Rakabe Boyun, köle, cariye, boyunun arka tarafından kökü; keman veya ud kulpu; gayri menkuller hakkında kuru mülkiyet. Çoğulu "rikab", "rakab", "erkub" ve "rakabat"tır. Kur'an-ı Kerim'de çeşitli vesilelerle köle azadı teşvik edilmiştir (bk. "köle" mad.). Bir mümini yanlışlıkla öldürenin cezası ayette şöyle belirlenir. Bir müminin diğer bir mümini yanlışlık dışında öldürmesi yakışmaz. Kim bir mümini yanlışlıkla öldürürse mümin bir köleyi azad etmesi ve ölenin ailesine teslim edilecek bir diyet vermesi gerekir. Eğer onlar bu diyeti sadaka olarak bağışlarlarsa bu durum müstesnadır. Eğer öldürülen bir mümin olmakla birlikte size düşman bir topluluktan ise, o zaman öldürenin mümin bir köle azat etmesi gerekir. Eğer ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Rakabe

Rahmet İncelik, ihsan, bağışlama, acıyıp esirgeme. Allah'ın kullarına acıması, onlara sevgi, şefkat ve merhametle muamele etmesi anlamında Kur'anî bir tabir. Allah Teala, kullarına rahmet ve şefkatle davranmayı nefsine vacib kıldığını, Rabbiniz, sizden her kim bilmeyerek fenalık yapar da arkasından tövbe eder ve nefsini düzeltirse, ona rahmet etmeyi kendi üzerine almıştır. O, bağışlayan ve merhamet edendir" (e! En'am, 6/54) ayetiyle açıklamıştır. Rahmet, bütün yaratıkların iyiliğini isteyip onlara yardım etme arzusu duymaktır. Allah Teala'nın bu kelimeden türemiş bazı güzel isimleri vardır; Rahman: Esirgeyen, Rahîm: Bağışlayan, Erhamürrahimîn: Merhametlilerin en merhametlisi, Hayrürrahimîn: Merhametlilerin en hayırlısı, Zürrahme: Rahmet sahibi, Zü Rahmetin Vasia: En geniş Rahmet sahibi... ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Rahmet

Rahman suresi Kur'an-ı Kerim'in elli beşinci suresi. Yetmiş sekiz ayet, üçyüz elli bir kelime ve bin üçyüz otuz altı harften ibarettir. Fasılası "ra, mim ve nun" harfleridir. Adını, birinci ayetini oluşturan Allah Teala'nın isimlerinden olan "er-Rahman" kelimesinden almıştır. Sure, insanlarla birlikte, irade ve sorumluluk sahibi varlıklar olan cinlere de hitab eden Kur'an'daki tek suredir. Surenin özellikle ön plana çıkan ayrı ve dehşetengiz bir ahengi vardır. Ayetleri kısa kısa cümlelerden oluşmaktadır. Surede, kainat sahasında Allah'ın açık ve gizli hakimiyetinin delilleri açıklanmakta; sayısız nimetlerine, sınırsız kudretine dikkat çekilmekte ve bunun karşısında cinlerin ve insanların acz içerisinde Allah'a itaatten başka çareleri olmadığı bütün çıplaklığı ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Rahman Suresi

Rahman Allah Teala'nın güzel isimlerinden ve sıfatlarından biri. Rikkat, ihsan, bağışlama, acıyıp esirgeme anlamlarına gelen rahmet kelimesinden türemiş olan Rahman, mübalağa sigalarından olduğundan rahmetin en yüce derecesiyle muttasıf olan demektir. Rızıkları, ihtiyaçları ve her türlü iyilikleri ihsan hususunda rahmetini mahlukatından (yaratıklarından) hiç esirgemeyen anlamında olan Rahman, Rahîm isminden daha geniş kapsamlı bir mana ifade eder. Kur'an'ın ilk ayeti olan Besmeledeki Rahman ve Rahîm sıfatları arasındaki fark, Allah Teala, Dünyanın Rahmanı ve Ahiretin Rahimidir, cümlesinde veciz bir şekilde dile getirilmektedir. Kur'an-ı Kerim'de daima eliflamlı olarak (belirli) Er-Rahman şeklinde geçen bu ilahî sıfat Allah'ın ikinci bir ismi durumunda kullanılmıştır. er-Rahman vasfı gereği Cenab-ı ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Rahman

Rahle Üzerinde yazı yazmak, kitap okumak ve özellikle Kur'an-ı Kerim'in tilavetine uygun olması için yapılmış küçük ve dar masa. Üzerine Kur'an-ı Kerim, kitap vs. konulmasına müsait ve yanına oturup okumak için iki yandaki ayakları oymalı, kenar pervazları ve üzeri düz tahtadan yapılmış masa veya küçük sıraya "rahle" adı verilmektedir. Sade ve basit olanların yanında sedefli ve işlemelilerine de rastlamak mümkündür. Biribirine geçmiş iki tahtadan yapılanlarına "geçme rahle" denilir. Günümüzde eski camilerde ve bazı evlerde bu rahleler bulunmaktadır (M. Zeki Pakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul 1983, III, 5). Rahleler genelde iki çeşittir. Biri sabit ve üstü düz; diğeri açılıp ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Rahle

Rahim Çok merhametli, merhamet olunan; "rahmet, merhamet ve ruhm" mastarından ism-i fail ve ism-i mef'ûl anlamlı bir sıfat. Kök anlamı, acımak, merhamet etmek ve bağışlamak demektir. Rahîm'in çoğulu "ruhama"dır. Merhamet, iyilik ve nimet anlamına da gelir. Aynı kökten "rahman" sözcüğü de merhameti bol olan demektir. "Rahîm" ve "Rahman" isimleri Cenab-ı Hakk'ın esma-i husnasındandır. Esma-i husna; en güzel isimler anlamına gelir ki, Yüce Allah kendisini bu nitelikteki isimlerle isimlendirdiğini Kur'an'da çeşitli yerlerde açıklamıştır (bk. el-A'raf, 7/180; el-İsra, 17/110; Taha, 20/7; el-Haşr, 59/24). Bu isimlerin sayısı 99 olup, başta "Allah" lafzı gelir. Allah'a bu güzel isimlerle dua edilmesi, duanın kabulüne sebep olur. Allah'ın ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Rahim

Rafızilik RAFİZİLİK İslam mezhebleri tarihinde ele alınan fırkaların biri. Rafizilik birden fazla isimle tanınmaktadır. Bunların başında da Şia ve kolları gelmektedir. Mesela, Şia'nın en yaygın kolu olan İmamiyye fırkası, inançlarının temeline "imam" anlayışını koymaları yönüyle İmamiyye adıyla tanınırken: On iki İmama inanmaları ve onları esas almaları yönüyle İsna Aşeriyye; On iki imamdan yedincisi olan Cafer-i Sadık'ı amelde ve itikatta esas almalarından dolayı da Caferiyye olarak bilinmektedirler. Rafizilik Fırkası da bunun örneklerinden birisidir. Bu fırkaya bu ismin verilmesi ve böyle bir fırkanın varlığı konusunda bazı farklı görüşlere rastlanmaktadır. Rafizilik ismi, bazı müelliflere göre Şiiler için kullanılan isimlerden birisidir. Ebû Hasan el-Eşarî'ye göre, ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Rafızilik

Rabıta Bağlantı, bağlantı vasıtası, bağlılık, tutarlılık, tertip, düzen, bağ, münasebet, ilgi; müridin, şeyhini düşünerek, kalbinden dünya ile ilgili şeyleri çıkarması, şeyhi vasıtasiyle Hz. Peygamber (s.a.s)'e ve Allah'a kalbini bağlaması anlamında bir tasavvufî terim. "Rabıta" Arapça bir kelime olup, "r-b-t" kökünden türemiş bir isimdir. Çoğulu "revatib"dir. Kur'an'da "rabıta" kelimesi geçmemekle beraber, kökü olan "r.b.t" mazi fiili iki yerde, muzarisi olan "yerbitü" bir yerde, emri çoğul olarak "rabitü" şeklinde bir yerde ve aynı kökten gelen "ribat" ismi de bir yerde geçmektedir (Kehf, 18/14; el-Kasas 28/10; el-Enfal 8/11; Al-i İmran 3/200; el-Enfal 8/60). Bütün bu ayetlerde geçen bu kelimeler, birbirlerine yakın manalar ifade etmektedirler. ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Rabıta

Rabbaniyyun Rabb'e mensûp olan kimseler. Rabbanî kelimesinin çoğuludur. Ulema "Rabbaniyyûn"un kim olduğu konusunda çeşitli tarifler yapmışlardır. Bunlardan bazıları şöyledir: Müberrid: Rabbaniyyûn, ilim sahipleridir. Ebû Rezin: Rabbanî, hikmet sahibi alimdir. Abdullah b. Mes'ud: Hikmet sahibi alimlerdir. İbn Cübeyr: Hikmet sahibi takva ehlidir. Mücahid: Rabbaniler, ulemadan üstün kimselerdir. İbn Zeyd: Rabbaniyyûn, idarecilerdir. Hasan: Rabbanî, kendisinde ilim ile basiretli bir yöneticiliği toplamış kimsedir. Ebû Ubeyde: Rabbanî, helali, haramı, emirleri ve yasakları bilen kimsedir. Ümmetin durumuna, olanlara ve olacaklara vakıf olan kimsedir (Kurlubî, el-Cami li Ahkamil-Kur'an, IV, 121-122). Rabbaniyyûn, Kur'an'da alim, derin bilgi sahibi kişi anlamına gelen "ahbar" kelimesi ile birlikte de zikredilir. Rabbaniyyûn ve ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Rabbaniyyun

Ra'd suresi Kur'an-ı Kerim'in on üçüncü suresi. Kırk üç ayet, sekiz yüz elli beş kelime ve üç bin beş yüz altı harften ibarettir. Fasılası "nun, be, dal, ra, lam, ayn ve kaf" harfleridir. Adını on üçüncü ayetinde geçen "er-ra'd" (gök gürültüsü) kelimesinden almış olup, bu adı alışının özel bir sebebi yoktur. Nerede nazil olduğu hakkında müfessirler arasında ihtilaf vardır. Bazılarına göre mekkî, diğer bazılarına göre medenî'dir. Alusî, İbn Abbas ve Ali b. Ebi Talib'den surenin Mekke'de nazil olduğunun rivayet edildiğini ve Said b. Cübeyr'in de aynı kanaatte olduğunu zikrettikten sonra, Medine'de nazil olduğu yolundaki rivayetlere değinmekte ve bu konudaki görüş ayrılıklarının ...

Kategori : İslam Ansiklopedisi | Etiket: Ra'd Suresi