Avarız

İlletler, bozukluklar, kazalar ve sakatlıklar gibi anlamlara gelen "arıza" kelimesinin çoğulu.

Fıkıh'da insana arız olup vazifesini yapmaya engel olan şeylere avarız denir. Mesela hastalık, yolculuk, gebelik, emziklilik, şiddetli açlık ve susuzluk ve yaşlılık gibi özürler insanın orucu yemesini mubah kılan avarızdandır.

Usûl-i Fıkıh'da insana arız olup eda ehliyetini ortadan kaldıran veya noksanlaştıran ya da hükümlerini değiştiren durumlara avarız denir. İki kısma ayrılır:

a-Semavî avarız: Delilik, bunama ve unutma gibi meydana gelmesinde şahsın bir rolü olmayanlar.

b-Kesbî avarız: Sarhoşluk, sefahet ve yolculuk gibi meydana gelmesinde şahsın iradesinin tesiri olanlar. (Abdulvehhab Hallaf, İlmu Usûli'l-Fıkh, Kuveyt 1978, 138).

Osmanlılar'da olağanüstü hallerde, bilhassa harp sebebiyle alınan vergilere de avarız denirdi. Kelimenin ifade ettiği sözlük manasından da anlaşıldığı üzere avarız, adet haline gelmiş belirli vergi değildi. Daha önceki İslam devletlerinde de var olduğu bilinen avarızın Osmanlılar'da başlangıç tarihi kesin olarak bilinmiyorsa da, Fatih zamanına ait kayıtlarda bu vergiye rastlanıldığına bakılırsa eskiliğine hükmedilebilir. (M. Zeki Pakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, I, 112 vd.)

Durak PUSMAZ

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Avarız

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/avariz.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.