Hasene

İyilik, güzellik, sevab, iyi akibet, iyi söz ve iş, nimet.

Arapça'da iyiliğin ve güzelliğin her türünü anlatmak için kullanılan bir kelimedir. Karşıtı, suç, kötülük, günah demek olan "Seyyie"dir.

Türkçeye de hemen hemen aynı anlamları taşıyarak girmiş olan bu kelime konuşma dilinde daha çok, hayır-hasenat biçiminde, bir deyim gibi kullanıla gelmekte ve özellikle kalıcı ve sürekli hayır işlerini ifade etmektedir. "Hasene" kelimesi Kur'an-ı Kerîm'de yirmi sekiz yerde bu tekil haliyle, üç yerde de "hasenat" olarak çoğul şekliyle geçer. Sözkonusu ayetlere baktığımızda hepsinde ortak nokta olarak "hasene"nin yüce Allah'tan gelen bir üstünlük oluşunun özellikle vurgulandığını görürüz.

Nitekim, kulların amellerinin övüleni ve buyurulanı "salih amel" olarak anılıp, bu fiil kula izafe edildiği halde; "hasene" için kesin bir biçimde "sana ne iyilik (hasene) gelirse, Allah'tandır" buyurulduktan sonra, "ne kötülük dokunursa, o da kendindendir" ifadesiyle, "hasene" yüce Allah'a hasredilir (en-Nisa, 4/79). Aynı sûredeki bir önceki ayet de "Onlara bir (hasene) iyilik gelirse, "bu Allah'tandır' derler; bir kötülüğe uğrarlarsa "bu da senin tarafındandır" derler. De ki, hepsi Allah'tandır" (en-Nisa, 4/78) buyuralarak, bu durumun ön açıklaması da yapılır.

Kul planında "hasene", yapılan iyi işlerin/salih amellerin doğurduğu bir sonuç olarak belirir. "İnsanlar ve salih amelde bulunanlar, onlar sakınırlar, inanırlar, yorarlı işler işlerler, sonra (haramdan) sakınıp inanırlar ve sonra (isyandan) sakınıp iyi davranırlarsa, daha önce tatmış olduklarından dolayı bir sorumluluk yoktur; Allah iyi davrananları sever" (el-Maide, 5/93) mealindeki ayet, "hasene"ye ulaşmanın bir çok özellik gerektirdiğini belirttiği gibi, "salih amel" ile "ahsen amel" arasındaki farkı ve birinin diğerine götüren bir davranış biçimi olduğunu açık bir biçimde ortaya koyar. "Ancak tevbe eden, inanıp yararlı iş işleyenlere, Allah merhamet eder" (el-Fûrkan, 25/70) ayet-i kerimesindeyse, bu durum çok açık görülür. "Hasene" kulun gerçekleştirdiği değil, ulaştırıldığı bir olgudur.

"Hasene"; "Rabbımız, bize dünyada iyilik (hasene), ahirette de hasene ver, bizi ateşin azabından koru" (el-Bakara, 2/201) ayetinde olduğu gibi istenen bir nimet ve akibet olmakla birlikte; zaman zaman "Biz onların yeryüzünde salihler ve aşağılıklar olarak bölük bölük ayırdık; (gerçeğe) dönerler diye onları iyilikler (hasenat) ve kötülükler (seyyiat) ile sınadık" (el-A 'raf, 7/ 168) ayetinde belirtildiği gibi, sınama öğesi olarak da gündeme gelebilir.

"Ey inananlar, andolsun ki, sizin için, Allah'a ahiret gününe kavuşmayı umanlar ve Allah'ı çok anan kimseler için, Rasûlullah en güzel örnektir" (el-Ahzab, 33/21) ayetinde hasene'nin "en güzel" anlamına tanık oluruz.

"Hasenat ": İyilikler. Ayet-i kerîmede "haseriat"ın kötülükleri gidereceği yok edeceği anlatılmıştır. "Gündüzün iki tarafında ve gecenin de yakın saatlerinde namaz kıl. Çünkü hasenat kötülükleri giderir"(Hûd, 11/114). Ayette geçen hasenattan maksat beş vakit kılınan namazdı. Beş vakit kılınan namaz, namaz aralarında işlenen küçük günahlara keffarettir. Hz. Peygamber (s.a.s) şöyle buyurur: " Ne dersiniz? Şayet birinizin kapısında bol sulu bir nehir olsa, her gün onda beş kere yıkansa, onun kirinden birşey bırakır mı?" "Hayır hiç bir şey bırakmaz" dediler. Hz. Peygamber de şöyle buyurdu: "İşte beş vakit namaz da böyledir. Allahu Teala bununla günah ve hataları siler" (Müslîm, mesacîd, 284).

"Hasenat"; Subhanallah ve'lhamdülillah ve lailahe illallah vallahu ekber" kelimelerini tesbih etmektir diye de tefsir edilmiştir (Kurtubî, e! Camiu lî-Ahkami'l-Kur'an, IX, 110).

Zübeyr YETİK

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Hasene

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/hasene.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.