Vezir Osmanlı Devletinde askerî ve idârî sâhalarda geniş selâhiyetlere sâhip en üst derecedeki memurlara verilen ünvân. Vezir kelimesi, lügatta " yardımcı " mânâsına gelmekte olup, devlet başkanı olan pâdişâhın hemen hemen bütün işlerini yüklenen ve hükümdârlıkla ilgili meselelerde görüş ve tedbiriyle ona yardımcı olan kimsedir. Vezirlerde, doğruluk, sabır, metânet ve yücelik gibi dört haslet bulunurdu.Vezirliğe ilk ihtiyaç duyan, hazret-i Mûsâ olmuş ve cenâb-ı Hak 'tan kendisine kardeşi Hârûn aleyhisselâmı yardımcı istemişti. Sevgili Peygamberimizin de başta hazret-i Ebû Bekr olmak üzere vezirleri, yâni yardımcıları vardı. Vezir ünvânı ilk defâ Abbâsî Devletinde, daha sonraları da çeşitli İslâm devletlerinde kullanılmaya başlandı. Büyük Selçuklu, İlhanlı, ...

Kategori : Genel | Etiket: Vezir

Vezin Alm. Versmass, Silbenmass (n), Fr. Mètre (m), İng. Meter. Edebiyatta mısraların düzenini sağlayan ölçülere verilen ad. Her dilin kendi öz benliğinden doğan bir ahenk ölçüsüdür. Kelime anlamı tartı, düzen olan vezin; bir manzumenin bütün mısraları arasında bir ahenk bir uyum sağlama yoludur.Yazılı Türk Edebiyatında ilk vezinli söyleyiş, Göktürk kitâbelerine Yollug Tegin 'in yazdığı şu mısralardır:Yigirmi kün olurupBu taşka bu tamga kopYollug Tegin bitidimBu mısraların üçü de toplam 7 hece tutan sözlerle söylenmiştir. Türkler, edebiyat târihinde bu uyumu heceler düzenine ve sayısına göre sağladılar. Buna Hece vezni denmektedir. (Bkz. Hece Vezni)Bâzı dillerde hecelerin sesleri ne denk ne de eşittir. Bu dillerde ...

Kategori : Genel | Etiket: Vezin

Vezîriâzam (bkz. Sadrâzam)

Kategori : Genel | Etiket: Vezîriâzam (bkz. Sadrâzam)

Veysî Osmanlı edip, şâir ve târih yazarlarından. Asıl ismi Üveys ibni Mehmed 'dir. Alaşehirli Kadı Mehmed 'in oğlu olup, 1561 'de Alaşehir 'de doğdu. Mükemmel bir tahsil ve terbiye gördü. Kâdı tâyin edildi. Mısır, Anadolu, Rumeli ve Üsküp 'te çok bulunduğundan " Üskübî " lakabı verildi.Veysî, edebiyat türlerinden inşâda meşhur eserler verdi. İnşânın en büyük mümessilidir. Münşilerin pîrî kabul edilir. Kelime ve gruplarını kâfiyelendirerek bir iç ahenk, aynı mânâdaki kelimeleri yan yana kullanarak nesri süslerdi. Kuvvetli bir şâir olup, Dîvân yazmıştır. Hicvi çok kuvvetlidir. Siyer-i Veysî denilen Dürret-üt-Tac fi Sîreti Sâhib-il-Mi 'rac, Habnâme-i Veysî de denilen Habnâme ve Münşeat adlı eserleri ...

Kategori : Genel | Etiket: Veysî

Veysel Karânî Tâbiînin büyüklerinden. İsmi, Üveys bin Âmir 'dir. Yemen 'in Karn köyünde doğduğu için Karnî ismiyle de bilinir. Memleketimizde Veysel Karânî diye meşhur olmuştur. Doğum târihi belli değildir. 657 (H.37)de Sıffîn Muhârebesinde şehit edildi.Yemen 'in Karn beldesinde doğup büyüyen Üveys-i Karnî, Peygamber efendimizin (sallallahü aleyhi ve sellem) sağlığında Müslüman olmasına rağmen onu göremediği için Sahâbî olamadı. Peygamber efendimizin medhine mazhar olup, Tâbiînin büyüklerinden olduğu hadîs-i şerîfle bildirildi. Peygamber efendimizin zamânında Medîne-i münevvereye gelmedi. Yazılan evliyâ tezkirelerinde ekseriyâ Câfer-i Sâdık 'tan (rahmetullahi aleyh) sonra ikinci olarak zikredilir.Sevgili Peygamberimizin risâletini duyan Üveys-i Karnî Müslüman oldu. Peygamberimizin aşkı ile yanıp tutuştu. İhtiyâr, âmâ ...

Kategori : Genel | Etiket: Veysel Karânî

Veto Alm. Veto (n), Einspuruch (m), Fr. Veto (m), İng. Veto. Kabul veya tasdik etmeme, reddetme. Genel olarak hukuk dilinde, yetkili kişi ve kurullarda bir kararın veya bir kânunun geri çevrilmesi anlamında kullanılır. İç hukukta olduğu gibi devletlerarası hukukta da kullanılır. Kabul veya tasdik etme, reddetme hakkına veto hakkı denir. Veto yetkisi kânunları bir kez daha geri gönderme yetkisine nazaran daha zayıf bir yetkidir. Mutlak veto yetkisinde devlet başkanının meclise iâde ettiği kânunu meclis tekrar oy birliğiyle de kabul etse Devlet Başkanı o metni onaylamadıkça kânunlaşamaz. Birinci Meşrutiyet döneminde böyleydi. Gerçekleştirici vetoda ise Devlet Başkanının gönderdiği metnin kânunlaşabilmesi için meclisin 2/3 ...

Kategori : Genel | Etiket: Veto

Veteriner Alm. Tierarzt, Veterinär (m), Fr. Vétérinaire (m), İng. Veterinary surgeon; ABD veterinarian. Ehlî ve yabânî hayvanların hastalıklarının teşhis ve tedâvileri, ıslâhıyla uğraşan kimseye verilen isim. Her türlü hayvan hastalıklarının teşhis ve tedâvileri hayvanların üreme ve ıslâhlarıyla gıdâ kontrol hizmetleri zoonoz hastalıkların (hayvanlardan insanlara bulaşan) önlenmesiyle uğraşan meslek dalına veteriner hekimlik denir. Veteriner hekimlik mesleği dünyâda en eski târihe sâhip meslek dallarından birisidir. Hayvanların ehlîleştirilerek insanlara faydalı olmaya başlamasıyla birlikte veteriner hekimlik mesleği de ortaya çıkmaya başlamıştır.Hayvanların ehlîleştirilmesiyle insanların beslenme işi daha düzenli hâle gelmiş, bunların et, süt, yumurta, yün gibi verimlerinin daha fazla arttırılarak en yüksek verim elde etme yolları ...

Kategori : Genel | Etiket: Veteriner

Vesvese insanın kalbine gelen kötü düşünceler. Vesvese, kalbe şeytan ve insanın kendi nefsi tarafından verilir. İnsanın kalbine her an çeşitli düşünceler gelmektedir. Bunlara İslâm dîninde " hâtıra " ismi verilir.İnsanın kalbine gelen hâtıra iki çeşittir. Bâzıları iyi, bâzıları kötüdür. İyilerine ilham, kötülerine vesvese denir. İlham, Allahü teâlânın her insanın kalbinde vazifelendirdiği bir melek tarafından verilir. Vesvese ise, şeytan ve insanın kendi nefsinin kalbinde uyandırdığı çirkin ve kötü şeylerdir.Kalbe gelen hâtıranın iyi mi, kötü mü olduğunu anlamak için ölçü, dînimizin bildirdiği emir ve yasaklara uygun olup olmamasıdır. İslâm dîninin beğendiği şeyler iyidir ve melek tarafından ilham edilmiştir. İslâm dîninin beğenmediği ve yasakladığı ...

Kategori : Genel | Etiket: Vesvese

Vespuccı, Amerigo Amerika kıtasının keşfedilmesiyle ilgili ilk yolculuklara katılan İtalyan denizci. Amerika kıtasına onun adı verilmiştir. Bir noterin oğludur. 1454 'te İtalya 'nın Floransa şehrinde doğdu. Genç yaşta Fransa 'ya gitti. Dönüşünde bir bankada çalıştı. 1490 senesinde İspanya 'ya giderek orada yerleşti. Sevilla 'dan gemi ve denizcilik malzemeleri satan bir İtalyan ticârethânesi hesabına, Kristof Kolomb 'un yolculuğu için malzeme ve tayfa sağlamaya çalıştı. Kristof Kolomb 'un deniz seferlerine karşı ilgi duydu ve onunla tanıştı. 1499 'da Amiral Alonso de Hojeda 'nın Surinam, kıyılarına yaptığı sefere katıldı. 1501-1502 yıllarında yeni dünyâya ikinci bir yolculuk yaptı. Önceleri Portekizlilerin hizmetindeyken daha sonra İspanyolların hizmetine ...

Kategori : Genel | Etiket: Vespuccı, Amerigo

Vericiler Alm. Sender, Fr. Transmetreur (m), İng. Transmitter. Elektromanyetik dalgaları antenden yayın yolu ile göndermek üzere yüksek frekanslı enerji üreten elektronik cihazlar. Kullanılış gâyelerine göre çok çeşitli güç ve tipte yapılırlar. Vericilerin temel görevi antene belirli bir frekansta güç sağlamak ve bu yolla meydana getirilen elektromanyetik dalgalar yardımıyla bilgi iletmektir. İlk zamanlar vericiler sâdece, sâbit bir frekansta yüksek frekanslı enerjiyi gönderebiliyordu. Bu tip vericilere devamlı dalga vericileri (CW-Continov Wave) denir. Bunlarla bilgi nakli ancak kodlu olarak mümkündür (Mors kodu gibi).Son zamanlarda istenen bir bilgi (özellikle de konuşma, müzik ve görüntü) taşıyıcı bir dalgaya (Carrier Wave) bindirilerek gönderilmektedir. Bu işleme modülasyon ve ...

Kategori : Genel | Etiket: Vericiler