Cerib Osmanlı İmparatorluğu döneminde Arap ülkelerinde kullanılan bir ölçü. Cerîb, daha çok hububat için kullanılan bir ölçüdür. Osmanlı İmparatorluğu devrinde Arap ülkelerinde kullanımı yaygın olan ve takribî 216 litrelik bir ölçüdür. Bu ölçü genellikle buğday için kullanılır. Öte yandan bu isim, aynı zamanda mesaha ölçüsü (yüzölçümü) olarak da kullanılır. Bu manada ölçü, bir cerîb dolusu tohum ekilebilen arazinin mesahasına delalet eder. Cerîbin miktarı konusunda değişik rakamlar verilmektedir. Bu ölçünün, bin arşın kare (yaklaşık 469 m2) veya altmış kadem (ayak) karelik bir yüzey ölçüsü olduğunu bildiren kaynakların yanında; kenarları altmış arşın olan bir kareye (yaklaşık 246 m2) verilen ad olduğunu belirten kaynaklar ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Cerib

Cerh ve ta'dil Cerh; yaralamak, sövmek; ta dîl, düzeltmek, hizaya getirmek, tezkiye etmek demektir. Istılahî manaları ise; Cerh, günahkarlık, tedlis (karıştırıcılık), yalancılık gibi sebeplerle bir ravinin, hadis mütehassısları tarafından rivayetlerinin reddedilmesi. Ta'dil; Bir raviyi rivayetleri kabul olunacak şekilde vasıflandırmak, tanıtmak demektir. Hadis ravilerinin kusur ve meziyetlerinin özel terimlerle tetkik edildiği "cerh ve ta'dil ilmi" hadis ilminin en önemli konularından birini oluşturur. Sözlü rivayetlerin yaygın olduğu bir dönemde ortaya çıkıp gelişen bu ilmin, hadisin ve dolayısıyla İslam'ın korunması açısından hicrî dördüncü yüzyıla kadar çok faal bir rol oynadığı kesin bir gerçektir. Hz. Peygamber (s.a.s.)'den sonra meydana gelen bazı siyasî olaylar neticesinde birtakım ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Cerh Ve Ta'dil

Cenın Ana karnındaki çocuk hakkında kullanılan bir ıstılah. Bu devre, çocuğun ana karnına düştüğü andan itibaren doğuma kadar devam eder. Bir damla kan pıhtısından, giderek insan şeklini alan ve canlanarak dünyaya gelen cenin, bir yönüyle müstakil bir varlıktır. Çünkü sağ olarak doğması muhtemeldir. Bir yönüyle de anaya tabi bir varlıktır. Ana hareket edince hareket eder, ana istikrar bulunca, o da sükûnet bulur. Bu yüzden İslam, anaya ait bazı hükümleri cenine de teşmil etmiştir. Kur'an-ı Kerîm'de ceninin oluşum devreleri şöyle ifade edilir: "Biz sizi topraktan, sonra spermadan, sonra pıhtılaşmış kandan, sonra da hilkati belli belirsiz bir çiğnem etten yaratmışızdır. Dilediğimizi belli bir ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Cenın

Cennet Ağaçlı bahçe; yeşillikleri bol bostan; sık dal ve yaprakları ile yeri gölgelendiren hurmalık ve bağlık. Peygamberlerin davetine uyarak iman edip, dünya ve ahirete ait işleri, kulluk vazifelerini elden geldiği kadar güzel bir şekilde yapan temiz ve müttakî kişiler için hazırlanmış bir huzur ve saadet yurdudur. Kısaca ahiretteki nimetler yurdunun adıdır. Çoğulu Cinan ve Cennat'tır. Kur'an-ı Kerîm ve hadis-i şeriflerde Cennet, çeşitli şekillerde tasvir edilmiştir. Bilhassa Kur'an-ı Kerîm'de ağaçları altından ırmaklar akan Cennetler şeklinde anlatılmaktadır: "Cennet takva sahiplerine, uzak olmayarak yaklaştırılmıştır. İşte size va'dolunan, gördüğünüz şu Cennet'tir ki, O, Allah'ın taatına dönen onun (hudud ve ahkamına) riayet eden çok esirgeyici Allah'a ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Cennet

Cenaze Gömülmemiş ve gömülmeye hazırlanmış insan ölüsü. Ölüyü gömmek için yapılan tören ve işlemler. İslam bu tören ve işlemler ile ilgili olarak bazı emir ve nehiyler getirmiştir. Genellikle bunlar sünnet ile sabit olan ve Hz. Peygamber (s.a.s.) tarafından bizzat uygulanan ve bize kadar intikal eden hususlardır. Ölüm döşeğinde can çekişme durumunda olan kimseyi -kendine zorluk olmazsa- yüzü Kıbleye karşı gelmek üzere sağ tarafa çevirmek sünnettir. Başını biraz yükselterek sırtı üstüne yatırmak da caizdir. Hasta can çekişiyorken ve gerçekten mümin birisi ise ona yardımcı olmak, yakınları için bir gereklilik ve ayrıca da sevaptır. Onun için yanında "kelime-i şehadet" getirmek ve söylemesine yardımcı ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Cenaze

Cenabet Boy abdesti (gusül) almayı gerektiren durum; büyük abdestsizlik hali; bu durumda olup da henüz gusletmemiş olan kimse. Cenabet olan, yani cinsî münasebette bulunmuş yahut rüyada ihtilam olmuş veya birine bakmakla ya da dokunmakla kendisinden şehvetle inzal vaki olmuş kimseye cünüp bu durumuna da cenabet denir. Cinsî münasebetle meni gelmese de kişi cünüp sayılır. Bunun için sünnet mahallinin kadının cinsel organında kaybolması gerekir. Übey b. Ka'b'tan rivayete göre, Rasûlullah (s.a.s.), İslam'ın ilk yıllarında elbisenin azlığından dolayı, inzalsiz cima halinde yıkanmamayı bir ruhsat kıldı. Daha sonra ise guslü emretti: Ruhsatı kaldırdı. Ebû Davud şöyle der: "Übey bununla sudan dolayı suyu kasdetmiştir. Bu ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Cenabet

Cemıyet Topluluk, kalabalık, heyet, komisyon, meclis, cemaat. Cemiyet veya toplum; başta kendi kendini koruma ve varlığını sürdürme olmak üzere bir çok temel çıkarlarını gerçekleştirmek için işbirliği yapan, arada sırada çatışmakla birlikte, belirli bir sürekliliği olup, belirli bir coğrafyada bulunan ve ortak kültüre sahip, az ya da çok müesseseleşmiş karmaşık bir münasebetler bütünüdür. Toplumu gelişigüzel ya da geçici olarak teşekkül etmiş insan yığınlarından ayırdetmek gerekir. Bir trendeki yolcular, bir spor oyunundaki seyirciler gelişigüzel bir şekilde biraraya gelmiş insan yığınlarıdır. Gösterinin veya yolculuğun bitiminde bu yığınlar da ortadan kalkarlar. Toplumun ise, teşkilatlanmış belli bir düzeni, yapısı ve izafi de olsa bir sürekliliği vardır. ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Cemıyet

Cemre Kor ateş, şubat ayı sonu ile mart ayı başında önce havaya sonra suya en sonunda toprağa düştüğü kabul edilen ısıtıcı şey. Tıpta, çok iltihaplı bir çıban. Istılah olarak; hacıların, Mina'da şeytan taşladıkları üç yer. Bu taşlamada kullanılan taşlara verilen isim. Şeytan taşlama, Hz. İbrahim (a.s.) ile başlar. İbn Abbas; Peygamber (s.a.s.)'in şöyle dediğini rivayet eder: "İbrahim (a.s.) hac menasiki için geldiğinde, Akabe cemresi yanında şeytan O'na gözüktü, İbrahim (a.s.) ona yedi taş atarak yere geçirdi. İkinci cemre yanında tekrar Hz. İbrahim'e gözüktü. Aynı şekilde ona yedi taş atarak yere geçirdi. Üçüncü cemre yanında yine gözükünce, aynı şekilde yedi taş attı, ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Cemre

Cemel vak'ası 36/656 tarihinde dördüncü halife emirü'l-Müminin Hz. Ali ile Hz. Aişe taraftarları arasında Basra dolaylarında meydana gelen çatışma. Üçüncü Raşid halife Hz. Osman (r.a.)'ın şehit edilmesinden sonra üç-beş gün anarşi hüküm sürdü. Hz. Osman'ı şehit eden asiler ortama hakimdiler. Bunlar bir an önce, Hz. Osman'ın yerine birini hilafete getirmek istiyorlardı. Fakat kime müracaat ettilerse hep red cevabı aldılar. Hz. Ali de, kendisine geldikleri zaman onları huzurundan uzaklaştırmıştı: Asiler hayrete düşmüşler, ne yapacaklarını şaşırmışlardı. Devlet başkanı tayin olunmadan dönecek olurlarsa ihtilafın çok daha fazla alevleneceğini biliyorlardı. Bunun üzerine Medine ahalisini toplayarak, onlara bir halife seçmelerini, aksi takdirde Hz. Ali, Talha, Zübeyr ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Cemel Vak'ası

Cemalullah Allah'ın cemali ve rahmeti. Cemal; lügatte güzel olmak, güzel şekil ve sûret demektir. Ayrıca, herkesin bildiği renk güzelliği ve yumuşaklık anlamına geldiği gibi, her uzvun mizaç ve yaratılışına uygun olan hüküm üzerine olması manasına da gelir. Cemalullah; cemal-i hakiki, cemal-i mutlak, cemali hak ve cemal-i ahadiyet şeklinde de ifade edilir. Cemal, iç ve dış güzelliğinin adıdır. Allah hakkında kullanıldığında; O' nun rahmeti, lûtfu ve bereketi ile tecelli etmesi; merhameti, bağışlayıcı olması düşünülür. Cemal, Allah'ın hoşnutluğu ve lûtfu, yahut bunlarla ilgili sıfatlardır. Bir bakımdan Cenab-ı Allah'ın zatına, sıfatlarına ve güzel isimlerine; özellikle lûtuf, rıza, rahmet, nimet, ilim, afv ve ihsanla ilgili ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Cemalullah