Karine

İstenilen bir şeye delalet eden belirti. Bir Şeyin varlığını gösteren emare, belirti ve nişan anlamına gelen bir fıkıh terimi. İslam hukukunda yedi tane hüküm sebebi vardır. Bunlardan birisi kesin karînedir. Diğerleri şahitlik, ikrar, yemin, yeminden kaçmak, kasame ve bazı bilgilere göre hakimin dava hakkında özel bilgisidir.

Karîneye dayanarak hüküm vermek İslam hukukunda bir prensiptir. Karîne davanın görülmesine engel olur.

Darlık içinde bulunan bir yoksulun, varlıklı bir zengine ödünç para verdiğini iddia etmesi gibi, Kimi zaman töhmet yüzünden beyyine veya ikrar reddedilir. Şahidin, lehine şahitlik yapacağı kimseye hısım olması gibi. İkrarın ölüm hastalığı sırasında yapılması da böyledir. Karîne, başka hiç bir delil bulunmadığı zaman tek başına bağımsız bir delil sayılır. Diğer delillerin çatışması halinde ise, karîne tercih edici bir delil vazifesi görür.

Karîne kuvvetli ve zayıf olmak üzere ikiye ayrılır. İslam hukukçuları karînelerden belirli sonuçlar çıkarmak için çalışmışlardır. Mesela: karı koca arasında ev eşyasının mülkiyeti konusunda anlaşmazlık çıksa, prensip olarak; palto, silah ve meslek aletleri gibi erkeğe uygun olan eşya erkeğe; zinet eşyası, manto gibi kadına uygun olan şeyler ise kadına ait sayılır. Bu konuda dış görünüşün sehadeti ile örf ve adet esas alınır.

Karîne kesin olduğu zaman yakîn derecesine yükselir. Mesela; bir kimse elinde kanlı bir bıçakla korku ve telaş içinde bir evden çıksa bu eve girilince yeni bıçaklanıp öldürülmüş bir ceset bulunsa, bu dış görünüşün şehadeti o şahsın bu kimseyi öldürdüğüne kesin karîne teşkil eder. Bunda şüphe bulunmaz. Hakim bu karîneye dayanarak hüküm verebilir. Sanık aksini iddia ederse, başka delillerle isbat etmesi gerekir. Karîne kesin olmayıp, galip zan verecek güçte ise, sadece taraflardan birisi için tercih edici bir rol oynar.

İslam hukukçularının çoğunluğuna göre hadler konusunda karînelerle hüküm verilmez. Çünkü hadler şüphe ile düşer. Kasame dışında kısas konusunda da, kanı korumada ihtiyatlı olmak amacıyla hüküm verilmez. Malî ve şahsı davalarda ise karîne ile hüküm verilir.

Allahü Teala, mevcut ve meşrû haklar için bir takım alamet, emare ve belirtiler koymuştur. İman, münafıklık ve inkar için de bazı alamet ve deliller belirledi. Dört halife devrinde gebelik zina fiili için bir karîne sayılarak had cezası uygulanmış, ayrıca ikrar veya dört şahit aranmamıştır. Yine kadının hayız görmesi gebe olmadığına, ağızda şarap kokusu, içki içildiğine karîne sayılmış ve başka delil aranmamıştır (Cürcanî, Ta'rifat, s. 152; Meydanî, el-Lübab, IV, 50; Zühaylî, el-Fıkhu'l-İslamî ve Edilletuh, VI, 644, 647; Bilmen, Istilahat-ı Fıkhıyye Kamusu, İstanbul 1970, VIII,)

Hamdi DÖNDÜREN

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Karine

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/karine.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.