Hanif Dıni
Hanif dıni
Hz. İbrahim tarafından temsil edilen tevhid
esasına dayalı hak din.
Hanîf kelimesine lügat itibariyle çeşitli manalar
verilmişse de genellikle kabul edildiğine göre "hakka ve
doğruya yönelen, istikamet üzere bulunan kimse" demektir.
İslam literatüründe ise cahiliye döneminde her türlü sapıklıktan
ve putperestlikten yüz çevirerek hakka yönelen, Hz. İbrahim'in
dinine talip olarak yalnız bir Allah'a inanan kimseler için ad olmuştur.
Hanîf kelimesi Kur'an-ı Kerîm'de tekil olarak
"hanîf" şeklinde on yerde, çoğul olarak "hunefa"
şeklinde ise iki yerde kullanılmaktadır. Bu ayetlerin
sekizinde hanîf kelimesi, Hz. İbrahim'le ilgili olarak
zikredilmiştir. Mesela şöyle buyrulur: "Yahudi ve Hıristiyan
olun ki doğru yolu bulasınız" dediler. (Ey Habîbim),
"Bilakis biz, doğruya yönelmiş (hanîf) olan ve Allah'a eş
koşanlardan olmayan İbrahim'in dinine uyarız' de!" (el-Bakara,
2/135), "İbrahim, ne bir yahudi, ne de bir
hıristiyandı. Ama doğruya yönelen (hanîf) bir müslümandı
ve müşriklerden de değildi" (Alu İmran, 3/67).
Cenab-ı Hak, Peygamber Efeandimize hanîf olan
İbrahim dinine tabi olmayı, yani onun yolunu devam ettirmeyi
şöylece emretmiştir: "İbrahim, şüphesiz Allah'a
boyun eğen ve O'na yönelen (hanîf) bir önderdi; puta tapanlardan
değildi... Şimdi (ey Habîbim!) sana Doğruya yönelmiş
(hanîf) olan ve puta tapanlardan olmayan İbrahim'in dinine uy!' diye
vahyettik" (en-Nahl,16/120,123). Bu sebeple hanîflik, İslam
için dahi kullanılmış ve samimi, ihlaslı bir müslümana
da "hanîf" vasfı verilmiştir. Nitekim Peygamber
Efendimiz; "Ben, müsamahakar hanîf dini (el-Hanîfıyye
es-Semha) ile gönderildim" buyurmuştur (İbn Hanbel, V,
266. Ayrıca bk. Buharî, İman, 29; Tirmizî, Menakıb 32,
64; İbn Hanbel III, 442).
Peygamber Efendimizin nübüvvet ile
görevlendirilmeden önce Arap Yarımadası'nda
putperestliğin hakim olduğu ve insanlığın dalalet
içerisinde bulunduğu cahiliye döneminde putlardan ve her türlü
sapıklıktan yüz çevirerek, Hz. İbrahim dini olan hanîfliğe
tabi olmuş, hakka yönelerek hak dinin arayışı içerisine
girmiş kişiler, çok az da olsa mevcut idi. İslam tarihi
kaynakları bunların bir kısmından ve faaliyetlerinden
bahseder. Mesela bunlardan birisi Varaka b. Nevfel idi.
Ahmet ÖNKAL
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.