Hatemü'l-mürselin

Arapça bir isim tamlaması olan bu terim sözlükte, "peygamberlerin sonu ve mührü" anlamına gelmektedir. Arapçada noktalı "ha" ile yazılan "hateme" fiili, "mühür vurdu, bir işi bitirip serbest kaldı" demektir. Mektubu okunmasın diye katlayıp mühürlemek, içine bir şey girip çıkmasın diye tencerenin ağzını sıkıca kapatmak, hiçbir şeyi anlamasın veya unûtmasın diye kalbe mühür vurmak" manalarına hep bu fiil veya masdarı kullanılmaktadır. İkinci kelime "el-Mürselîn" ise "irsal (göndermek)" fiilinin "ism-i mef'ûlü (edilgen ortacı)" olan "mürsel"in çoğulu olup "gönderilen peygamberler" manasına gelmektedir.

İslam literatüründe "Hatemü'l-Mürselîn" terimi aynı anlamda, hatta daha kapsamlı olarak "Hatemü'n-Nebiyyîn" şeklinde şu ayetin metninde geçmektedir

"Muhammed sizin erkeklerinizden hiçbirinin babası değildir. Fakat O, Allah'ın Rasûlü ve "Hatemü'n-Nebiyyîn" Peygamberlerin sonu, mührüdür. Allah herşeyi layıkıyle bilendir" (el-Ahzab, 33/40).

Ayet Hz. Peygamber'in çevresindeki İslam düşmanlarının, Hz. Muhammed (s.a.s)'in Zeyneb binti Cahş ile evlenmesi üzerine yönelttikleri suçlamaları bertaraf etmektedir. Onlar Hz. Muhammed'in, evlatlığı olan Hz. Zeyd'den ayrılan Zeyneb ile evlenmesini; gelini ile, gelini olmasa bile evlatlığının önceki karısı ile "yasak bir evlenme" sayıyorlardı. Adı geçen ayet Hz. Muhammed'in Zeyd dahil hiçbir adamın babası olmadığını, bir cahiliyye devri haramı olan "evlatlığın bıraktığı kadınla evlenme"nin aslında helal olduğunu ve bu sosyal değişikliğin son peygamber olarak Hz. Muhammed'in görevlerinden olduğunu son derece açık bir şekilde ifade etmektedir.

Ayette geçen "hatem" kelimesi Asım kıraatine göredir. Diğer kıraat imamlarına göre "hatim" şeklinde okunur. Hatem, "mühür", "hatim" ise "sona erdiren ve mühürleyen" demek olur. Mühür, bir şeyin doğru ve geçerli olduğunu, mühürden sonra eklenecek bir şeyin hiçbir hukûkî kıymetinin olamayacağını belirtmek için en sona basıldığından, hem "son", hem de "tasdîk" manasını içine alır. Şu halde iki kıraat şekli de, "Hatemü'l-Mürselîn"in ayrı ayrı iki anlamını belirtiyor. Yani Hz. Muhammed (s.a.s), hem önceki peygamberleri tasdîk edip belgelendiren, hem de nebîler silsilesini hitama erdirip kendisinden sonra peygamber gelmeyeceğini vurgulayandır. Eğer o gelmeseydi, Kur'an-ı Kerîm'i getirmeseydi; önceki peygamberlerin hepsi unutulup gidecek; tarihteki varlıklarından ve peygamberliklerinin gerçek olduğundan ilmen söz etmek mümkün olmayacaktı. Çünkü diğer peygamberlerin hayatları ve peygamberlikleri Hz. Muhammed'inki kadar açık ve belgeli değildir. Bugün Kur'an olmasaydı, hatta Hz. Musa ve Hz. İsa'nın bile varlıkları ciddiyetle isbat olunamazdı (Elmalılı Hamdi Yazır, Hak Dini Kur'an Dili, VI, 3906).

Hz. Muhammed'in (s.a.s) Hatemü'l-Mürselîn olduğu, pek çok hadîslerde de izah edilmiştir. Mesela Cabir b. Abdillah'dan rivayet edilen bir hadîs-i şerîf'de şöyle buyurulur:

"Ben ve diğer peygamberler şuna benziyoruz; bir adam bir ev yaptırır ve binayı tamamlayıp süsler de yalnız bir tuğlası noksan kalır. Bu durumda halk binayı gezmeye başlar ve (eksik yeri görüp) hayret ederek "şu tuğlanın yeri boş kalmasaydı"derler. Rasûlüllah buyurmuşlar ki: "İşte o noksan tuğla benim. Geldim ve Peygamberleri (tamamlayıp) sona erdirdim" (Müslim, Fedail 23).

Bir başka hadîs-i şerîf: Hz. Peygamber (s.a.s) müslümanlar ordusunun başında Tebûk Gazasına giderken, şehrin savunması için Hz. Ali'yi Medîne'de bırakır ve ona; "Harun Mûsa'ya nasılsa, sen de bana öylesin." der. Yani Mûsa (a.s) Tûr dağına çıkarken, İsrailoğullarına nezaret için arkasından nasıl Harûn (a.s)'ı bıraktıysa, ben de seni Medîne'ye nezaret için öyle bırakıyorum, dedi ve bu mukayese yanlış anlamaya yol açmasın diye hemen şunu ilave etti: "ancak benden sonra bir peygamber yoktur" (Tecrid-i Sarih tercümesi, X, 418 vd.).

Ahir zamanda Arap ülkesinde İsmail (a.s)'ın evladından "Hatemü'l-Mürselin"in geleceği, önceki peygamberlere gönderilen kitaplarda yazılıydı. Geçmiş peygamberlerden bazıları da onun, vasıflarını sayarak tarif etmişlerdi (Bkz. Tevrat, V. Sifir, 18. fasıl).

Bu husus Kur'an-ı Kerîm tarafından da şu ayet ile desteklenmiştir "Meryem oğlu İsa: Ey İsrailoğulları, ben size Allah'ın elçisiyim. Benden önce gelen Tevrat'ı tasdîk edici ve benden sonra gelecek, ismi de Ahmed olacak bir peygamberi müjdeleyici olarak geldim." dedi. Onlara belgeler getirince "bu apaçık bir sihirdir' dediler" (es-Saff, 61/6).

İsrailoğullarından gelen peygamberler Hatemü'l-Mürselîn'i bazan "Ahmed", bazan da "Muhammed" diye zikretmiş ve alametlerini söylemiş olduklarından, o zamanki Yahûdî kahinler arasında "Hatemü'l-Mürselîn"e dair çok sözler konuşulur, geleceği beklenirdi.

Hatemü'l-Mürselîn sünnetli ve göbeği kesilmiş halde doğmuştu. İki kürek kemiği arasında, kalbinin hizasında da "hatem-i nübüvvet (:Peygamberlik mührü)" denilen bir nişan vardı. Bu konuda Hz. Aişe'den şu sözler rivayet edilir:

"Hz. Muhammed'in doğduğu gecenin ertesi günü Mekke'de bir yahûdî, Kureyş'in topluca bulunduğu yere gelip "bu gece aranızda bir oğlan doğdu mu?" diye sormuş; "evet" demişler, "Abdülmuttalib'in oğlu Abdullah'ın bir oğlu oldu." Bunun üzerine Yahûdî, "işte son peygamber O'dur ve arkasında da alameti vardır" diye haber vermiş. Beraber gidip Muhammed'i görmüşler; Yahûdî o hatem-i nübüvveti görünce aklı başında gitmiş ve "artık peygamberlik İsrailoğullarından alınmıştır. Bundan sonra başka peygamber gelme ümidi de kalmamıştır. Kureyşliler büyük bir devlete erişecek, şöhretleri doğudan batıya kadar ulaşacaktır" demiştir (Ahmed Cevdet Paşa, Kısas-ı Enbiya ve Tevarîh-i Hulefa, İstanbul 1972, I, 59).

Son zamanda gelecek Hatemü't-Mürselîn'de böyle bir nübüvvet mührünün bulunacağını Busra'daki Rahip Bahîra'nın da bilmesi ve Hz. Muhammed'in oniki yaşındayken gittiği Şam seferinde, bir münasebetle bu mührü görerek tanıması hadîs ve tarih kitaplarında meşhur bir vak'a olarak zikredilir.

Kısacası, Hz. Muhammed (s.a.s)'in en son ve en kamil peygamber olduğu güneş gibi açıktır. Hz. Muhammed ile insanlık din konusunda tekamülün zirvesine ermiştir. O'ndan sonra başka bir peygamber beklemek boşunadır.

Tarihî rivayetlerden anlaşıldığı gibi, Rasûlullah'ın aniden vefatı üzerine peygamberlik iddiasında bulunanlar ile bunları kabul edenlere karşı ashab-ı kiram topyekün savaşmışlardır. Özellikle Müseylimetü'l-Kezzab'ın, "risalette Hz. Muhammed'e ortak olduğu" iddiasına kendisini kafir saymakla cevap vermişler, üzerine ordu göndermiş, mağlup edildiğinde kendisinin ve takipçilerinden kadın ve çocukların köle yapılması Hz. Ebû Bekir tarafından bildirilmişti. Öyleyse suçları adî bir isyan suçu değil, "peygamberlik iddiası" ve bu iddianın taraftar bulmasıydı. Hz. Ebûbekir zamanında ve bütün sahabenin icmaı ile bu iddia bastırıldı.

Kıyamet alameti olarak Hz. İsa'nın tekrar dünyaya gelişi de Hz. Muhammed'in son peygamber olmasına ters düşmez. Çünkü İsa (a.s)'ın kendisi, önceden gönderilmiş peygamberlerden birisidir. İkinci kez geldiğinde Hz. Muhammed'in şerîatının bir izleyicisi ve onun ümmetinin bir üyesi olarak gelecektir (en-Nesefî, Medariku't-Tenzîl, 471; el-Beydavî, Envaru't-Tenzîl, I,164). O sadece, Deccal'in sebep olacağı fitneyi ortadan kaldırmakla görevli olacaktır. Dolayısıyla onun gelişiyle, Hz. Muhammed'in

"Hatemü'l-Mürselîn" olmasına ters düşmeyecektir.

Hz. Muhammed (s.a.s)'in bu dünyada "peygamberlik ve hatemü'l mürselîn" rütbesiyle şereflendirilmesi, onun ardından herhangi bir insan veya cinnin peygamberliğinin sözkonusu olmadığı anlamına gelir (Alusî, Rühu'l-Meanî, XVIII, 32). Çünkü Rasûlullah Muhammed, "kendisinden sonra rasûl gelmeyecek biri" olduğundan, ümmetine İslam Dinini tamamlamış ve eksiksiz bir kılavuzluk yapmıştır (el-Maide, 5/3).

Bilal TEMİZ

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Hatemü'l-mürselin

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/hatemu-l-murselin.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.