Hankah

Büyük tekke, merkez dergah, tarikatlarda pir makamı, misafirleri minnet altında bırakmamak şartı ile fakir, derviş ve öğrencilere yemek verilen ve misafir edilen yer. Tasavvuf literatüründe hankah tabiri, "henekah", "hangah" veya "hanegah" şeklinde de geçer. Hangah, Farsça hangah veya haneğah'tan gelmiştir. Tasavvufa, tarikat terimlerinde "Pîr makamı" denilen en büyük tekkeyi ifade etmek için kullanılır. Hangahlarda o tarikata mensup tekke ve zaviyelerin kayıtları tutulduğu gibi; bu kurumların maddî ve manevî ihtiyaçları da hangahlar tarafından karşılanırdı. Bu bakımdan hangahlar tasawufî birer müessese olmalarının yanında, sosyal yardımlaşma, hayır ve şefkat kaynağı da idiler.

Tekke manasına da gelen farsça hangah kelimesi, Arapça'ya hankah şeklinde geçmiştir. Bu tabir ıstılahî olarak tarîkat müesseselerinin merkezi yerinde kullanılmıştır. Bunlara özellikle Bektaşîlerde görüldüğü gibi, "Pir evi" "Pir makamı' da denilirdi. Hangaha bağlı olanların büyüklerine "tekke" küçüklerine de "zaviye" adı verilirdi. Tekkeler, bulundukları hangahlar vasıtasıyla zaviyelerin maddî ve manevî ihtiyaçlarım sağlarlardı. Bu şekilde hangah postuna oturan şeyh, tarikatın en önemli kişisi sayılırdı. Mevlevilikte olduğu gibi tarikatların bir kısmında tekke ve zaviyelerin şeyhleri de bu şeyh tarafından seçilirdi. Ayrıca şeyh hankahta uzlete çekilir uzun bir zaman insanlardan uzak yaşardı. Hatta hankahta kazdırılan bir yeraltı dehlizine kapanıp kaldıkları olurdu.

Hankah ve benzeri tarikat kurumları zamanla gerçek hüviyetlerinden uzaklaşıp, hırs ve nefsin araya girmesiyle, kişisel çıkar aracına dönüşmüş; İslam'la bağdaştırılamayacak bid'atler, sanki İslam dininin birer rükni gibi gösterilerek insanımızın gerçek İslam'ın özünden uzaklaşıp, şeyh ve deıvişlerin güdümündeki bir İslam anlayışına sürüklenmesine sebep olmuşlardır. Bunun sonucu olarak müslümanlar arasında hurafe ve bid'atler zuhur etmiş, ermiş ve evliya ruhlarından medet umma gibi sapmalar görülür olmuştur. Hankahlarda uzlete çekilmek Rasûlullah ve ashabı döneminde asla görülmemiş bir bid'at, İslam'ın yasakladığı ruhbanlık alametlerindendir.

Naci YENGİN

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Hankah

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/hankah.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.