Talak İslam hukukunda, nikahla kurulan evlilik bağını çözmek, ortadan kaldırmaktır. Boşama anlamında tatlîk şeklinde kullanılır. İslam'a göre evlilikten maksat, huzurlu bir aile hayatı kurmak ve böyle bir yuvada iyi bir nesil yetiştirmektir. Ama, böyle yüce gayelerle kurulan evliliklerin hepsinin başarıya ulaşması mümkün değildir. Bazan ölüm ve hastalık gibi tabii engeller, bazan da geçimsizlik, münaferet, eşlerin birbirini sevmemesi, anlaşamama gibi eşlerden kaynaklanan engeller evliliğin başarı ve devamına mani olur. İslam, evliliğin asıl gayesinden uzaklaştığı, eşlerin bir arada huzurla yaşamalarına imkan kalmadığı, ihtiyaç ve zaruretlerin gerektirdiği hallerde evliliğin sona erdirilmesine izin vermiştir. Bu izin doğrultusunda evliliğe, erkek tarafından doğrudan ya da kadından aldığı ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Talak

Takvim Kelime olarak "doğrultmak, kıymet verip değerlendirmek" manalarına gelen "takvim", zaman ve mekan mefhumlarının idraki ile başlar. Bu idrak ve anlayışın belirmesinde gece - gündüz, yaz - kış gibi müşahhas devrî hareketlerin temel olduğu bir gerçektir. Bu sebeple, tarihlendirmede kullanılan yegane zaman ölçüsü takvimdir. Asırları ve asırların çerçevesi içinde bulunan hadiseleri, meydana geliş sırasına göre sıralayabilmek için bir başlangıca ihtiyaç vardı. Fakat bu başlangıç, her toplum için aynı delildi. Çünkü her toplum ve kavim, kendi siyasî, ekonomik ve dinî hayatında derin izler bırakan mühim olayları kendileri için bir başlangıç olarak kabul etmiş ve "şu olaydan şu kadar gün önce veya sonra" ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Takvim

Takva Korkma, sakınma, Allah korkusuyla günahtan kaçınmakta, Allah'ın emir ve yasaklarına uymakta titizlik gösterme. Allah'ın himayesine girmek, emrini tutup azabından korunma anlamında Kur'anî bir terim. Bu şekilde titiz davranan insana, "muttaki" denir (Rağıb el-İsfahanî, el-Müfredat fi Caribi'l-Kur'an, Mısır, 1961, s. 530). Kur'an'da takva üç mertebede ifade buyurulmuştur: 1- Ebedî olarak Cehennem azabında kalmamak için, iman edip şirkten korunmak. Bu hususla ilgili bir ayetin meali şöyledir: "O zaman inkar edenler, kalplerine taassubu, cahilliyet taassubunu yerleştirmişlerdi. Allah da elçisine ve müminlere sükûnet ve güvenini indirdi. Onları takva sözü üzerinde durdurdu. Zaten onlar buna pek layık kimselerdi. Allah her şeyi bilendir" (el-Fetih, 48/26). 2- ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Takva

Taksir Kısaltma, bir şeyi kısa yapma. Bir fıkıh terimi olarak hacda ihramdan çıkarken saçları kısaltmak veya saçların uçlarından bir miktar tıraş etmek demektir. Saçların dipten tıraş edilmesine ise "halk" denir. Mina'da taşları attıktan sonra temettu' haccı yapanın kurban kesmesi, daha sonra da Mekke hareminde ve kurban bayramının ilk üç gününden birinde saçlarını tıraş etmesi veya kısaltması vaciptir. Kadınlar saçlarının ucundan biraz keserler. Böylece ihramdan çıkılmış olur. Kur'an-ı Kerim'de Hz. İbrahim'e hac ibadetinin yapılış şekli açıklanırken şöyle buyurulur: "Sonra bedeni temizliklerini yapsınlar, adaklarını yerine getirsinler ve Kabe-i Muazzama'yı tavaf etsinler" (el-Hac, 22/29) Ayetteki "tefes" terimi bedendeki kirleri ifade ederken, tıraş olmayı, tırnakları ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Taksir

Taklid Kılıç takmak, bir kimsenin omuzuna kılıcın askısını yerleştirmek. Fıkıh usulünde, bir sözü delilsiz olarak kabul etmek ya da bir kimsenin şer'i delillerden olmayan sözüyle, şer'i bir delile dayanmadan amel etmek. Dayandığı deliller bilinmeden bir müctehid veya bilginin sözüne göre amel edilmesi durumunda taklit gerçekleşmiş olur. Taklit edene mukallit denir. Fakat taklit ile ittiba karıştırılmamalıdır. İttiba, bir müctehidin ictihadını, delillerini inceleyerek benimsemedir. Hicri ikinci yüzyılın ortalarına doğru ortaya çıkan taklidin cevazı, dördüncü yüzyıldan bu yana tartışıla gelmektedir. Teori planında taklit, ictihad konusuyla birlikte ele alınmıştır. İctihad kapısının belli bir dönemde kapandığını savunanlar taklidin vacib ve gerekli olduğunu savunurken, ictihad taraftarları, tam ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Taklid

Takke Yarım küre biçiminde ince, hafif, siperliksiz başlık. Takke kelimesi Arapçadır. Aslı "takiyye"dir. Takiyye'nin kök harfleri "v-k-y"dir. O da korumak, düzene koymak demektir. Takke, başı terden koruduğu için, bu isimle isimlendirilmiştir . Namaz için kullanılan takkeye namaz takkesi dendiği gibi, yatarken kullanılan takkeye de, yatak takkesi ya da şeb takkesi denir. Eskiden külah, fes, kavuk vb. başlıkların içine, başlığın terden kirlenmesini önlemek için kullanılan takkelere de, arakçin ya da terlik denirdi. İslam aleminin çeşitli yerlerinde, değişik takkeler kullanılmaktadır. Genelde beyaz renk tercih edilmekle beraber, diğer renklerden de takkeler kullanıldığı olur. Ekseriyetle takkeler iplikten örme olurlar. Bununla beraber, çeşitli kumaşlardan dikilerek yapılanları ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Takke

Takiyye Korunmak, gizlenmek, saklamak, ihtiyat tedbiri almak. Güçlü olan kafirlerin karşısında can, mal, ırz, namus ve her türlü kutsal değerleri tehlike karşısında olan müslümanların, söz konusu olumsuz durumdan kendilerini kurtarmak ve zarara uğramamak için imanlarını gizlemelerini ifaden eden ve özellikle Şii Müslümanlarca benimsenen ilke. Kur'an-ı Kerim ve hadis-i şeriflerde çok açık ifadelerle izin verilen takiyye bütün mezhepler tarafından helal kabul edilmiş, zorluk karşısında imanın gizlenebileceği bildirilmiştir. İslam'ın Mekke döneminde güçsüz Müslümanlar, ileri gelen Mekke müşriklerinin işkencesi altında ezilirken, imanla küfür, Allah ile putlar, Hz. Peygamber ile müşrikler arasında tercih yapmaya zorlanmışlar, "Allah birdir" dedikçe işkencelerin dozu arttırılmıştı. Bu Müslümanlardan Habbab İbn ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Takiyye

Takdis Kutsal sayma, kutsallaştırma, temizleme veya kutsallığı verme yöntemi; insan veya eşyanın, bir din adamı tarafından yapılan dua veya ayinle kutsallaştırılması, saygı gösterme, yüceltme, Tanrı'ya şükretme. Takdisin iki çeşidi vardır: İnsan takdisi, eşya takdisi. 1- İnsan takdisi: a- Eski Ahid'de Takdis: Eski Ahid'e göre insandan Tanrıya yükselen ve Tanrıdan insana inen iki çeşit takdis vardır. İnsandan Tanrıya yükselen takdis, çeşitli dua şekillerinden ibarettir. Tanrından insana inen takdis ise, ilah lütfün verilmesidir. Bu da ancak, Tanrı adına bir Peygamber veya rahip tarafından bir çeşit büyü formülü gibi okunan dua vasıtasıyla olur. b- Yeni Ahid'de Takdis: Hristiyanlığa göre takdis; Tanrının bağışladığı inayet, piskopos ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Takdis

Takas Bir alım satım çeşidi. Para olmayan bir malın, yine para olmayan bir malla değişimi. Bu alım satım şeklinin İslam hukuk ilmindeki karşılığı mukayazadır. Değişen mallar ister taşınır (menkul) ister taşınmaz (gayri menkul) olsun, fark etmez. Bedellerden birisi para olmayınca akdedilmiş olan bu alım satım muamelesine mukayaza (takas veya trampa) denilir. Bu akd çeşidi Mecelle'de şöyle tarif edilmiştir: "Aynı, ayna yani gayri ez nakdeyn (altın ve gümüş başka ayn olan) mala mübadele etmek (değişmek) tir ki, lisan-ı Türkîde (Türkçede) trampa denilir (Mecelle, madde 122) Mukayaza yoluyla yapılan alım satım akdinde bedellerden her bir açıdan semen (para) bir açıdan da mebî (satım ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Takas

Tahvil Süresi ve faiz miktarı belirli kredi sağlama yöntemini belirleyen belge. Ortaklar, yatırımcılar veya devlet kuruluşları, sürekli ortak payı ile yatırımlarını büyütmek yerine, belirli projeleri tahvil çıkarmak yoluyla gerçekleştirmeyi tercih ederler. Böylece tahvilin süresi bitince önceden belirlenmiş olan faizi ile ana parayı ödeyip tahvil sahiplerinin işletme ile ilişkisini kesmiş olurlar. İslamî açıdan faizli karz kullanmakla tahvil çıkarıp faizli kredi sağlamak aynı niteliktedir. Tasarrufu iki yıl vadeli yüzde miktarı belli bir faizle bankaya yatırmak ne ise, böyle bir tasarrufla iki yıllık, faiz miktarı belli tahvillere yatırmak da aynı şeydir. Yatırımcılar bankayı araya sokmadan doğrudan kredi sağlama yöntemi olarak çıkardıkları tahvilleri çoğu zaman ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Tahvil