Kuru

Hayız, hayızdan temizlik (tuhr).Kurû', el-kar'ü kelimesinin çoğulu. Hanefiler ve bir rivayete göre İbn Hanbel bundan hayız, Şafiî ve Malikîler kadının hayızdan temizlenme "tuhr" manasını anlamışlar ve boşanmış kadınların iddetlerini bu esasa göre hesaplamışlardır.

Ayette şöyle buyurulur: "Boşanan kadınlar, kendi kendilerine üç kurû' beklerler. Eğer Allah'a ve ahiret gününe inanıyorlarsa, rahimlerinde Allah'ın yarattığını gizlemeleri helal olmaz" (el-Bakara, 2/228).

Ayetteki kurû' sözcüğü hayız anlamında alınınca boşanan kadının iddeti şöyle hesaplanır: Bu kadın her ay, 6 gün hayız, 24 gün temizlik (tuhr) hali devam eden bir kadınsa ve temizlik günlerinde iken boşanmışsa, üçüncü hayzının sona erdiği tarihte iddetini tamamlamış olur. Bundan sonra başkasıyla evlenebilir. Kadın hayızlı günlerinde boşanmışsa, içinde boşandığı ilk hayız dışındaki, üç hayız sonunda iddet bitmiş olur. Ancak hayızlı kadını boşama geçerli ise de bid'attir. Kurû'a temizlik (tuhr) anlamı veren Şafiîlere göre, kadın temizlik günlerinde boşanmışsa, içinde boşandığı temizlik dışında, iki temizlik daha bekler. Hayızlı iken boşanmışsa; üç temizlik süresi bekler. Kadın ortalama olarak ayda bir hayız görüyorsa, boşanma iddeti üç ay kadar bir süre içinde gerçekleşir (Hamdi Döndüren, Delilleriyle İslam Hukuku, İstanbul 1983, s.333).

Hanefiler kurû' sözcüğüne ay hali (hayız) anlamı verirken şu delillere dayanırlar:

1. İddet, boşanan kadının hamile olup olmadığının anlaşılması için emredilmiştir. Kadının hamile olmadığı, ay hali görmesiyle belli olur. Temizlik hali bunu belirlemez.

2. Hadiste "Cariyenin talakı (boşanma sayısı) ikidir; iddeti iki ay halidir" (İbn Mace, Talak, 30) buyurulur. Hz. Peygamber burada, kurû' yerine, hayız sözcüğünü kullanmıştır. Bu durum, iddet konusunda, iki terimin eş anlam ifade ettiğini gösterir.

3. Ebû Hubeyş Kızı Fatıma'nın ay hali iken namazın durumunu sorması üzerine Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur: "Kutû' günlerinde namazı bırak" (Tirmizî, Taharet, 94; Zemahşeri, el-Keşşaf, I, 205). Burada da kurû' günlerinden maksadın hayız günleri olduğu açıktır. Çünkü kadın hayızlı iken namaz kılmaz.

4. Boşanan kadınların iddetinden söz eden ayetin devamında; "Boşanan kadınların rahimlerinde Allah'ın yarattığı şeyi gizlemeleri helal olmaz" (el-Bakara, 2/228) buyurulur. Burada "Allah'ın yarattığı şey" den maksat hayız kanıdır. Çünkü kadın, dışarıdan öğrenilmesi güç olan bu halini gizleyerek bir an önce yeniden evlenmek, kocasının ric'î boşamada geri dönme hakkını sona erdirmek, veya uzun süre iddet nafakası almak isteyebilir (İbnü'l-Arabî, Ahkamü'l Kur'an, I, 185; el-Cassas, Ahkamü'l Kur'an, I, 434; er-Razî, et-Tefsîru'l Kebîr, VI, 96; Zemahşerî, a.g.e., I, 206).

Şafiî ve Malikîler kurû' sözcüğüne temizlik hali "Tuhr" anlamı verirken şu delillere dayanmışlardır:

1) İddet ayetinde geçen "üç kurû"' ifadesinde "üç" sayısı kelimesi müennes (dişil) olarak gelmiştir. Arapça dil kaidesine göre sayı müennes olunca, sayıları kelime müzekker gelir. Biz kurû' kelimesine, tuhr anlamı verirsek, bu dil kaidesi gerçekleşir.

2) Hz. Aişe'den rivayete göre şöyle demiştir: "Siz kurû' (el-akra)dan maksadın ne olduğunu biliyor musunuz? el-Akra'dan maksat, el-Athar (tuhurlar) yani kadının temizlik halidir" (er-Razı, a.g.e., VI, 94; İbnü'l-Arabî, a.g.e., I, 185).

3) Ayette; "Onları iddetlerinde boşayın" (et-Talak, 65/1) buyurulur. Bunun anlamı, "iddet süresi içinde boşayın" demektir. Kadın hayızlı iken boşama yasak olduğuna göre, maksat; kadının temizlik günleridir (Ebu Zehra, Usûlü'l-Fıkıh, s.129).

Boşanma halinde, iddetin sonuna kadar kocanın nafaka yükümlülüğü devam eder. Nafaka kapsamına geçim masrafları ve mesken ihtiyacı da girer. Hanefiler dışında, çoğunluk İslam hukukçularına göre, bain talak (kesin ayırıcı boşama) halinde yalnız mesken temin edilir, diğer giyecek, yiyecek vb. gerekmez (es-Sabûnî, Tefsîru Ayati'l Ahkam, II, 616 vd.).

Boşanma iddetinin hesaplanması hayız esasına dayandırılınca, ay hali düzenli olmayan kadınlarla ilgili bazı uygulama zorlukları ortaya çıkabilmektedir. Nitekim boşanan bir kadın bir veya iki defa hayız gördükten sonra, ay halinde uzun süre gecikme olsa, iddeti elli beş yaşına kadar uzayabilir. Böyle bir kadına, İslam fıkhında "mümteddetü't-tuhr (temizlik hali uzayıp giden)" denir. Bu durumda kadın, iddet süresince evlenemez ve sıkıntıya düşer. Erkek ise uzun yıllar iddet nafakası ödemek zorunda kalacağı için onun açısından da başka bir sıkıntı doğar. Diğer yandan kadının mahrem sayılabilen özel halinin tespiti, tıb bakımından zorluklar getirir. Kadının kendi beyanına göre amel etmek, kocayı istismara çok elverişlidir. İşte bu sakıncalarından dolayı Hanefiler yirminci yüzyıl başlarında, düzensiz ay hali gören kadınlar hakkında Malikî mezhebinin görüşünü benimsediler.

Malikîlere göre, temizlik hali uzayıp giden boşanmış kadın, son hayızdan temizlendiği tarihten itibaren, hamileliğin üst sınırı olan dokuz ay bekler. Buna, şüphe yüzünden üç ay daha eklenir (bk. et-Talak, 65/4). Bir yıl sonunda kadın serbest olur (bk. İbn Rüşd, Bidayetü'l-Müctehid, II, 77-78). Osmanlı Devleti'nin son devir uygulamalarında Malikî mezhebine göre düzenleme yapılmıştır. (1917 tarihli Osmanlı Hukuk-ı Aile Kararnamesi, Madde, 140).

Hamdi DÖNDÜREN

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Kuru

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/kuru.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.