Tevazu Alçakgönüllülük, Kibirlenmenin, büyüklük taslamanın zıttı. Tevazu, beğenilen bir özelliktir. Ancak, sınırı çok iyi ayarlanmalıdır. Kişinin şahsiyetini ortadan kaldıran hafifmeşreplik tevazu değildir. İnsan, büyüklük taslamamakla birlikte, zamanın ve yerin gerektirdiği davranışı göstermelidir. Yoksullar, düşkünler ve çocuklarla ilgilenmek, onların hal ve hatırlarını sormak tevazudur. İnsan, mevkîsi ne olursa olsun Allah'ın kulu olduğunu unutmamalıdır. İslam tevazu'a büyük önem vermiştir. Peygamberimiz bu özelliği hem bizzat üzerinde taşımış, hem de sözleriyle tavsiye etmiştir. Bir gün kendisine bir adam getirilir, gelen şahıs korkudan titremeye başlar. Bunu gören Allah Resulu: "Sakin ol, ben bir melik değil, Kureyş 'ten, kuru et yiyen bir kadının oğluyum" buyurmuştur (Gazalî, İhyau ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Tevazu

Teslis Üçleme, üçe çıkarma, şarabı üçte biri buharlaşıncaya kadar kaynatma. Hristiyanlıkta Allah'ın üç unsurdan meydana geldiğine inanma. Arapça Ekanim-i Selase, Fransızca Trinité aynı anlamlara gelir. Hristiyanlıkta teslis genel olarak, Allah'ın tek ve bölünmez bir alemde ayrı, eşit ve tek cevherli üç kişi (Baba, Oğul, Rûhu'l-Kudüs) olduğu şeklinde tarif edilmektedir. Hristiyanlığın üç şekilli tek Tanrı anlayışı demek olan bu temel inanç, Allah mefhumunu Baba, Oğul, Kutsal Ruh formülü içinde "teklik" olarak açıklamaya çalışmaktadır. Hristiyanlığın bu temel inancı üç görüntüde tek tanrı anlayışını anlatmaktadır. Buna göre "Oğul" diye nitelendirilen Hz. İsa da tanrı kabul edilir. Teslis dogmasını belli esaslar dahilinde tesbit edebilmek için ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Teslis

Tesettür Örtünmek, gizlenmek, bir şeyin içinde veya arkasında gizlenmek. "STR" kökünden "tefe'ul" vezninde bir mastar. Bir fıkıh terimi olarak erkek veya kadının şer'an örtülmesi gereken yerlerini örtmesi demektir. Bir kimsenin örtmesi gereken ve başkasının bakması haram olan yerlerine "avret yeri" denir. Başka erkek veya kadının başkasının yanında avret yerlerini örtmesi gerektiğinde görüş birliği vardır. Sağlam olan görüşe göre, bir kimse tek başına olduğu zaman da örtünmelidir. Buna göre, bir kimse temiz elbisesi bulunduğu halde kimsenin olmadığı bir yerde, karanlık bir odada bile olsa çıplak olarak namaz kılarsa bu caiz olmaz (İbn Abidîn, Reddü'l-Muhtar, Mısır, (t.y) I, 375). Yıkanma, tabiî ihtiyaç, taharetlenme ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Tesettür

Teselsül Bazı şeylerin zincirleme olarak birbiri ardınca dizilmeleri; eşya ve olayların birbirine dayanarak arka arkaya gelmeleri. Mümkün olan eşya ve olayların husûle gelmede birbirlerinin müessiri olarak, yani birbirlerine sebep müsebbeb (illet ve ma'lûl) olarak mazi yönünde bir noktada durmaksızın sonsuza doğru devam etmesi. Mümkün, varlığı zatının gereği olmayan, varlığı da yokluğu da kabil olan ve var olması için varlığını yokluğuna tercih edecek bir müessire muhtaç olan her şeydir. Bu alemin varlığı zatının gereği olmadığı için zorunlu değildir. Bu alem sonradan var olandır. Bu mümkün olan alem var edilmesinde varlığını icad edecek bir mucid ve müessiri muhtaçtır. Bu müessir ya vacibü'l-vücûd (varlığı ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Teselsül

Tesbih namazı Tesbih edilerek kılınan nafile namazlardan biri. Tesbih namazı, mendup (sevabı çok) olan namazlardan biridir. Arapça bir kelime olan tesbih, Allah'ı noksan sıfatlardan tenzih etme ve ululama manasına gelir. Dört rekat olan bu namazda üçyüz defa "Suhhanallahi velhamdü lillahi ve la ilahe illallahu vellalahu ekber" dendiği için bu adı almıştır. Tesbih namazının belli bir vakti yoktur. Kerahet vakitlerinin dışında her zaman kılınabilir. Bu namazı dört rekat olarak kılmak mümkün olduğu gibi, iki rekatın sonunda selam vermek suretiyle, ayrı ayrı ikişer rekat halinde kılmak da mümkündür (Vehbe ez-Zuhavlî, el-Fıkhu'l-İslamî ve Edilletühü, Dımaşk, 1984, II, 49). Tesbih namazı hakkında Kur'an'da geçen herhangi ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Tesbih Namazı

Tesbih Allah'ı noksan sıfatlardan tenzih etme, ululama, Allah'a seri bir şekilde ibadet ve "sübhanellah" deme. "Sebbehe" fiilinin masdarıdır. İsim olarak tesbih, Allah'ın sıfatlarını tesbih ederken, sayı saymak için kullanılan ve otuzüç veya katları kadar tanenin ipe dizilmesiyle meydana gelen halka demektir. Tesbih'in çoğulu tesabihtir. Tesbih, subbûh ve subhan gibi kelimelerle aynı kökten gelmektedir. Bu kelimelerin kökü, "sebeha"dır. O da, havada veya suda hızlı hareket etmek, geçip gitmek demektir (el-İsfahanî, el-Müfredat, İstanbul 1986, 324, sebeha mad.). Tesbih kelimesi türkçede tespih şeklinde de kullanılır. Namazdan sonra 33 defa sübhanellah, 33 defa elhamdülillah ve 33 defa Allahuekber dualarını okumaya da tesbih denir. Bunların ilki ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Tesbih

Terviye günü Zilhiccenin sekizinci günü, kurban bayramı arefesinden önceki gün. Terviye kelime olarak, sulama, bol su verme, bir işi yaparken enine boyuna düşünüp taşınma gibi anlamlara gelmektedir. Terviye günü, ikamet edenlerin ihrama giriş günüdür. Hacılar Terviye gününde, sabah namazını kıldıktan sonra topluca Mina mevkiine çıkarlar. Mina'da Mescid-i Hayf yakınına gelip orada gecelerler ve ertesi arefe günü alacakaranlıkta sabah namazını kılıncaya kadar otururlar ve ikamet ederler. Zilhicce'nin sekizinci günü güneşin doğmasından sonra Mekke'den Mina'ya çıkmak ve gece Mina'da kalmak haccın sünnetlerindendir. Hanefîlere göre terviye günü oruç tutmak mekruhtur. Abdulmelik ERDOĞAN

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Terviye Günü

Terviha Ramazan gecelerinde kılınan teravih namazının her dört rek'atı. Terviha, rahat kelimesinden "tef'ile" kalıbından sayı bildiren bir masdardır. Teravih'in her dört rekatından sonra bir müddet istirahat edildiği için terviha ismini almıştır (Mütercim Asım, Kamus, Terviha mad.; İbn Manzûr, Lisanü'l-Arab, Terviha mad.). Teravih, terviha'nın çoğuludur. Terviha kelime anlamı olarak oturuş demektir. Ramazanda kılınan teravih namazının her dört rekatından sonra oturulup istirahat edilmesine bu ad verilmiştir. Sonraları her dört rekat için mecaz olarak terviha tabiri kullanılmaya başlanmıştır. Bir teravih namazında beş terviha vardır (et-Tahanevî, Keşşafu Istılahati'l-Fünûn, İstanbul 1984, I, 549; Ayrıca bk. Teravih mad.). Şamil İA

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Terviha

Tertip Arapça bir kelime olup sıralama, sırasına koyma, dizme, tanzim etme, hazırlama; ayrı ayrı vasıfları olan şeyleri bir yere getirip bir terkip meydana getirme; usul, nizam, tarz, düzen, kuruntu, tasavvur, takım, sınıf, fasıl, bir hekimin bir hastayı tedavi etme çalışmaları sırasında kullandığı ilaçların ve tenbihlerin tamamı, bir ilacın çeşitli ecza maddelerinden belli ölçülerde alınarak hazırlanma ve yapılma usulü; kurşundan dökme harflerle hazırlanan sayfa kalıbı; hile, komplo; askere alınma dönemi gibi anlamlara gelmektedir. İslam Hukukunda "sırasına göre yapma" anlamına gelen tertip, birçok konuda ele alınmış ve değişik görüşlerin sunulmasına sebep olmuştur. Kısaca bu konuları şöyle dile getirmek mümkündür: Abdestte tertip: Abdest organlarının ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Tertip

Tertil Tertîl kelimesi, Arapça "rtl" kökünden "tef'l" ölçüsünde bir mastardır. Sözlükte; sözü güzel, yerinde ve düzenli söylemek, bir şeyi doğru yapmak, düzenlemek, sıralamak, açık açık hakkını vererek açıklamak gibi anlamlara gelmektedir (bkz. Ragıb, Müfredat, 273). Aralarında çok az açık bulunan ve gayet düzgün görünen dişler için de "sağr retl" ifadesi kullanılır (Elmalılı Hamdi Yazır, Hak Dini Kur'an Dili, VIII, 5426). Bir metni okurken yavaş yavaş, acele etmeksizin, tane tane, her bir harfin edasının, nazmının ve manasının hakkını vermek suretiyle okumaya da tertl denmektedir. Kur'an okunuşuyla ilgili olarak, kelimeleri ağızdan kolaylıkla ve düzgün bir biçimde çıkarmak anlamındadır (İbn Kuteybe, Tefsîru Garîbi'l-Kur'an, 262). ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Tertil