. Hukukta iki ayrı mânâda kullanılır. Birincisi devleti meydana getiren unsurlardan (yasama, yürütme, yargı), biri olup günümüzde bir mânâda " yürütme " kullanılmaktadır. İkincisi bir mahkeme ilâmının veya bir idârî kararın yetkili organlarca yerine getirilmesi; borçlunun alacaklıya karşı yapmak veya ödemekle yükümlü bulunduğu bir şeyi adlî bir kuruluş aracılığı ile yerine getirmesidir. Bu icrâ kavramı " cebrî icrâ "dır.Borçlu kimse yerine getirmekle yükümlü bulunduğu borcunu, ihmâl veya inkâr sebebiyle yerine getirmediği takdirde, alacaklı olan hakkını kendisi zor kullanarak alamaz. Zorlama ancak devlet tarafından yapılır. Bu hususta düzenlenmiş olan İcrâ ...

Kategori : Genel | Etiket: İcrâ

İçoğlanı saray hizmetine alınıp devlet hizmetleri için yetiştirilen devşirmelere verilen ad. Osmanlı İmparatorluğunda ilk defa içoğlanı yetiştirilmesine Yıldırım Bâyezîd döneminde (1389-1402) başlandı. Fâtih Sultan Mehmed devrinde (1451-1481) ise içoğlan yetiştirilmesi usulü belirli bir sisteme kavuşturuldu. Buna göre İstanbul 'a getirilen devşirmeler Arz odasında tek tek pâdişâha gösterilir, içlerinden zeki, becerikli ve yakışıklı olanlar içoğlanı adayı olarak İskender Çelebi, Edirne, İbrâhim Paşa ve Galata saraylarındaki Enderun mekteplerine ayrılırlardı.Bunlardan başka Bosna 'dan devşirilen ve potur oğlanları denilen Müslüman Boşnak çocukları da saray için alınırlardı. Ortalama 400 kişiden meydana gelen içoğlanı adayları dört ayrı koğuşta altı yıllık bir eğitim ve terbiyeye tâbi tutulurlardı. Buna ...

Kategori : Genel | Etiket: İçoğlanı

İcmâ bir asırdaki müctehid âlimlerin söz birliği. İslâm dînindeki fıkıh bilgilerinin dört kaynağından biridir. Din bilgilerinde senet, kaynak dörttür. Bunlar; Kur 'ân-ı kerîm, hadîs-i şerîfler, icmâ ve kıyâs (ictihâd)tır. Din bilgilerini açıklayan İslâm âlimleri, bir işin nasıl yapılacağını Kur 'ân-ı kerîm 'de açık olarak bulamazlarsa, hadîs-i şerîflere bakarlar. Hadîs-i şerîflerde de bulamazlarsa, bu iş için icmâ varsa öyle yapılmasını bildirirler. Eshâb-ı kirâmın, Tâbiînin, yâni Eshâb-ı kirâmı gören ve tanıyan İslâm âlimlerinin ve onları görenlerin icmâı, din bilgilerinde delildir, senettir. Daha sonra gelenlerin ve İslâm âlimi olmayan kimselerin yaptıkları, söyledikleri şeye icmâ denmez. Şiîler, Vehhâbîler ve Zâhirîler icmâyı inkâr ederek, Ehl-i sünnetten ...

Kategori : Genel | Etiket: İcmâ

İçki Alm. Getränk (n), Fr. Boisson (f), İng. Drink. İçilen şey, Halk dilinde içki denilince akla sâdece alkollü içkiler gelir.Alkollü içkiler de ikiye ayrılır: 1. Damıtılmamış içkiler (şarap, bira, kanyak, vermut vb.); 2. Damıtılmış içkiler (rakı, votka, cin vb.). Alkolsüz içkiler sınıfına ise, kolalı içkiler, gazozlar, meyve suları, mâden suları gibi içecekler girer. İçkilerde bulunan alkol, kimyâdaki alkoller grubunun etilalkol adıyla bilinen ve formülü C2H5OH olan üyesidir. Damıtılmamış içkiler, ham maddeleri olan tânelerin veya meyvelerin mayalandırılmasından elde edilen ürünün ayrıca damıtılmasıyla hazırlanır. Bunların başlıcaları üzüm, incir veya armuttan yapılıp anason, sakız vb. katkı maddeleri konulanlardır. Bunlar % 40,60 alkolü hâvidirler.Kimyâcılar tarafından ...

Kategori : Genel | Etiket: İçki