Latif

Allah'ın güzel adlarından (Esmau'l Hüsna) birisi, kelime olarak latif, ince hoş, saydam, güzel, yumuşak, gizli, derin, lütufkar gibi anlamları dile getirir.

Müfessirlere göre Kur'an'da geçen latif kelimesi birçok anlamları ihtiva eder. Kelime lütuftan gelen abartmalı bir isim olabileceği gibi, letafetten gelen bir benzetme sıfatı olarak da anlaşılabilir. Birinci durumda latif, son derecede lütufkar demektir. Lütûf, büyük bir incelik, hoşluk ve uygunlukla amaca ulaştırma, istenileni vermedir. İkinci durumda latif, cisimlere özgü kesafetten uzak olmayı belirtir.

İkinci anlamında letafetin, karşıtı olan kesafetin derecesine göre değişen çeşitli mertebeleri vardır. Hava ya da ışık gibi bazı cisimlerde letafet niteliğinden sözedilmesi, onlardaki nisbî letafet nedeniyledir. Onun bunlarda az veya çok maddi yada cismanî bir kesafet vardır. Kesafetin hiç bulunmadığı bir letafetten ancak ruh-melek gibi anlaşılır varlıklarda sözedilebilir. Böyle latif varlıklara maddeden bütünüyle soyutlanmış varlıklar anlamında mücerredatın ise en üstünüdür.

Kelimenin tüm anlam ve çağrışımları Allah'ın adı Latif in kapsamı için de yer alabilir. Bununla birlikte müfessirler, Latif adına başlıca iki yorum getirmişlerdir. Birinci yoruma göre Latif, en ince en gizli işleri bütün incelikleri ile ve kolaylıkla bilen demektir. Bu anlamıyla latif, Allah'ın ilminin kuşatıcılığını belirtir. İkinci yoruma göre latif, nasıl yapıldığı gizli olan en latif şeyleri yapan ve varlıkların ihtiyaç duyduklarını lütfuyla veren anlamını dile getirir. Bu anlam da Allah'ın tekvin (yaratma) sıfatıyla ilgilidir.

Kur'an'da birçok kez geçen latif, tüm anlamlarını çağrıştıracak biçimde kullanıldığı gibi zaman zaman belli bir anlamı öne çıkaracak biçimde de kullanılır. Sözgelimi: "Yaratan bilmez olur mu? O Latif'tir, Habir'dir" (el-Mülk, 67/14) ayetinde latif kelimesinin herşeyi bütün inceliği ile bilen anlamı öne çıkar. "Gözler O'nu göremez, O bütün gözleri görür. O Latif'dir, Habir'dir" (el-En'am, 6/103) ayetinde Latif, Allah'ın kesifin karşıtı anlamında duyularla algılanamayan varlık oluşunu belirtir. Allah kullarına Latif'tir. Dilediğini rızıklandırır" (eş-Şura, 42/19) ayetinde ise Allah'ın kullarına insanın düşünemeyeceği kadar lütuflarda bulunduğunu, son derece lütufkar olduğunu ifade eder.

Çağrıştırdığı anlamları ve Allah'ın sıfatlan ile ilgisi bakımından Latif adı bazı olguların aydınlanmasına da imkan vermektedir. Herşeyden önce yaratma, kesif olan maddenin bir fiili, niteliği olamaz; ancak latif olan bir güç yaratma niteliğine sahip olabilir.

Yaratma, ilimsiz kör bir gücün de işi olamaz; bu tam anlamıyla bilen Latif bir kudretin fiilidir. Bu nedenle yaratıcı, yarattıkları ya da yaratacakları ile ilgili herşeyi bilir; yükümlülerin gizli-açık, iyi-kötü her türlü söz, durum ve davranışlarından haberdardır ve bu bilgisine göre lütuf ya da ceza biçiminde karşılığını verir.

Şamil İA

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Latif

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/latif.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.