Fer'ı Hüküm
Fer'ı hüküm
Hüküm; karar vermek, örtmek, men etmek, bir
şeyi diğer bir şeye ispat (olumlu) veya nefy (olumsuz)
suretiyle isnat etmektir. "Bu mülk Allah'ındır" sözünde,
mülk Allah'a ispat yoluyla isnad edilmiş olur. "İnsanların
hakimiyette ortaklığı yoktur" sözünde ise
hakimiyette ortak olmama hususu nefy (olumsuzluk) yoluyla insana isnad
edilmiştir. Bir şey üzerine terettüp eden esere de "hüküm"
denir.
Fıkıh ıstılahına göre hüküm,
"mükelleflerin işleriyle ilgili olan Şart (Allah ve
Resulu)in hitabının eser ve neticesidir." Fıkıh
alimleri hükmü, "Bir iş ve muamelenin meydana getirdiği
netice ve eser" manasında kullanırlar.
"Satış muamelesinin hükmü mülkiyettir."
cümlesindeki "mülkiyettir" sözü bir hükümdür ve bu
muamelenin meydana getirdiği neticeyi dile getirmektedir.
Şer'i hükümler, aslı ve fer'î olarak iki kısma
ayrılır. Aslı hükümler, iman esaslarına dair olan hükümlerdir.
Bu tür hükümler, tevile, yoruma, üzerinde ictihad etmeye gerek
duyulmayan açık ve net hükümlerdir. İtikadı hükümlerin
dayandığı delil Kitap (Kur'an) ve mütevatir sünnettir.
İmanın esası (Allah'a, meleklerine, kitaplarına,
peygamberlerine, öldükten sonra dirilmeye, kaza ve kadere, hayrın
ve şerrin Allah'tan geldiğine inanmak) İslam dininin
ortaya koyduğu Hz. Adem'e inen ilk vahiyden beri değişmeyen
aslı hükümlerdir. İslam bu hükümler üzerinde kurumlaşmıştır.
Fer'i hükümler ise, namaz, oruç, hac, zekat ve
benzeri ibadetlerle, nikah, talak, rada' (süt emişme), ticaret ve
benzeri müslümanların günlük muamelelerine dair hükümlerdir. Bu
tür hükümlerdeki helallik ve haramlıkları, emir ve
yasaklanmaları edille-i şer'iyye ile (Kitap, sünnet, icma ve kıyas)
tesbit edilmiş olmakla birlikte sıralama olarak itikadı hükümlerden
sonra geldiği gibi, teferruatla ilgili hususları müctehid
imamların ictihadlarıyla hükme bağlanan meselelerdir.
Fer'i meseleleri oluşturan bu meseleler hakkında verilen hükümler
İslam fıkhı'nda "fer'i hükümler"i meydana
getirir.
Cengiz YAĞCI
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.