Kureys Kabilesi

Kureys kabilesi

İslam'ın gelişinden önce Mekke yönetimini elinde tutan ve Hz. Peygamberin de mensubu olduğu kabile.

Hz. Muhammed (s.a.s)'in İslamiyeti tebliğ ettiği sıralarda Mekke'deki topluluğun tek ceddi kabul edilen Kureyş'in asıl adının "Fihr", yahut "Nadr" olduğu söylenir. "Kureyş" kelimesi, köpek balığı manasına geldiğine göre, bu muhtemelen totemizm devirlerinin bir kalıntısıdır. Genel olarak Kureyş kabilesi Kinane kabilesinin bir koludur. Kureyş kabilesi Hz. Peygamber (s.a.s) devrinde on koldan oluşmuştu. Bunlar; Nevfel, Zühre, Mahzûm, Esed, Cumah, Sehm, Ümeyye, Haşim, Teym ve Adiy idi.

Adı Fihr veya Nadr olan ve Kureyş lakabıyla anıları kişiden itibaren Hz. Peygamber (s.a.s.)'e kadar uzanan soy kütüğü şu sekilde sıralanır: Kureyş (Fihr veya Nadr)-Galib-Lüey-Kaab-Mürre-Kilab-Kusay-(Zeyd)-Abdümenaf(Muğîre)-Haşim (Amr)-Abdülmuttalib (Şeybe)-Abdullah-Hz. Muhammed (s.a.s).

Kureyş kabilesi, cahiliye devrinde Ka'be'nin içinde bulunan bir kuyunun yanı başına dikilmiş bir puta taparlardı. Bu putun adı Hübel idi. Bu put, Ka'be ve Hicaz başkanlığı Huzaalılara geçtikten sonra, başkanları olan Amr b. Luhay tarafından Suriye topraklarından getirilmiştir. Rivayete göre Amr, daha puta tapıcılığın Hicaz'a girmediği bir sırada Suriye'ye gittiğinde, oradaki halkın birtakım putlara taptığını görmüştü. Bu putlara niçin taptıklarını sorunca onlar: "Biz bunlara taparız, ne zaman yağmur istesek yağdırırlar; bir konuda yardım dilesek yardım ederler" demişlerdi. Amr, böyle her derde deva putlardan bir tane de kabilesine götürmek üzere kendisine vermelerini rica etmiş, onlar da bu Hübel putunu vermişler. Amr da onu getirip Ka'be'ye yakın ve zemzem kuyusunun üst tarafına yerleştirmiş ve herkesi buna tapmaya teşvik etmişti. Yine rivayete göre bu put, kırmızı akikten yapılmış ve insan şeklinde olup sağ eli kırık imiş. Ona, altından bir el takmışlar ve tapmaya başlamışlar ki ona gösterdikleri saygı, Hacer-i Esved'e gösterdikleri saygı derecesine varmış. Sonra bu Hübel putunu Ka'be'nin içine almışlardı.

Ayrıca Kureyş kabilesi zemzem kuyusunun yanında bulunan İsaf ve Naile adlarındaki iki puta taparlar ve bunların önünde kurbanlar keserlerdi. Rivayete göre İsaf, Bağy oğlu Yusuf adında bir adam; Naile de Dîk kızı Naile adında bir kadın olup Ka'be içinde zina ettiklerinden dolayı Allah onları taş etmişti.

Bu büyük putlardan başka her aile, bir put edinip kendi evinde ona karşı değişik hareketlerle tapıyordu. Mesela, bir adam yola çıkmak istediği zaman, hayvanına binmeden önce, evindeki bu puta elini ve yüzünü sürerdi. Bu hareket, onun yola çıkmadan önce yaptığı en son iş olurdu. Yolculuktan döndüğü zaman da yine o puta elini yüzünü sürerdi. Bu hareket de o adamın yolculuktan döndükten sonra ailesini görmeden yaptığı ilk iş olurdu.

Kureyş kabilesi ile ilgili Kur'an-ı Kerim'de başlı başına bir sûre vardır. Bu sûrede Kureyş kabilesinin yaptığı ticarî faaliyetlerinden söz edilerek, onların kışın Yemen'e, yazın da Suriye'ye olmak üzere yılda iki defa uzak ülkelere ticarî seferler düzenlediği belirtilmektedir (Kureyş, 106/1-4).

Kureyş kabilesi ve fazileti hakkında pek çok hadis-i şerif vardır:

a) İbn Abbas (r.a.) Hz. Peygamber (s.a.s)'in şöyle dua ettiğini nakleder: "Allahım! Kureyş'in öncekilerine azabı tattırdın, sonrakilerine nimet ve ihsanını tattır" (Tirmizi, Menakıb, 66).

b) Peygamber Efendimiz (s.a.s.) şöyle buyurmuştur: "(Cahiliye devrinde) Arap kabileleri şu emaret hususunda en şerefli olan Kureyş'e uyardı: Arapların mü'minleri (hanifler), Kureyş'in mü'minlerine, müşrikleri de Kureyş'in müşriklerine uyarlardı. İnsanlar madenler gibidir. Onların cahiliyette hayırlı olanları, İslam devrinde de hayırlı kimselerdir" (Tecrid-i Sarih, IX, 220).

c) Hz. Peygamber (s.a.s): "Hilafet Kureyş'in uhdesinde bulunacaktır. Onlar dini vecibeleri yerine getirdikçe ve adaleti icra ettikçe, onlara hiçbir kimse düşmanlık etmeyecektir. Eğer onlar dinden, adaletten uzaklaşırsa Allah, Kureyş'i yüz üstü sürçtürür, rezil eder." (Tecrid-i Sarih, IX, 220) buyurmuştur.

d) Başka bir hadiste şöyle bir olay anlatılır: Hz. Peygamber (s.a.s.) Ensardan bazı kişileri topladı ve "geliniz; sizden olmayan kimse içinizde var mı?" buyurdu. Onlar da "hayır; yalnız bir hemşirezademiz var" dediler. Rasûl-i Ekrem (s.a.s); "bir cemaatin hemşirezadesi kendilerinden sayılır" buyurdu. Sonra Rasûlüllah (s.a.s) şöyle konuştu: "Kureyş, cahiliye devrinden ve bir faciadan henüz çıkmıştır. Ben (Hevazin ganimetlerinden bol bol vererek) onların gönlünü almak ve kendilerini İslam'a ısındırmak istedim. Herkes dünya ile dönerken, sizin Allah'ın peygamberi ile evlerinize dönmeniz sizi memnun etmez mi?" Bunun üzerine Ensar, "evet, memnun eder" diye cevap verdiler. Rasûlüllah (s.a.s.) buyurdu ki: "Herkes bir vadiye veya geçide girmiş, Ensar da başka bir vadiye veya geçide girmiş olsalar, ben mutlaka Ensar'ın vadisine ve geçidine girerim " (Tirmizi, Menakıb, 66).

e) Ebû Hureyre (r.a) Rasûl-i Ekrem (s.a.s.)in şöyle buyurduğunu rivayet eder: "Kureyş, Evs ile Hazrec, Cüheyne, Müzeyne, Eslem, Esca', Gıfar (kabile fertleri) benim halis yardımcılarımdır. Onların da Allah'tan ve Rasûlullah'tan başka koruyucuları yoktur." (Tecrid-i Sarih, IX, 222).

Mefail HIZLI

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Kureys Kabilesi

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/kureys-kabilesi.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.