Voyvoda Alm. Woiwode (m), Fr. Vivode (m), İng. Voivode. Osmanlı Devletinde Eflak-Boğdan yöneticilerine ve 17. yüzyıldan sonra kazalarda vezirler adına vergi toplayan görevlilere verilen ad.Voyvoda, İslavca bir kelime olup, " yönetici, reis, vâli " vs. mânâlarına gelmektedir. Slav ülkelerinde önceleri ordu kumandanlarına ve daha sonra da hükümdarlara Voyvoda deniliyordu. Fâtih Sultan Mehmed Han zamânında Eflak 'ın Osmanlı tâbiiyeti altına girmesiyle (1467) voyvodalar, pâdişâhlar tarafından tâyin edilmeye başlandı. 1716 yılına kadar voyvodalar yerli beylerden tâyin edildi. 1716-1821 târihleri arasında Dîvân-ı hümâyunda tercüman olarak görev yapan Fenerli Rumlar voyvoda tâyin edilmeye başlandı. Bu uygulamaya da 1822 yılında son verilerek, tekrar yerli beyler voyvoda ...

Kategori : Genel | Etiket: Voyvoda

Voynuk Osmanlı Devletinde, seferdeyken ordunun ve devlet adamlarının atlarına; sulh zamânında ise has ahır ve çayır hizmetlerine bakmakla vazifeli bir sınıf. Gayri müslim ve bilhassa Bulgarlardan seçilirdi.Voynuk teşkilâtı Sultan Birinci Murâd Han (1359-1389) zamânında Rumeli beylerbeyi olan Timurtaş Paşa tarafından ilk defâ Bosna 'da kuruldu. Mensupları Bulgarlar arasından seçilerek, yaygınlaştırıldı. Hassa, amme veya seferli ve Çayır Voynukları hâlinde teşkilâtlanırdı. Hassa voynukları, Istabl-ı âmire (saray ahırı) hizmetlileriydi. Amme voynukları, seferlerde askerî hizmetlerde bulunurlardı. Muhârebeye gitmek için dâvet edilenlere Sefer Voynukları denirdi. Istabl-ı âmire 'ye çayır biçmek ve hayvanları çayırlatmak için gelmeleri emir olunan voynuklara da Çayır Voynukları denilirdi. Hassa Voynuklarının başına Voynuk ...

Kategori : Genel | Etiket: Voynuk

Volverin (gulo Luscus) Alm. Vielfrass (m), Fr. L 'eurs de Pistois, İng. Wolverene, wolverine. Familyası: Sansargiller (Mustelidae). Yaşadığı yerler: Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya ormanlarında. Özellikleri: 120 cm uzunluk, 15-20 kg ağırlıkta, korku bilmeyen, son derece kurnaz bir hayvan. Grizzly ayısına ve dağ aslanlarına bile meydan okumaktan çekinmez. Çeşitleri: Amerika volverinlerinin üç türü vardır. Avrupa ve Asya türlerinin nesli hayli azalmıştır.Kuzey ülkelerinin en cüretkâr, en hırsız ve en kurnaz hayvanlarından biri. Sansargillerden olmasına rağmen küçük kahverengi bir ayıyı andırır. Bu sebeple kokarca ayı olarak da tanınır. Bâzı bölgelerde ise " kutup porsuğu " veya " obur " olarak bilinir. Uzunluğu 120 ...

Kategori : Genel | Etiket: Volverin (gulo Luscus)

Voltmetre Alm. Voltameter (n), Fr. Voltamètre (m), İng. Voltameter. Bir elektrik devresinde iki nokta arasındaki potansiyel farkını(gerilim) ölçmeye yarayan ölçü âleti. İlk defâ İtalyan fizikçisi Volta tarafından yapıldığı için ona izâfeten Voltmetre denmiştir. Gerilim kaynağının veya elektrik devresinin pozitif ve negatif kutupları arasına paralel olarak bağlanır.Bir pil veya batarya gibi, elektrik üretecinin gerilimini ölçmek için voltmetrenin iki ucu, üretecin kutuplarına temas ettirilir. Böylece üretecin (+) ve (?) kutuplarının bulunması da sağlanmış olur.Voltmetrelerin hassâsiyeti volt başına ohm (ohm/volt) olarak ifâde edilir. Meselâ 200 voltluk bir voltmetrenin direnci 120.000 ohm ise âletin hassâsiyeti 120.000/200= 600 ohm/volt olur. Bu değer ne kadar büyükse voltmetrenin ...

Kategori : Genel | Etiket: Voltmetre

Volta, Count Alessandro ilk pili yapan ve bundan elektrik üreterek, elektrik çağını başlatanİtalyan fizikçi ve kimyâcısı. 18 Şubat 1745 günü İtalya 'nın Como şehrinde doğdu ve 5 Mart 1827 günü orada öldü.Volta 'nın ilk çalışmaları statik elektrik yükünü ölçen elektrometreler üzerinde olmuş ve 1771 senesinde elektrik konusunda ilk eseri yazmıştır. 1774 senesinde Como 'da fizik profesörü olan Volta burada 25 sene elektrik konusunda çeşitli yazılar yazmış, deneyler yapmıştır. Elektroskopun geliştirilmesi, odyometre, elektrikli tabanca, yanıcı gazları tutuşturan elektrikli çakmak Volta 'nın ilk buluşlarıdır.20 Mart 1800 günü açıkladığı " Volta pili " ise elektriğin ilk olarak bir kaynaktan su gibi devamlı akmasını sağlıyordu ...

Kategori : Genel | Etiket: Volta, Count Alessandro

Volt Alm. Volt (n), Fr. Volt (m), İng. Volt. Elektrikte kullanılan potansiyel farkı (gerilim) birimi. Elektromotor kuvveti birimi de volttur. Bir ohm 'luk bir direnç üzerinden, bir amperlik elektrik akımı geçmesi hâlinde direncin iki ucu arasındaki gerilim bir volttur.

Kategori : Genel | Etiket: Volt

Volkan Alm. Vulkan (m), Fr. Volcan (m), İng. Volcano. Magmanın yerkabuğunu yararak taş parçaları ve ergimiş maddeler hâlinde çıkıp çevreye yayıldığı yer. Magma, ergimiş hâlde maddeler olduğu için çok sıcaktır. Bu yüzden yerkabuğunu yardığı yerde kayaları ve suları gaz, buhar ve irili ufaklı taşlar hâline getirerek genleşmenin neticesinde infilâk ederek yukarıya doğru fırlatır. Sıvı hâlde akan ergimiş maddelere lâv denir.Dünyâ üzerinde teşekkül etmiş ve devam etmekte olan volkanlar çıkardıkları lâv ve parçaların yayılış şekline göre başlıca iki ana tipe ayrılır. Bunlardan kubbe tipi volkan büyük patlamalar meydana getirmeyen, taş toprak parçalarını savurmayan, çıktığı yerde geniş sahalara yayılarak bir kubbe biçimi ...

Kategori : Genel | Etiket: Volkan

Volga Avrupa 'nın en uzun nehri. Uzunluğu takriben 3500 km olan Volga, Moskova ile Leningrad arasındaki Valday tepelerinden doğar. Deniz seviyesinden 28 m aşağıda olan Hazar Denizine dökülür. Valday tepelerinde bulunan birçok göl ve bataklıklardan gelen kaynak kollarının birleşmesiyle meydana gelen Volga, R 'jev 'den îtibâren ulaşıma elverişli bir hâlde akar. Moskova Kanalıyla birleştiği yerden sonra genişliği 230 m 'yi bulur. Bundan sonra nehirde düzenli bir ulaşım sağlanır. Volga 'nın yatağı üzerinde beş adet baraj bulunur. Bu barajlardan Volgograd Baraj Gölündeki santral, dünyânın belli başlı hidroelektrik tesislerinden biridir.Bundan sonra Don Nehrine 72 kilometre yaklaşır ve iki nehir arasında açılan bir kanal ...

Kategori : Genel | Etiket: Volga

Volfram (tungsten) Alm. Wolfram (n), Fr. Wolfram (m), İng. Wolfram. W sembolüyle gösterilen metalik bir element.Bulunuşu: Yeryüzünde mineral damarlarında ve nehir sularının getirdiği mâden birikintilerinde bulunur. Kayaçlarda ton başına 1,5 gram nispetinde mevcuttur. En önemli minerali kalsiyum volframat (CaWO4) bileşiminde olan şelit adlı mineraldir. Bundan başka wolframit [(Fe,Mn)WO4], hübnerit (MnWO)3 ve ferberit (FeWO4) mineralleri de vardır. En önemli volfram kaynakları Burma 'da bulunur. Üretimin iyi olduğu bir ülke de Portekiz 'dir. Bundan başka ABD 'nin bâzı bölgelerinde de kıymetli volfram kaynakları mevcuttur. Türkiye 'de Uludağ 'da da vardır.Özellikleri: Periyodik tablonun VI B grubunda bulunur. Atom numarası 74, atom ağırlığı 183,92 'dir. ...

Kategori : Genel | Etiket: Volfram (tungsten)

Vezüv İtalya 'nın Napoli Körfezi ve doğu tarafında yer alan 1200 metre yüksekliğinde hakikî bir volkan dağı. Vezüv aktif bir yanardağ olup, zaman zaman buhar, duman, lâv fışkırtır. Lav kraterinin çapı 1200 metredir. Vezüv 'ün daha önceleri kuzeydoğusunda rastlayan Monte Somma Yanardağı olarak faaliyet gösterdiği yapılan kazı ve incelemelerden anlaşılmıştır. Bu eski yanardağın kraterinin çapı 16 kilometreyi bulmaktadır.Vezüv Yanardağı sönmüş bir volkan dağıyken M.S. 79 senesinde bir anda kırmızı lâvlarla kaplanmıştır. Vezüv Yanardağının bu âni faaliyete geçişi ile Pompei ve Herculaneum şehirleri lâvlar altında kalmıştır. Pompei 'de yapılan kazılarda insan, hayvan, bitki ve yapılar yer yer açığa çıkarılmıştır.Vezüv zaman zaman aktif ...

Kategori : Genel | Etiket: Vezüv