Hıcabe

Kabe kapıcılığı, perdeciliği ve anahtarlarının korunması ve elde bulundurulması ile ilgili olan görev.

Buna Sidanet veya Hicabet de denilmesine rağmen "hicabe" genel kabul gören bir adlandırmadır. Bunun yardımcısına da sedanet denilmektedir.

Kabe, ilk olarak Hz. İbrahim ve oğlu Hz. İsmail tarafından inşa edilmiştir (el-Bakara 2/27). Yine, Kur'an, insanlar için ilk olarak te'sis edilen mabedin Kabe olduğunu beyan etmektedir (Alu İmran, 3/96). Mekke ve Kabenin müslümanların merkezî toplanma yeri olduğunu Kur'an şöyle belirtir. "İnsanları hacca çağır... uzak yollardan sana gelsinler" (el-Hacc, 22/27). Allah Kabe'nin ilk muhafızlığını ve hacıların koruyuculuğu görevini Hz. İsmail'e vermesi neticesi daha sonraları ortaya çıkacak alan "Rifade" (hacılara yemek vermek görevi), liva (bayraktarlık), sikaye (hacılara su dağıtmak), gibi faaliyetlerin temellerinin atılması sağlanmıştır. O zaman Kabe'de siyasî işler Cürhüm kabilesinin elinde bulunuyordu. Hz. İsmail ise, Kabe'nin değişik hizmetlerine bakıyordu; perde ve örtü işleri de ondan soruluyordu.

Kabe'nin anahtarlarını muhafaza etmek için hicabe görevini yürüten şahsın emri altında diğer bazı görevliler de hizmet görür bunlar hicab eden sorulurlardı (İbnü'l-Hişam, es-Siratu it-Nebeviyye, I, 80, 83). Bu görevi elinde bulunduran şahıs, en yüksek makama erişmiş sayılırdı. Hz. Peygamber (s.a.s)'in beşinci dedesi olan Kusay b. Kilab'dan önce ve sonra, bu görevin ele geçirilmesi konusunda çeşitli mücadele ve savaşlar çıkmış, ancak Kusay, bu görevi oğlu Abduddar'a bırakarak ayrılmıştır. Bu görevi Haşim, Abdumenaf, Abdu'ş-Şemsoğullarının da almak istemeleri sonucun da onların başarıya ulaşamamaları ve hüsranlarıyla sonuçta bu kabileler arasında anlaşmaya gidilerek hicabe görevi Abduddar oğullarına bırakılmış ve İslam'ın ilk yayılış günlerine kadar da onlarda kalmıştır. Mekke'nin müslümanlar tarafından fethi h. 8 (M. 630)dan sonra Hz. Peygamber (s.a.s), Kabe'nin anahtarlarını yine Abduddar oğullarından Osman b. Talha'ya vermiş, bu zat, Hac, Umre veya ziyaret için gelenlere Kabeyi açmakla görevlendirilmiştir.

Kabe'deki diğer görevlerinde, Hicabe ile alakası vardır. Bunlardan Sikaye, cahiliye devrinde Mekkeye gelen hacılara içilecek su te'mininden ibaret olup, buna "zemzem kuyusundan alınan su" veya zemzem suyu denirdi. Bu su olmayınca uzak yerlerden hurma ve üzüm suyu getirilerek hacılara dağıtılırdı. Bu görevi Abdulmenaçoğulları, Haşimoğulları ve Abdulmuttaliboğulları yerine getirir olmuşlar, bunların zemzem kuyusunu bulmasıyla Kabeye su taşıma işi son bulmuştur. Son olarak Ebû Talib'ten kardeşi Abbas bu görevi devralmıştır.

Rifade: Mekke'ye gelen hacıların fakir olanlarını doyurup onları güzel izzet ikramda buunmak ve sıcak bir yuva olmak amacını güden bir görev olup Kusay tarafından ortaya çıkarılmıştır. Bu gelenek İslam'dan sonra da uzun bir süre devam etmiştir.

Kıyade; Kureyş'in Ukab (karakuş) denilen bir sancağıdır. Savaş zamanları dışarı çıkarma, saklama, bakım onarım gibi işlerin yerine getirilmesiyle görevliydi. Bu bayrağa "liva" da denirdi. Bu görevi Mekke'nin fethine kadar Ebû Süfyan yerine getirmiştir. Bunlardan başka Mekke'de Nedve veya Darü'n-Nedve teşkilatı, meşveret, sifaret (gönderilecek elçilerde heyet başkanı) hükümet (hakem) nezaret (taşınan eşya kontrolü) görevlerini yerine getiren ayrı ayrı sorumlular bulunuyordu.

Henüz kabile asabiyetini atamamış, bedevî Arabların teşkilat bakımından ne kadar disiplin içinde olurlarsa olsunlar mutlaka içlerinde bir sapma olayı görülmüş ve cahiliyet hayatının vermiş olduğu korkunç bunalımda insanlar bir türlü huzurlu bir ortama kavuşamamışlardır.

İslam'ın gelişiyle gerçek hüviyetine bürünerek hayata konmuş ve devlet idaresini Allah'ın hüküm ve kanunlarının bekçileri olan müslümanlar almış, işte o zaman müslüman olsun-olasın bütün insanlar huzur ve mutluluk içerisinde, güvenli bir hayat ortamına kavuşmuşlardır. Din olarak "İslam" onlar için yeterli olmuştur.

Naci YENGİN

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Hıcabe

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/hicabe.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.