Efdal

En faziletli, daha faziletli.

Efdal, f-d-l- kökünden gelmektedir. İki şey arasında izafiyet ifade eder. Yani bir şeyi başka bir şeyle karşılaştırmak suretiyle kullanılır. Dolayısıyla bu tabiri kullanmada iki taraf sözkonusudur. Birisi en faziletli veya daha fazîletli şey, diğeri ise kendisinden daha faziletli olunan şey ki; birincisine "mufaddal", ikincisine ise "mafdûlun aleyh" veya "mufaddalun aleyh" denir.

Efdal tabiri, fıkıh kitaplarında sık sık kullanılmaktadır. Bunun anlamı şudur: Efdal olan şey ile mafdûlun aleyh olan şeyin her ikisinde de fazîlet vardır; ancak efdal olanda daha fazladır. Dolayısıyla böyle bir durumda her iki şeyden birini tercih etmek caiz ise de, efdal olanı yapmak daha iyi ve sevabı daha çoktur. Mesela hacda dışardan gelenler için farz dışındaki tavafı yapmak nafile namazdan efdaldir denildiği zaman; hem tavafta hem nafile namazda fazilet olduğu, ancak tavaftaki faziletin nafile namazdan daha çok olduğu; dolayısiyle ikisinden birini yapmak gerekirse, tavafı nafile namazına tercih etmenin daha iyi olduğu anlaşılmaktadır. Fıkıh kitaplarında buna benzer ifadeler çoktur.

İslam askeri için kışla yapmak, nafile hacdan efdaldir (İbn Abidin, Reddu'l-Muhtar, I, 186).

Havuzdan abdest almak, nehirden almaya nazaran efdaldir.

Farz, nafileden efdaldir. Ancak şu konular bundan müstesnadır:

1- Namaz vakti girmeden önce abdest almak mendub, vakit girdikten sonra ise farzdır (namaz için). Ancak burada mendub, farzdan efdaldir.

2- Bir alacaklının darda olan borçlusundaki alacağından vazgeçmesi mendub; onu müsait bir zamana kadar tehir etmesi ise vacibdir. Ancak buradaki mendub vacibden efdaldir.

3- Karşıdakine önce selam vermek sünnet; verilen selamı almak farzdır. Ancak burada yine sünnet farzdan efdaldir (İbn Abidin, a.g.e., I, 126).

Cenaze namazında safların en faziletlisi son saftır.

Sadaka verirken en faziletlisi, sadakanın sevabını bütün müslümanlara bağışlamaya niyet etmektir (İbn Abidin, a.g.e, II, 357).

Bu tabir hadis-i şeriflerde de çok kullanılmıştır:

"Veren el alan elden efdaldir" (Ahmed b. Hanbel, II, 480);

"Allah yolunda bir saat nöbet beklemek, kişinin oruç ve gece namazından efdaldir" (İbn Mace, Cihad, 8);

"Amellerin en faziletlisi Allah için sevmektir" (Ebû Davûd, Sünnet, II);

"En faziletli cihad, (zalim) yöneticinin yanında hak (doğru) sözü söylemektir" (Ebû-Davûd, Melahim, 17);

"İnsanların en fazîletlisi, Allah yolunda malıyla, nefsiyle cihad edendir" (Buhari, Cihad, 2);

"Namazdan sonra en faziletli amel cihaddır" (Ahmed b. Hanbel, II, 22);

"En faziletli sadaka müslüman kişinin bir ilim öğrenmesidir" (İbn Mace, Mukaddime, 20);

"En faziletli dinar (para), kişinin çoluk çocuğuna harcadığı dinardır" (İbn Mace, Cihad, IV).

Bir adam, "Ya Rasûlullah, en faziletli müslümanlık hangisidir" diye sordu. Rasûlullah (s.a.s.), "Senin dilinden ve elinden müslümanların selamette olmasıdır" diye cevap verdi. Peki en faziletli hicret hangisidir? diye sordu. Hz. Peygamber (s.a.s.), "Allah'ın hoşlanmadığı bir şevden hicret etmen (onu yapmamandır)" dedi.

Abdülkerim ÜNALAN

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Efdal

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/efdal.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.