Ham

Cahiliye devrinde dölünden on batın doğan erkek deveye, veya dölünden olma bir erkek yavrusunun yetişip binme çağına gelen erkek deveye verilen isim.

Arapların cahiliye dönemi geleneklerine göre bazı koşullarda develer bir kutsallık statüsüne kavuşurlardı.

Böyle bir statüye kavuşmuş deveye artık binilmez, sırtına yük yüklenmezdi. Dilediği yerden su içer ve dilediği otlakta otlardı; kimse ona engel olmazdı.

Nakledildiğine göre Araplar arasında bu adeti ilk yayan kişi, Amr b. Luhayy'dır. Adı geçen kişi, Mekke yöneticisi olduğu sırada Hz. İsmail'in dinini değiştirmiş, putlar yaptırıp onları Harem'e ve Kabe çevresine dikmiş, Araplar arasında bazı develere kutsallık verilmesi geleneğini yaymıştır (Elmalı M. Hamdi Yazır Hak Dini Kur'an Dili, III, 1823).

Yüce Allah, Maide sûresinde: "Ne bahîre, ne saibe, ne vasîyle, ne ham'dan hiçbirini Allah meşru kılmadı, fakat küfretmekte olan kimseler, Allah namına yalan söyleyerek O'na iftira ediyorlar, çoklarının da aklı ermez" (el-Maide, 3/103) buyurarak insanlara bu tür şeyleri emretmediğini, aksine Arapların idareci ve ileri gelenlerinin Allah'a iftira ederek bu şeyleri onlara kabul ettirdiklerini anlatmaktadır. Ayette geçen "çoklarının da aklı ermez" sözleriyle de, o idarecilere körü körüne tabi olan insanlar kastedilmektedir. Bunlar, taklidin esiri olmuş ve hakkı bulmak için akıllarını kullanmaktan aciz kimselerdir (Ebu's-Suûd, İrşadu'l-Akli's-Selîm, III, 86-87).

Hakkı bulmak için akıllarını kullanmayan ve idarecilerine körü körüne bağlı olup onların her yaptığında mutlaka bir hikmet bulunduğunu zanneden avam tabakası daima aldatılmaya mahkûmdur.

Kur'an'da bu tür develerden sözedilmesi, bu konuda sorulmuş bir soruya karşılık olabildiği gibi, bu tür adetler, hakkı kaynağından öğrenip değerlendirme ve aklını kullanmaktan uzaklaşmış bütün toplumlarda revaç bulmaktadır. Mesela bazı bölgelerinde Seyyid asıllı ailelerin köpeklerine taş atılamayacağı inancı buna bir misaldir.

Sait ŞİMŞEK

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Ham

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/ham.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.