Duhan

Duhan; lügatta, "duman" anlamındadır. Terim olarak iki anlamı vardır: 1) Duhan, Kur'an-ı Kerîm'in 44. sûresinin adıdır. Sözkonusu sûrenin onuncu ayetinde duhan (duman)dan bahsedildiği için bu adı almıştır. 2) Duhan (duman), "Kıyamet alametlerinden biri"dir. Hz. Peygamber (s.a.s.) bir hadiste; "On alamet zuhur etmedikçe kıyamet kopmayacaktır: Doğuda bir yer batması, batıda bir yer batması, Arap yarımadasında bir yer batması, duman, Deccal,* Dabbetü'l-Arz,* Ye'cûc ve Me'cûc*, güneşin battığı yerden doğması ve Aden toprağının sonundan (Yemen'den) bir ateş çıkarak insanları haşrolacakları yere sürmesi" buyurmuştur. (Müslim, Fiten, 39, 40,128, 129; Ebû Davûd Melahim, 12; Tirmizî, Fiten, 21; İbn Mace, Fiten, 25, 28).

Duhan sûresinin "Göğün, insanları bürüyecek ve gözle görülecek bir duman çıkaracağı günü bekle; bu, can yakan bir azabdır" (10-11) ayetlerinde zikredilen dumanın, bazı alimler, kıyamet kopmadan önce zuhur edecek kıyamet alametlerinden birisi olduğunu söylemişlerdir. Rivayete göre bu duman kafirlerin kulaklarından girecek, başları kebaba dönecek; müminlerin de hali nezleye yakalanmışa dönecek, bütün yeryüzü bacasız bir fırın gibi kızacaktır. (Nesefî, Medarik, Beyrut, (t.y.), IV,128). Ashabdan İbn Abbas, İbn Ömer ve Zeyd b. Ali'nin rivayetleri bu dumanın kıyamete yakın çıkacağı tarzındadır. (Ahmed Davudoğlu, Sahih-i Müslim Terc. ve Şerhi, İstanbul 1980, XI, 198)

Abdullah b. Mes'ûd'dan gelen rivayet ise şöyledir: Rasûlullah (s.a.s.), Kureyş'in kendisine şiddetle isyanını görünce: "Yarab! Yusuf'un yedi (yılı) gibi onlara da yedi (yıl kıtlık) vermek suretiyle bana yardım et" diye dua etmişti. Onları bir kıtlık yakaladı. Birçokları açlıktan öldü. Derileri, ölü etlerini ve kemikleri yediler. Yerle-gök arasını herkes açlıktan duman gibi görüyordu. Nihayet Ebû Süfyan Hz. Peygamber'e gelerek dedi ki: "Ya Muhammed! Sen bize akrabayı gözetmemizi emrediyorsun. Halbuki kavmin açlıktan ve kıtlıktan helak oldu. Allah'a dua et de onlardan bu belayı kaldırsın." Bunun üzerine Hz. Peygamber dua etti, kıtlık geçti. Bol yağmura kavuştular. Refaha kavuşunca yine eski inançsızlık ve isyankarlık hallerine döndüler. Bunun üzerine Duhan sûresinin 10-16. ayetleri indi. (Buharî, İstiska, 2; Tefsîru Sûre 30/1; Tefsîru Sûre 44/5-6; Müslim, Münafikîn, 39, 40)

Duhan sûresinde geçen duman gerçek duman olmayıp, Hz. Peygamber'e isyan eden Mekke müşriklerinin Hz. Peygamber'in duası neticesinde açlığa marûz kalıp etrafı duman şeklinde görmeleridir. Veya bu duman, kıyametten önce zuhur edecek olan kıyamet alametlerinden biridir. Yahut da, Cehennem'in dumanıdır. (el-Aynî, Umdetü'l-Karî, Beyrut, (t.y.), VII, 29)

Mehmet BULUT

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Duhan

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/duhan.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.