Gaza

Kafirler üzerine yapılan askerî sefer.

Gaza kelimesi lügat itibariyle Arapça'da "gazv" kökünden türetilmiştir. Gazv, lügatta düşmanla savaşmak üzere sefere çıkmak anlamına gelir. İslam literatüründe bu kelime özellikle kafirlere karşı savaşmak üzere girişilen faaliyet için bir ıstılah olarak kullanılmıştır.

Bir İslam tarihi tabiri olarak "gazve" kelimesi ise biraz daha özel bir anlam ifade eder. İslam tarihinde genellikle kabul edildiğine göre bizzat Peygamber efendimizin kendisinin katılarak ashabına komutanlık ettiği seferlere gazve adı verilmiştir. Bu birliğin sayısı az da olsa, çok da olsa, hareketin gayesi bir çarpışmayı gerçekleştirmek de olsa, başka bir gaye ile de birlik çıksa ve neticede savaş yapılsa da, yapılmasa da durum farketmez. Peygamber efendimizin bizzat katıldığı seferler böylece gazve diye adlandırılmıştır. Buna karşılık, çıkış gayesi ve sayısı ne olursa olsun Hz. Peygamber'in kendisinin bulunmadığı ve ashabdan bir zatın komutasında çıkardığı birliklere ise seriyye denilir (Tehanevî, Keşşafü Istılahati'l-Fünûn, Kelküta 1862, II, 1099). Ancak bazı ilk dönem İslam tarihçileri muhtemelen kelimenin kazandığı bu ıstılah manasını gözetmeksizin ve sırf lügat itibariyle ifade ettiği "kafirler üzerine yapılan sefer" manasına itibar ederek, Peygamber efendimizin katılmadığı bazı seferlere de gazve adını vermişlerdir. Mesela İbn Hişam, Mûte Harbi'nden "Mûte Gazvesi" şeklinde bahseder (Bkz. İbn Hişam, es-Sîretü'n-Nebeviyye, Kahire 1955, III-lV, 373). Ancak bu isimlendirme, belirttiğimiz gibi kelimenin ıstılah manasına göre değil, lügat anlamına göre verilmiş olsa gerektir.

Kelimenin taşıdığı bu lügat manası bakımından Peygamber Efendimizden sonraki dönemlerde müslümanların kafirlere karşı yaptıkları savaşlara da "gazve", savaşma işine ise "gaza" denilmiştir. Mesela, bir Osmanlı tarihçisi olan Muradî'nin "Gazavat-ı Hayreddin Paşa" adlı eseri, büyük denizci Barbaros'un gazalarını yani savaş ve seferlerini ele almaktadır.

Ahmet ÖNKAL

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Gaza

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/gaza.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.