Ultraviyole Işınları (mor Ötesi Işınlar) Alm. Ultraviolette Strahlen (m.pl.), Fr. Rayons (m.pl.), ultraviolets, İng. Ultraviolet rays. Görünen ışın ile X- ışınları arasında kalan elektromanyetik radyasyonlar. Ultraviyole (mor ötesi) ışınların dalga boyları X- ışınlarınınkinden uzun, görünen ışınlarınkinden ise kısadır. Dalga boylarının kısalığı sebebiyle insan gözüyle görülemezler. Fakat bâzı böcekler, meselâ bal arıları, tarafından rahatlıkla görülebilirler.Ultraviyole ışınların varlığı ilk defâ 1801 yılında Ritter adındaki Alman fizikçisi tarafından tespit edilmiştir. Ritter X ışığının kimyâsal maddelere etkisini incelerken mor ışığın ötesindeki karanlık bantta enerji çıkışının olduğunu fark etmiştir.Görünen ışın ile mor ötesi ışınların arasındaki sınır radyasyonun dalga boyu 4000 Angstrom (1 angstrom= 10-8 cm) olarak ...

Kategori : Genel | Etiket: Ultraviyole Işınları (mor Ötesi Işınlar)

Ultrasonografi (ultrason) Alm. Ultrasonographie (f), Fr. Ultrasonography (f), İng. Ultrasonography. Vücut içindeki çeşitli hastalıkları ve dokulardaki yoğunluk farklılaşmasını tespit etmek için ultrasonik pulse-eko tekniğinin kullanılması metodu. Ultrasonik dalgalar birkaç hertz 'den birçok megahertz 'e kadar ses dalgalarından ibârettir. Genellikle 1-15 mHz arası kullanılır. Ses dalgalarının dokulara geçişi moleküler hareketi arttıran peşpeşe pozitif ve negatif basınçların hâsıl olmasını sağlar ve daha sonra sürtüşme kuvvetleri vâsıtasıyla harâret meydana getirir.Ultrasonik dalgalar uygun takat ve frekansta hücreleri, bâzı bakterileri vs. öldürebilir, fakat lokal harâretin enzimleri inaktive etme ve daha sonraki kimyevî faaliyetleri durdurma tehlikesi vardır.İkinci Dünyâ Savaşı esnâsında radarın ve ses dalgalarının geliştirilmesi ultrasonografinin teşhis ...

Kategori : Genel | Etiket: Ultrasonografi (ultrason)

Ulemâ (bkz. Âlim)

Kategori : Genel | Etiket: Ulemâ (bkz. Âlim)

Ulaştırma Bakanlığı ülkenin yurtiçi ve yurtdışı ulaştırma ve haberleşme hizmetlerini yürütmek için kurulmuş bakanlık. 1939 yılında Haber Ulaştırma Bakanlığı görevleri Nafia ve İktisat Vekâleti tarafından yürütülürdü. 27.5.1939 târih ve 3613 sayılı kânunla Ulaştırma Bakanlığı kurulunca, bu hizmetleri söz konusu bakanlık yapmaya başladı.İkinci Dünyâ Savaşından sonra ulaştırma ve haberleşme hizmetlerinde büyük gelişmeler oldu. Mevcut hükümlerle bu gelişmelerin tâkibi zorlaştığı için 27.6.1945 târih 4770 sayılı kânunla bakanlığın teşkilat hizmet alanı genişletildi. 1954 'te bakanlık bünyesine Sivil Havacılık Dâiresi ilâve edildi. 1954 'ten sonraki zaman aralıkları içinde ulaştırma ve haberleşme sahasında büyük ilerlemeler oldu. Demokrat Parti (DP) devresinde plânlı döneme geçildi. Plânlı döneme geçiş ...

Kategori : Genel | Etiket: Ulaştırma Bakanlığı

Ulaşım Alm. Verkehr (m), Fr. Circulation (f), İng. Circulation. İnsan ve eşyânın bir yerden başka bir yere aktarılması. Medeniyet târihinde ulaşım, insanların yaşayışında her zaman önemli bir yer almıştır. Eşyâ ve malların üretildikleri yerler dışına taşınmaları, bunlara değişik yerlerde ihtiyaç duyulmasından ileri gelir. İnsanlar ise iş icâbı, yâhut sosyal veya kültürel ihtiyaçlarını karşılamak için bir yerden başka bir yere giderler.Gerek herhangi bir malın gerekse bir insanın bulunduğu yerle nakledileceği yer arasındaki mesâfe, alacağı vakit, mal oluş fiyatı düşünülerek ulaşım şekli seçilir. Bundan hareket edilerek ulaşımda yapılan yeni gelişmelerde dâimâ gâye mesâfeyi azaltmak ve böylece hem vakit kazanmak, hem de fiyatı düşürmek ...

Kategori : Genel | Etiket: Ulaşım

Ulak Alm. Bote, Meldereiter, Kurier (m), Fr. Courrier, Messager (m), İng. Courier, Messenger. Haber götüren, haberci. Kelime mânâsı " ulaştırıcı " demektir. Bütün devletlerde haberlerin ulaştırılması için genel ve özel bâzı usûller uygulanmıştır. Halîfe hazret-i Ömer zamânında İslâm memleketlerinin sınırı Suriye, Mısır ve İran 'a kadar genişledi. Hükûmet merkezinin emirlerini buradaki vâlilere ulaklarla göndermek usûlü kondu. Vazifeli ulaklara beytülmâldan, yâni devlet hazinesinden develer verilir, geçecekleri yerlerin vâli ve kumandanlarına bunlara yardım etmeleri emredilirdi. Bu usûl Emevî ve Abbâsîler zamânında da devam etti.Osmanlı Devletinin geniş topraklarında da, haberleşmeyi sağlamak için ulak teşkilâtı kurulmuştur. Pâdişâh fermanlarının ve selâhiyetli şahısların haberlerinin ilgili yerlere ulaşabilmesi ...

Kategori : Genel | Etiket: Ulak

Ulahlar Alm. Walache (m), Walachin, (f), Fr. Valaque (m), İng. Walachian. Osmanlıların Eflâk, Boğdan ve Erdel 'de yaşayan Hıristiyan halka verdikleri ad. Ulah tâbiri, en çok Kıpçak yöresinde yaşayanTürklerce kullanılmıştır. Eflâk tâbiri Ulah adından türemiştir. Ayrıca Makedonya 'da küçük bir azınlık hâlinde Ulahlar yaşamaktaydı. Hâlen bu durum Bulgaristan ve eski Yugoslavya devletleri arasında anlaşmazlığa sebep olmaktadır.Ulahlar, Romanya 'nın asıl yerli halkı olan Daç 'lar ile Romalıların buraya getirdikleri göçmenler karışımıdır. Ulahlar, TunaNehri ile Karpat Dağlarının arasındaki kurak ovalarda yaşarlardı. Ulahlar sırasıyla Bizanslılar, Bulgar kralları,Avarlar ve Macarların yönetiminde yaşadıktan sonra, 15. yüzyılda Osmanlıların idâresi altına girdiler. FâtihSultan Mehmed Hanın 1455 'te Eflak ...

Kategori : Genel | Etiket: Ulahlar

Ukrayna DEVLETİN ADIUkraynaBAŞŞEHRİKievNÜFÛSU51.944.000YÜZÖLÇÜMÜ604.000 km2RESMÎ DİLİUkrancaDÎNİHıristiyanlıkPARA BİRİMİRubleAvrupa 'da yer alan bir devlet. Kuzeyinde Beyaz Rusya, doğusunda Rusya Federasyonu, güneyinde Azak Denizi, Karadeniz, Moldavya ve Romanya, batısında Macaristan, Çek Cumhûriyeti ve Polonya yer alır.TârihiBölgede târih boyunca çeşitli devletler kuruldu. Dokuzuncu asırda kurulan ve ilk Rus devleti olan Kiev Prensliği, 13. asırda Moğol saldırılarına mâruz kalarak yıkıldı. Batı Ukrayna 'da Galiçya ve Volinya Prensliği 11. asırdan 14. asra kadar hâkimiyetlerini devam ettirdi.Ülke topraklarının büyük bölümü 14. asırda Litvanya 'nın hâkimiyeti altına girdi. Polonya ve Litvanya 'yı tek bir federe devlet hâline getiren Lublin birliğinin 1569 'da sağlanmasından sonra Ukrayna toprakları fiilen Polonya 'nın hâkimiyetine ...

Kategori : Genel | Etiket: Ukrayna

Ukaylîler onuncu yüzyılın sonu ile on birinci yüzyılın sonu arasında Irak ve Suriye 'nin kuzey taraflarına hâkim olan devlet. Ukaylîler, Amr bin Ebû Sa 'sa 'nın büyük Bedevî kabilesi grubundandır. Irak 'taki Hafâce ve Muntefık kabilelerini içine alıyordu. Ukaylî Muhammed, onuncu yüzyılın sonunda Musul 'a hâkim oldu. Üzerindeki Büveyhî baskısından kurtuldu. Fakat onun 996 'da vefâtıyla oğulları arasında iktidar mücâdelesi başladı. Mücâdele sonunda Musul ile diğer Ukaylî şehirleri El-Cezîre 'deki kalelerin kontrolü Mu 'temîd-devle Kırvâş 'ın eline geçti. Kırvâş (1001-1050) 11. yüzyılın ortalarına doğru Oğuzlarla mücâdele etti. Oğuzlara karşı müdâfada HilliMezyedîleriyle anlaştı. Şerefüddevle Müslim bin Kureyş (1061-1085) zamanında, Ukaylî toprakları Bağdat ...

Kategori : Genel | Etiket: Ukaylîler

Ujt (unu Jonction Tronstor) tek bileşimli transistör. Özellikle transistörlerin iletken yapılması için (ateşlenmesi, tetiklenmesi) geliştirilmiş bir yarı iletken elektronik devre elemanıdır. Silisyum bir çubuğun yaklaşık ortasından birleştirilmiş (bir diyot gibi) yarı iletken, genelde elektrikî titreşimi yapar (osilatör). B2 ve B1 arasına, yâni her iki tabana bir doğru akım uygulanır. UJT normal bir direnç gibi B2 ile B1 arasında âni bir akım artmasına sebep olur. Bu olaya negatif direnç etkisi denir. Bu etkiden özellikle osilatörlerde (elektrikî titreşim yapan devrelerde) istifâde edilir.

Kategori : Genel | Etiket: Ujt (unu Jonction Tronstor)