Fııli Sünnet

Fııli sünnet

Hz. Peygamber (s.a.s.)'in davranışları ve fiilî uygulamalarıyla oluşan sünnet.

Hz. Peygamber'in sözle veya fiille açıktan gördüğü ya da duyduğu olayları susarak onaylamak suretiyle zımnen yaptığı açıklamaların tümü diye tarif edilen sünnet; kavlı, fiilî ve takrirî olmak üzere üç bölümde mütala edilir.

Resulullah'ın bütün fiil ve hareket tarzları, sözünü ettiğimiz bu üç ana esastan biri olan fiilî sünneti oluşturur. Bu çeşit sünnetlerde ifade Hz. Peygamber'e değil de sahabeden birine ait olur: "Kane'n-Nebiyyü sallallahu aleyhi ve sellem..." (Hz. Peygamber (s.a.s.) şöyle idi, şöyle şöyle yapardı...); "Raeytü'n-Nebiyye sallallahu aleyhi ve sellem..." (Resulullah (s.a.s.)'i şöyle şöyle yaparken gördüm...) şeklindeki ifade tarzları fiilî sünnetin rivayet usul ve kavramlarıdır.

Hz. Aişe'nin Resulullah'ın Şaban ayındaki nafile orucu ile ilgili açıklaması fiilî sünnete güzel bir örnektir:

O şöyle nakleder: "Rasulullah (s.a.s.) öylesine oruç tutardı ki biz, daha artık iftar etmez derdik. Bir kere de iftar etti mi biz artık daha oruca niyet etmez derdik" (Buhari, Savm, 52, 53; Müslim, Sıyam, 175, 179; Muvatta Sıyam, 56).

Fiilî sünnetler de diğer sünnetler gibi kısmen yazılarak ama büyük bir kısmı hafızadan hafızaya ezberle nakledilerek tevatür, meşhur, ahad tarikleriyle bize kadar ulasan, hadis adı verilen sözlü ifadelerle belgelenmiş ve bunlar hadis kitaplarında toplanmıştır. Fıkıhta Hanefilerden Serahsı; Şafiîlerden Ebû İshak Şirazî; Malikîlerden Kadı Abdulvehhab; Hanbelilerden Ebû Ya'la ve bütün Ehli Hadîs, şöyle der: Buhari ve Müslim'in veya ikisinden birinin Sahîh'lerine aldıkları hadisler şüphesiz Hz. Peygamber'e aittir yani sübûtu kat'îdir. Sözü ve manası mütevatir olan hadisin Sübûtu kesin; meşhur ve ahad olanların sübûtu ise zannîdir. Ayrıca delalette açıklık ve kapalılık, nakledenlerin cerh ve ta'dili çok önemli ikinci meseledir. Usulcüler hadisleri senet ve metin yönleriyle tenkid ederler. Hadisleri, Hz. Peygamber'den bize kadar bütün ravîleri zikredilenlere müsned; bir veya birkaç ravîsi eksik olanları da mürsel diye nitelendirmişlerdir. Muhaddisler ise mürsel hadis tabirinden tabiînin sahabiyi atlayarak Hz. Peygamber'den rivayet ettikleri hadisi anlarlar.

Bir hadis müsned muttasıl olur, ravîleri de gerekli şartları taşırsa o hadisle amel edilir. Zahirîler ve Şafiîler mürsel hadislerle amel etmezler. Ancak Şafiîler, İmam Şafiî'nin belirttiği şartları taşıyan mürsellerle amel ederler. Hanefi, Malikî ve Hanbeli hukukçuları ise mürselle amel etmiş onu kıyasa tercih etmişlerdir. Hadisle amel edilen konunun içeriği hakkında da haber-i vahidin hüccet olduğu yerin yalnız fiil ve amelle ilgili olan şer'î hükümler olduğu belirtilmiştir. Sahih hadisle amel etmek için onun ayet ve mütevatir sünnete muhalif olmaması, akla aykırı olmaması, ilk ravînin fakih olması şartlan aranır. Bu son şart Hanefilere göredir.

Hz. Peygamber (s.a.s.)'in fiilleri üç kısımdır:

İlki, bütün ümmetin yapması caiz olanlardır. Bunları O yapmış, fakat ümmetine emretmemiştir (bk. Buhari, Büyû')

İkincisi, Hz. Peygamber'in kendine ait işleridir. Teheccüd namazı gibi. Bu namaz ona farz ümmetine müstehabdır.

Üçüncüsü, bir insan olarak yaptığı işlerdir. Yemekte sağ elle yemek, saçını ortadan ayırmak gibi. Bu fiiller ümmetine farz değildir; çünkü bunlar beşerî fiillerdir.

İsmail Lütfi ÇAKAN

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Fııli Sünnet

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/fiili-sunnet.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.