Hırka-ı Saadet

Hırka-ı saadet

Peygamber Efendimize ait olup Abbasiler'de ve Osmanlılar'da halifeliğin alameti sayılan hırka.

Peygamber efendimiz çeşitli münasebetlerle bazı şahıslara bizzat kendi hırkalarını hediye etmişti. Mesela meşhur şair Ka'b b. Züheyr'e Mescid'de okuduğu fevkalade etkili ve güzel kasidesi dolayısıyla bürdesini vermiş, Ka'b'ın bu şiiri bu sebeple Kasîde-i bürde diye adlandırılmıştı. Tebûk Gazvesi sırasında Eyle halkından Yuhanna b. Ru'be'ye de böyle bir hırka hediye etmişti.

Abbasîler iktidara geldikleri zaman kendilerini Hz. Peygamber'in kutsal hatıralarının ve yetkilerinin birer varisi olarak takdim ederek, aslında idarede tamamıyla dînî esasları uygulama gibi bir gayret ve hatta niyetleri olmadığı halde, dînî bir görünüm sağlamak istediler. Böylece tebaa üzerinde dînî bir baskı ve itaat unsuru kurmayı tasarlıyorlardı. İşte bu düşüncenin bir tezahürü ve idaredeki dînî karakterin bir alameti olarak merasimlere ve cuma hutbelerine Peygamber efendimize ait olduğu iddia edilen hırka ile çıkmaya başladılar. Abbasîlerde halifeden halifeye intikal eden bu hırka giderek halifeliğin alameti sayılan mukaddes bir emanet hüviyetini kazandı. Bu hırkanın Hz. Peygamber tarafından Ka'b b. Züheyr'e verilen hırka mı, yoksa Yuhanna b. Ru'be'ye verileni mi olduğu malûm değildir.

656/1258 senesinde Hülağû komutasındaki Moğol ordusunun Bağdat'ı istîlası sırasında, Hülağû'nun emriyle son Abbasî halifesi Musta'sım öldürüldüğü gibi, Hz. Peygamber'e ait olduğu ileri sürülen ve halifelik alameti sayılan hırka ile bastonun da yakıldığı rivayet olunur. Ancak olaydan üç yıl sonra mukaddes emanetlerin, bu arada hırka-i saadet'in Mısır Memlûk sultanı Baybars'a sığınarak halife ilan edilen Abbasî hanedanından maktûl halife Musta'sım'ın amcası Mustansır ile Mısır'a intikal ettiği anlaşılmaktadır. İsminden başka fiilî hiç bir etkisi ve faaliyeti olmayan bu halifelik, Yavuz Sultan Selim'in 1517'de ikmal ettiği Mısır Seferi'ne kadar devam etmiş,1517'de son temsîlî halife Mütevekkil, Sultan Selim tarafından İstanbul'a götürülmüştür. Burada halifeliğin Sultan Selim'e devredilmesi meselesi tarihçiler arasında tartışmalı ise de Mekke şerifinin gönderdiği Mekke ve Medine'ye ait anahtarlarla birlikte mukaddes emanetlerin İstanbul'a götürüldüğü aşikardır.

Yavuz Sultan Selim, mukaddes emanetleri ve hırka-i saadeti, önce sarayının hareminde muhafaza ederken, sonradan hususen bir "hırka-i saadet dairesi" inşa ettirmişti. Buraya bir çok görevliler tayin edildiği gibi, her yıl ramazan ayında yapılan Hırka-i saadet ziyareti için de pek çok merasimler ihdas edildi.

Bugün dahi hırka-i saadet, Topkapı Sarayı'nda mukaddes emanetler arasında muhafaza edilmektedir.

Ayrıca bir de Hz. Peygamber'in Üveys el-Karanî'ye gönderdiği kabul edilen ve hırka-i şerîf adı verilerek, halifelik alameti sayılan hırkadan ayırdedilmek istenen hırka vardır ki, bugün İstanbul'da hırka-i şerif camü adı ile yad edilen camide eskiden beri ziyaret edilmekteydi. Günümüzde dahi bu ziyaret her yıl ramazan'ın 15'inden başlayıp Kadir Gecesi'ne kadar devam etmektedir.

Ahmet ÖNKAL

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Hırka-ı Saadet

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/hirka-i-saadet.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.