Hasıye

Bir kitabın muhtevasını açıklamak için yazılan mulahaza ve izahlar. Lugatta; taraf, yan ve kenar manalarına gelir. Yazma kitabların saçaklı ve yaldızlı olan sayfaları, hakkında da Haşiye kelimesi kullanılır. Osmanlı Devleti zamanında yazılan Kur'an-ı Kerîm'lerin ilk iki sayfası, Kur'an dışındaki kitapların birer sayfası yaldızlı, süslü ve haşiyeli olurdu. Zamanımızda basılan Kur'an-ı Kerîmlerde de durum aynıdır ki Osmanlı devrinden kalma bir adettir.

Haşiye'nin çoğulu havaşî gelir. Haşiye yazan kimseye de muhaşşi denilir.

Osmanlı Devleti'nin duraklama ve gerileme devirlerinde haşiyecilik çok gelişmiş, yeni kitap yazma yerine yazılanlara haşiye yazmaya önem verilmiştir. Mesela yalnız Beydavî diye bilinen Envarut Tenzîl ve Esrar-ut Te'vil adlı meşhûr tefsire 250 kadar haşiye yazılmıştır. Haşiyeler içerisinde çok değerli olanlar da mevcuttur. Mesela, Beydavî Tefsîrinin haşiyeleri içerisinde, Haşiyetu Şihab ile Haşiyetu Şeyhzade son derece kıymetlidir. Bazen öyle ilmi ve kıymetli izahlar yapılmıştır ki izahı yapılan metin ikinci planda kalır. Haşiyeciliğin fayda ve zararları olmuştur. Bir çok üstün ve kıymetli eserler, yazılan haşiyeler sayesinde daha iyi anlaşılmış, elden ele dolaşmış ve ölümsüzleşmiştir. Fakat bunun yanında taklitçilik çok kuvvetlenmiş, yeni orijinal değerli eserlerin meydana getirilmesi ciddi ve çığır açıcı eserler ortaya çıkmamıştır.

Değerli metinlerin ilmî ve kaliteli haşiyeleri muhafaza ve mütalaa edilmeli fakat ifrattan sakınılmalıdır. Haşiyeler içerisinde, esas muhteva kaçırılmamalıdır.

Yahya ALKIN

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Hasıye

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/hasiye.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.