Ka'de

Bir oturuş, üzerine oturulan hasır, keçe vb. şey; oturan kimsenin oturduğu yerden aldığı miktar.

Namazda teşehhüd için, yani "et-Tehiyyatü lillahi" yi okumak için oturmak anlamında bir fıkıh terimi.

Üç ve dört rekatlı namazlarda iki "ka'de" vardır. Birincisine "Ka'de-i ûla * = ilk oturuş", ikincisine de "Ka'de-i ahire* = son oturuş" denir.

Alimlerin çoğunluğuna göre, birinci ka'de sünnettir. Hanefîlere göre, vacip olup terkinden dolayı sehiv secdesi gerekir. Nitekim, Abdullah İbn Buhayne'den nakledilen hadise göre:

"Hz. Peygamber (s.a.s), öğle namazına kalktı. Oturması gerekirken oturmadı. Namazı tamamlayınca iki secde yaptı. Her secdede selam vermeden önce, oturarak tekbîr aldı. Cemaat da onunla birlikte secde ettiler. Böyle yapması, birinci oturuşu unuttuğu içindi" (Buharî, Sehiv, 5).

Yine Hz. Peygamber (s.a.s) in: "Benim namaz kıldığımı gördüğünüz gibi namaz kılınız" (Buharî, Ezan, 18) hadisi, birinci teşehhüdün vacip olduğuna delalet eder, terkinin sehiv secdesini gerektirmesi de vacip olduğunu gösterir (es-Seyyid Sabık, "Fıkhu's-Sünne, I, 171).

Teşehhüdde, sol ayak yayılarak üzerine oturulur. Sağ ayağın baş parmağı kıbleye yönelik olarak dikilir. Hz. Aişe (r.a) Hz. Peygamber (s.a.s)'in namazdaki oturuşunu bu şekilde tarif etmiştir (el-Mergînanî, el-Hidaye, I, 51).

Kadın; sol tarafa kalçası üzerine oturarak, sol ayağını sağ yandan çıkarır. Bu, onun tesettürüne daha uygundur (el-Mergînanî, a.g.e., l, 51).

Birinci ka'dede "et-Tehiyyatü lillahi" okunduktan sonra hemen diğer rekata kalkılır. Abdullah İbn Mes'ûd (r.a.), teşehhüd konusunda şöyle diyor:

"Resulullah (s.a.s), bana namazın ortasında ve sonundaki teşehhüdü öğretti. O namazın ortasındayken teşehhüdden hemen sonra kalkardı. Namaz sonundaki teşehhüdü bitirince, kendi kendine dilediği kadar dua ederdi" (Buharî, İsti'zan, 28; el-Merginanî, a.g.e, 51).

Abdullah İbn Mes'ûd'un teşehhüdü şöyledir:

"Et-Tehiyyatü lillahi, ve's-Salavatü ve't Tayyibatü, es-Selamü aleyke eyyühen-Nebiyyü ve rahmetüllahi ve berekatühü, es-Selamü aleyna ve ala ibadillahi's-Salihîne. Eşhedü enlaillahe illallah ve eşhedü enne Muhammeden abdühü ve resûlühü = İbadetlerin, övgülerin her türlüsü Allah'a mahsustur. Ey Peygamber sana selam olsun. Allah'ın rahmet ve bereketi de Senin üzerine olsun. Selam bizim ve Allah'ın salih kulları üzerine olsun. Allah'tan başka hakîkî ilah olmadığına ve Muhammed'in, O'nun kulu ve elçisi olduğuna şehadet ederim" (Buharî Ezan, 148).

Namazın sonundaki oturuş "ka'dei ahire", namazın bir farzı, bir rüknüdür. İsterse kendisinden sonra ka'de bulunmasın. Sabah namazında olduğu gibi... Bu oturuş tamamen terk edilirse namaz bozulmuş olur.

Bir kimse iki rekat sabah namazını kılıp da oturmaksızın üçüncü rekata kalkarak bunun sonunda secde edecek olsa, bu namaz farziyetini kaybedip nafileye dönüşür. Binaenaleyh, bir rekat daha ilave edilerek sonra oturmak lazımdır.

Aynı şekilde; dört rekatlı bir farz namazın dördüncü rekatında ve akşam namazının üçüncü rekatında oturulmayıp bir rekat daha kılınarak secdeye varılsa, bu namaz bozulmuş olur. Kılınan namaz akşam namazı ise dördüncü rekatın sonunda selam verilir. Dört rekatlı bir namaz ise, beşinci rekata bir rekat daha ilave edilerek selam verilir. Bu durumda sehiv secdesi gerekmez (Ö. N. Bilmen, Büyük İslam İlmihali, 129).

Bir kimse, namazın sonunda teşehhüd miktarı oturduktan sonra namazdaki tilavet secdesini hatırlayarak secdeye varsa namazı bozulur. Çünkü bu durumda son Ka'dede bulunmamış sayılır. Meğer ki tilavet secdesinden sonra tekrar teşehhüd miktarı otursun (a.g.e., 130).

Son oturuşu uykuda geçiren bir kimse, uyandıktan sonra tekrar bir teşehhüd miktarı oturmazsa namazı fasid olur. Namazda, uyku halinde yapılan kıyam, kıraat, rükü' gibi fiiller de muteber değildir.

Bir kimse namazın sonunda teşehhüd miktarı oturduktan sonra, kasden namaza aykırı bir harekette bulunsa, namazı tamamdır. Fakat isteği dışında abdesti veya namazı bozan böyle birşey meydana gelirse İmameyn'e göre yine namazı tamam olur. İmam-ı Azam'a göre ise, namaz tamamlanmış olmaz. Hemen namazdan çıkması lazım. Bunun için hemen abdest alıp namazına kaldığı yerden devam eder.

Bir kimse, son ka'dede teşehhüd miktarı oturduktan sonra henüz isteğiyle namazdan çıkmadan vakit çıksa veya başka bir namaz vakti girse İmameyne göre tamamdır, İmam Azam'a göre ise fasit olmuş olur.

Halid ERBOĞA

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Ka'de

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/ka-de.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.