ıstıare Aradaki benzerlik ilişkisinden dolayı, bir ibarenin dilde kullanıldığı hakiki mananın dışında başka bir anlam için kullanılması. Hakiki anlam ile mecazî anlam arasında mutlaka bir benzerlik ilişkisinin bulunması gerekir. Amaç, anlama daha çok kuvvet ve açıklık kazandırmaktır. İstiare, lügavî mecaz kısmına girer. Mesela Kur'an-ı Kerim'de şöyle buyurulmaktadır: "Gök ve yer onlar için gözyaşı dökmedi" (ed-Duhan, 44/29). Burada, Hz. Musa'yı dinlemeyen ve Firavn'a boyun eğerek ona uyan İsrailoğullarının Kızıldeniz'de boğulmalarına gökte ve yerde kimsenin üzülmediği beliğ bir şekilde anlatılmaktadır. Bilindiği gibi, gözyaşı dökerek ağlayan insandır. Burada gök ve yer insana benzetilmiş, kendisine benzetilen; insan hazfedilmiş, benzetilen gök ve yer zikredilmiştir. Onun özelliklerden ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Istıare

ısraılıyat İsraîlî bir kaynaktan yazılı ya da sözlü olarak aktarılan olay ve kıssalar. İsrailiyye kelimesinin çoğuludur. Kur'an'da zikredilen meşhur on iki Yahudi kolunun atası olan Hz. Yakub'un ismi veya lakabı İsrail'dir. "Tevrat indirilmeden önce, İsrail'in (Ya'kub'un) kendisine haram kıldığı şeyler dışında, İsrailoğullarına bütün yiyecekler helaldi" (Alu İmran, 3/93). Yahudiler Kur'an'da genellikle Benû İsrail (İsrailoğulları) olarak anılırlar. İbranice olan İsrail kelimesi, "kul" anlamına gelen "isra" ile, Allah anlamına gelen "İl"den oluşup "Allah'ın kulu" demektir. Ancak Tevrat'taki bir bölüme dayanarak, İsrail kelimesinin "Allah'la uğrasan" anlamına da kullanıldığını söyleyenler vardır. "...Ve ona dedi: Adın nedir? Ve o dedi: Ya'kub. Ve dedi: Artık sana Ya'kub ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Israılıyat

ısraılogulları Hz. Ya'kub (a.s)'ın oniki oğlunun soyundan gelenler. İsrail, Hz. Ya'kub'un lakabıdır. İsrail (yasız); İsrail (yasız, hemzesiz); İsrayıl (hemzenin ya'ya dönüşmesiyle); İsrael (hemzenin fethiyle); İsrail (hemzenin esresiyle) şeklinde de okunur. İbranîcede bunun manası safvetullah veya Abdullah demektir. Bu ünvanda Yahudileri imana bir tahrik vardır ki, anlamı şu olur: Ey Allah'ın güzide bir kuluna tevrat ehli! Allah'ın size olan nimetlerini hatırlayın... (Elmalılı Hamdi Yazır, Hak Dini Kur'an Dili, I, 334). Ya'kub soyundan gelenlere veya diğer bir deyimle, İbranilere benu İsrail yani İsrailoğulları denir. İshak oğlu Ya'kub'un en büyük oğlu "Judo veya Yahuda"dır. Hz. Ya'kub'un oniki oğlu ve soyuna benu İsrail (İsrailoğulları) denildiği ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Israılogulları

ısrak namazı İşrak, güneşin doğuşundan ufukta bir veya iki mızrak boyu yükselinceye kadar geçen zamandır. Güneşin ufukta görünüşte bir mızrak yükselmesi astronomicilere göre beş derece yükselmesi demektir. Ebû Hanîfe'ye göre bu süre içinde namaz kılmak mekruhtur. İşrak namazı, sabah namazından sonra güneş doğup, kerahet vakti çıktıktan sonra iki veya dört rekat olarak kılman nafile bir namazdır. Diğer nafile namazlar gibi işrak namazı kılanlar, bu namazı kuşluk namazından ayrı olarak ve ondan önce kılarlar. Aslında işrak namazı kılındığı sırada kuşluk namazının vakti de girmiş bulunmaktadır. Hz. Peygamber'in güneş doğup, kerahet vakti çıktıktan sonra "Duha namazı", sıcak şiddetlenince de "Evvabîn namazı" kıldığına dair ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Israk Namazı

ısrafıl (a.s) Sûr'a üfleyecek olan melek; dört büyük melekten birisi olan İsrafil kıyamet günü Sur'a üflemekle vazifeli melektir. Kıyamet günü Allah'ın emri ile iki defa Sûr'a üfleyecektir. "Sûr'a üflenince, Allah'ın dilediği bir yana, göklerde olanlar, yerde olanlar hepsi düşüp ölür. Sonra Sûr'a bir defa daha üflenince hemen ayağa kalkıp bakışıp dururlar" (ez-Zümer, 39/68). İsrafil'in birinci üflemesi ile yer ve gökteki bütün canlılar ölecek ve dünya hayatı sona erecektir. İkinci defa üflemesiyle de bütün canlılar dirilecek ve ahiret hayatı başlayacaktır. Sûr'un ilk üflenişine "nefha-i ûla"; ikinci üflenişine "nefha-i saniye" denilir. İsrafil (a.s)'a Sûr'a üfüreceği için Sûr Meleği de denilmiştir. Peygamber (s.a.s)'e Sûr'un ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Israfıl (a.s)

ısraf İnsanın sahip olduğu nimetleri gereksiz ve aşırı tüketmesi. Bu tür bir davranış, İslam tarafından uygun görülmemiş ve insanoğlunun yeme, içme ve harcama konusunda belirli bir denge içerisinde kalması istenmiştir. Cenab-ı Hak, Kur'an-ı Kerîm'in çeşitli yerlerinde bu hususa işaret etmiştir: "Elini bağlı olarak boynuna asma. Onu büsbütün de açıp saçma. Sonra kınanmış pişman bir halde oturup kalırsın" (el-İsra, 17/29). Burada "boynuna asma" tabirinden cimrilik etmenin kasdedildiği belirtilmektedir. "Açıp saçma" tabirinden ise, israf olduğu belirtilmektedir. Bu iki husus da birbirinin zıddı olan fakat tasvip edilmeyen alışkanlıklardır. İkisinde de hem kişiye hem de topluma sayısız zararlar bulunmaktadır. Başka bir ayette Cenab-ı Hak, "Ey ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Israf

ısra suresı Kur'an-ı Kerîm'in onyedinci sûresi. İlk ayetinde Peygamberimizin Miracından bahsedildiği için "gece yürütmek" anlamına gelen "İsra" adını almıştır. Bu sureye "Subhan" ve "Benû İsrail" sûresi de denilmiştir. Ayetlerinin sayısı, Kûfelilere göre 111, diğerlerine göre 110'dur. 26, 32, 33 ve 57. ayetlerle 73-80 arası ayetler. Medine'de, diğerleri Mekke'de inmiştir. Kelime sayısı 1563, harf sayısı ise 6460'dır. Ayet sonlarına ahenk veren fasılaları "elif" ve "ra" harfleridir. Hz. Aîşe'den rivayet edildiğine göre Peygamber efendimiz İsra ve Zümer sûrelerini okumadıkça uyumazdı (Tirmizî, Deavat, 22). Abdullah b. Mes'ud da İsra, Kehf ve Meryem sureleri için: "Onlar ilk gelen surelerdendir ve onlar, benim ilk servetimdendir", demiştir ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Isra Suresı

ısra Gece yürüyüşü, geceleyin yaya veya binekli olarak yapılan yürüyüş. Istılahta; Hz. Peygamber (s.a.s)'in gece Burak isimli bir binitle Mekke'den Kudüs'teki Beyt-i Makdis'e götürülmesi hadisesidir. Buradan Hz. Peygamber Mi'raca çıkmıştır. İsra hadisesi Kur'an ile sabit olduğu için bu hadisenin inkarı mümkün değildir. Kur'an-ı Kerîm'de bu olay şöyle anlatılmıştır: "Kulu (Muhammed)'i geceleyin, Mescid-i Haram'dan çevresini mübarek kıldığımız Mescid-i Aksa'ya ayetlerini göstermek için götüren Allah noksan sıfatlardan münezzehtir. Şüphesiz ki O, Semî'dir, Basir'dir" (el-İsra, 17/1). Ayet-i Kerimenin ifadesine göre isra hadisesi ruhanî bir hadise değildir. Hz. Peygamber bedeni ile birlikte Beyt-i Makdis'e götürülmüştür. İsra'dan sonraki safhanın, yani mi'rac hadisesinin yalnızca ruhanî olduğunu bazı ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Isra

ısnad Rivayet lafızları ile sözü nakledenlerin isimlerini açıklayarak söyleyenine ulaştırmak. Bu anlamıyla isnad masdardır. İkinci bir anlamı ise isnad hadisin tariki yani senedini ifade eder. Senet anlamında kullanıldığında ise isimdir. Bu ıstılaha göre senet ile isnad farklı anlamlardadır. Senet ravilerin isimleri isnad ise ravilerin isimlerini "ahberena" "haddesena" ve "an" gibi lafızlarla birlikte zikretmektir. Mesela: "Ahberena Malik'an Nafi"an Abdillah b. Umer enne Resulullah sallallahu aleyhi ve's-sellem kale la yebi' ba'dukum'ale bey'i ba'z" (Bazılarınız diğerlerinizin alışverişi üzerine alışveriş yapmaya kalkmasın). Bu hadiste Malik, Nafi, Abdullah b. Ömer senettir. Bu senedin "ahberena", "haddesena" ve "'an" lafızlarıyla zikredilmesi ise isnaddır. Ancak isnad ekseriyetle senedle eşanlamlı ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Isnad

ısna aserıyye Şiî mezheplerden aynı zamanda İmamiyye diye de bilinen mezheb. Onikiciler. Oniki imam tanıyan Şiîler. Şiîlerin içinde ilk yedi imamı imam tanıyan fırkaya "Sebiyye" yediciler denildiği gibi oniki imamı kabul edenlere de oniki imamı tanıyanlar anlamında "isna aşeriyye" denilmiştir. Oniki imamlar diye bilinen bu fırkanın mensupları aralarında birçok ihtilaflara düşmüşler, gruplara. ayrılmışlardır. Bu ihtilafların kaynağı imamlarla ilgili olan düşüncelerin farklı olmasıdır. Bilhassa son imam, imam-ı Muhammed Mehdî ile ilgili kanaatlar birçok isna aşeriyye fırkasında farklı farklıdır. Oniki imam sırasıyla şunlardır. 1. Ali el-Murtaza, 2. Hasan el-Mücteba, 3. Hüseyn eş-Şehid, 4. Ali Zeynü'l-Abidîn es-Seccad, 5. Muhammed el-Bakir, 6. Cafer es-Sadık, 7. ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Isna Aserıyye