Muahat

Muhacir ve Ensarın birbirlerine kardeş olarak ilan edildiklerini ifade eden bir siyer ve İslam tarihi kavramı.

Nübüvvetin onüçüncü yılında Evs ve Hazreçli müslümanların daveti üzerine mal ve mülklerini Mekke'de bırakarak Medine'ye gelen muhacirler herşeyden mahrum idiler. Muhacirleri mahrumiyetten kurtarmak ve onları Ensar ile kaynaştırmak için aralarında manevî kardeşlik tesis edildi: Bu kardeşlik "hak, eşitlik ve miras" konusunda karşılıklı yardımlaşmaya ve sevgiye dayalı idi (Müslim, Fedailü's-Sahabe, 204, 205; İbn Sa'd et-Tabakat, I/238; İbn Koyyım el-Cevziyye, Zadü'l-Mead II/63). Bu muahatın, Enes b. Malik'in evinde Bedir harbinden önce 90 veya 100 kişi arasında yapıldığı rivayet edilir (İbn Sa'd, et-Tabakat, I/238).

Hazreti Peygamber'in "ikişer ikişer kardeşleşiniz" emri üzerine, Muhacirler Ensar kardeşleri tarafından kucaklandılar. Böylece her şeyden mahrum olan Muhacirler bir anda bir çok şeye sahip oldular. Kardeşleşme emri karşısında Rasûlullah (s.a.s.), Hz. Ali ile kardeşleşmiş: Ebû Bekir, Harise b. Zübeyr; Hz. Ömer, Itban b. Malik; Ebû Ubeyde b. el-Cerrah; Muaz b. Cebel; Abdurrahman b. Avf, Sa'd b. Rabî ile ve diğer sahabiler de Ensar ve Muhacirlerden birer kardeş bulmuşlardır. Böylece muahat ile kan kardeşliğinden daha üstün bir kardeşlik kurulmuş oldu (İbn Hişam, II/161, Buharî, Menakıbül-Ensar, 3).

Bu kardeşliğin tesisinden sonra Ensarın, Muhacirlere karşı gösterdiği fevkalade alaka ve ev sahipliği Hz. Muhammed (s.a.s.), tarafından övülmüştür (Müslim, Fedailü's-Sahabe, 171,188-198; İbn Mace, Mukaddime,11). Hicretten sonra Medineli Ensar ve Muhacirler arasında bir kardeşlik kurulduğu gibi, Hicret öncesi müşriklerin eza ve cefalarına karşı koymak ve müslümanların daha güçlü olmalarını sağlamak, Hicret esnasında da yardımcı olmak bakımından Hz. Peygamber (s.a.s.), Muhacirler arasında da bir kardeşlik tesis etmiştir. Rasûlüllah yine Hz. Ali ile; Hz. Hamza, Zeyd b. Haris ile; Hz. Ebu Bekir, Ömer ile; Hz. Osman, Abdurrahman b. Avf ile ve diğer Muhacirlerde birbirleriyle kardeş ilan edilmişlerdir.

Hz. Peygamber'in talimatı üzerine meydana gelen Ensar ve Muhacirler arasındaki hak, eşitlik ve miras konularındaki muahat, miras hükmü dışında devam etmiş, ancak miras hükmü bir müddet sonra Enfal Sûresi ile kaldırılmıştır (el-Enfal 8/72-75). Bu hükmün kaldırılmasına rağmen muahat İslam kardeşliği olarak Ensar ve muhacirler arasında en güzel örneğini vermiştir.

Ensar ve Muhacirler arasında yapılan kardeşlikle Ensar, Muhacir kardeşlerinin özellikle maddi ihtiyaçlarını karşılamak üzere arazilerinin ikiye bölünmesini, hatta eşlerinden birisini boşayarak muhacir kardeşine nikahlamak üzere vermeyi teklif ettikleri bir vakıadır. Nitekim Abdurrahman b. Avf'ın, Ensar kardeşi malının yarısını ve hanımlarından birini ona vermek istediği zaman Abdurrahman b. Avf Ensar kardeşine yük olmamak için bunlan kabul etmeyerek kendisine çarşı ve pazar yolunu göstermesini istemiş, kısa sürede yaptığı ticaret ile büyük bir servet sahibi olmuştur (Buharî, Nikah, 68, Menakıü'l-Ensar, 3).

Hz. Peygamber'in tesis ettiği bu kardeşlik, Ensar ve Muhacirlerin zamanı bile eşit kullanmalarını temin etmiş, bir gün Resulullah'ı kardeşlerden biri dinlerken, bir başka gün diğer kardeşi Resulullah'ı dinleyerek olup bitenlerden birbirlerini haberdar etmişlerdir (Buharî, İlim, 27).

Bu kardeşlik tesisi ile Medine'de kurulması planlanan sosyal ve siyasî birlik önce Ensar ve Muhacirler arasında sağlanmış, sonra da verdiği iyi örneklerle Medine'deki diğer toplulukların aynı çatı altında toplanmasına imkan hazırlanmıştır.

M.Ali KAPAR

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Muahat

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/muahat.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.