Kitabi

Kitaba bağlı, kitabda yazılı olan, kitaba nisbet edilen, kitabla ilgili olan şey. Semavî kitablardan birine tabi olan kimse. Kitab (k.t.b) fiilinin masdarı olup yazmak, nikah kıymak, dikmek, bağlamak, gerekli ve farz kılmak gibi anlamlara gelir. Çoğulu Kütüb gelir. Bu da mektub, sahife, hüküm, farz, kader demektir. Kitab mutlak olarak zikredildiği zaman Allah tarafından indirilen kitab ve Kur'an'ın ismi kasdedilir. Ehl-i kitab Allah tarafından indirilen kitaba inananlardır. Fatiha sûresi Ümmü'l-Kitab olarak isimlendirilir, bu da kitabın aslı demektir.

Kitab, Kur'an'ı Kerimde onbir değişik anlamda kullanılmıştır:

"Yaş ve kuru (hiçbir şey) müstesna olmamak üzere hepsi apaçık bir Kitap'tadır" (el-En'arn, 6/59) mealindeki ayette geçen kitap Levh-i Mahfuz anlamında;

"Allah ona kitabı (yazmayı) hikmeti, Tevrat'ı, İncil'i öğretecek" (Alu İmran, 3/48) ayetindeki kitap yazmak manasında;

"Her ümmet kitabına çağırılacak" (el-Casiye, 45/28) ayetindeki kitab hesap manasında;

"Kitab sonunu buluncaya kadar" (el-Bakara, 2/285) ayetinde geçen kitap farz olan iddet anlamında;

"Çünkü kötülerin kitabı muhakkak ki siccindedir" (el-Mutaffifin, 83/7) mealindeki ayette geçen kitap amel manasında;

"O va'desiyle yazılmış bir kitabdır" (Alu imran, 3/145) ayetindeki kitap vakit anlamında;

"Sana indirdiğimiz feyiz kaynağı bir kitaptır" (Sad, 3X/29) mealindeki ayette geçen kitap Kur'an anlamında;

"Size Allah'tan hakiki bir nur ve apaçık bir kitap gelmiştir " (el-Maide, 5/15) mealindeki ayette geçen kitab Tevrat anlamında;

"De ki: Ey ehl-i Kitap" (Alu-İmran, 3/64) ayetindeki kitap İncil anlamında;

"Bu yasaklar (haramlar) üzerinize Allah'ın kitabı olarak yazılmıştır" (en-Nisa, 4/24) ayetinde geçen kitap farz anlamında;

Kendilerine ilim ve iman verilenler şöyle derler. "And olsun ki, Allah'ın o tekrar diriliş gününe kadar kaldınız " (er-Rum, 30/56) ayetinde de ilim anlamında kullanılmıştır.

Kitab kelimesine nisbet edilen ki tabî, kitab yazan, kitabla ilgisi olan şahıs demektir. Kitabiyat ise, bibliyografya anlamını taşır, (Cemalu'd-Din E'bu'l-Ferec İbnu'l-Cevzî, Nüzhetül A'yuni-NevazErfi İlmi'l- Vücuhi ve'n Nezair, Beyrut 1407/1987, s.525-527; ayrıca bk. Ehl-i kitab).

Abdulbaki TURAN

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Kitabi

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/kitabi.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.