Mutallaka

Kocası tarafından bosanmış, evlilik bağı koparılmış kadın.

Talak; boşama, boşanma, salıverme, terketme evlilik bağını çözme, evlilik ilgisine son verme, nikah kaydını belli sözlerle kaldırma anlamında bir İslam hukuku terimidir.

Erkek ve kadın arasında evlilikten doğan nikah bağı toplum hayatı için büyük bir nimettir ve birçok faydalan içine almaktadır. Ayrıca insanlık zincirinin devamına ve insanlar arasındaki ahlaki faziletlerin gelişmesine en büyük bir sebeptir. Bu itibarla, nikah hakkında bir çok teşvik edici unsurlar olduğu gibi, bunu zayıflatacak, hatta yok edecek olan talaka (boşanmaya) dair de bir hayli sakındırıcı kurallar vardır. Her ne sebeple olursa olsun talak konusu ortaya çıktığında islam hukuku meseleyi bütün yönleriyle incelemeye tabi tuttuktan sonra onu her iki tarafın haklarını göz önünde tutarak çözüme kavuşturmaktadır.

Mutallaka; (kocasından ric'i talak ile boşanmış olan) ve mutallaka-i baine ve (kocasından bain (kesin) talak ile boşanmış olan) diye iki çeşittir.

Mutallaka-i ric'iyye: Şer'i bekleme süresi içinde dönme imkanı mevcut olan bir talak ile boşanmış kadındır.

Bir talakın ric'i olabilmesi için altı şartın bulunmas gerekir:

2- Talak, sarahaten (açık olarak) veya işaret yoluyla üç sayısına bitişik olmamalıdır. Bir kişi eşini üç talak ile boşar veya üç parmağına işaret ederek "seni şöyle boşadım'' derse ric'i talak olmayıp, bain talak meydana gelmiş olur.

3- Talak, kesin boşanmayı gerektirmeyen bir söz ile olmalıdır.

4- Talak, kesin boşanmaya delalet eden bir sıfatla vasıflanmamış olmalıdır.

Bir kişi eşine seni kesin bir talak ile boşadım derse bununla ric'i talak de git, bain talak meydana gelir. Çünkü boşadım sözü talaki gerektireceğinden daha çok kılınan vasfın fazla bir anlam ifade etmesini gerektirir ki, o da beynunet yani kesin ayrılıktır.

5- Talak, gerek büyük ve gerek küçük bir şeye benzetilmemiş olmalıdır. Aksi takdirde beynunet gerekir.

Mesela: Bir erkek eşine hitaben "seni şu dağ gibi bir talak ile boşadım'' dese bain talak olur. Zira benzetme, gerektiğinden fazla olan bir özellik taşımaktadır.

6- Talak, muhalea yani kadının mal karşılığında kocasından boşanmayı istemesi gibi bir bedele bağlanmamalıdır. Aksi takdirde beynunet gerçekleşmiş olur.

Rici Talakın Hükmü

Ric'i talak ile boşanmış bir kadın, iddet içinde kocasına dönüş yapabilir. Çünkü bu talak (boşama) evliliği ortadan kaldırmaz. Aksine evlilik iddet içinde devam eder. Bir kimse ric'î talakla boşamış olduğu eşine iddeti içinde buna ait kelimelerden biriyle dönebileceği gibi, ona yaklaşması, şehvetle dokunması veya öpmesi suretiyle de fiilen dönüş yapabilir.

Ric'î talakdan sonra müracaat nikahı devam ettirmeden ibaret olup yeni bir akd gibi olmadığından; bunun sıhhatı için nikahı yenilemeye ve eşinin veya velilerinin rızalarını almaya, mehir belirtmeye, şahitlerin hazır bulunmalarına gerek yoktur. Ancak koca, müracaatında eşinin kabulüne bağlı olarak mehrin miktarını arttırır da mesela "sana şu kadar mehir ile döndüm" der, eşi de kabul ederse; dönüş sahih olur, o para da birer mehir olarak değerlendirilir.

Ric'î talakla boşanan kadın hakkında henüz iddet var oldukça, ittifakla talak carî olur, biri diğerine varis olabilir.

İddetin bitimine rastlayan dönüş, sahih değildir: Koca ric'î talakla boşadığı eşine "sana dönüş yaptım" demekle o da hemen "iddetim sona erdi" dese, bakılır: Eğer geçen müddetin, iddetin sona ermesine ihtimali varsa, mutallaka, yemini ile tasdik olunarak dönüş sabit olmaz. Fakat mutallaka yeminden vazgeçer veya müddetin ihtimali yoksa dönüş olur.

Ric'î talakla boşanmış bir kadın, yaratılışı tamam veya kısmen belirmiş bir cenin (çocuk) düşürdüğünü haber vermek suretiyle iddetinin sona erdiğini iddia etse, yeminle tasdik olunup kocasının dönüş hakkı ortadan kalkar. Çünkü kadınlar, rahimlerindekini haber verme konusunda güvenilir kişilerdir. Fakat yaratılışı belirmemiş bir cenin düşmesiyle iddet sona ermeyeceğinden, bununla kocanın eşine dönüş hakkı ortadan kalkmış olmaz. Zira bu düşen çocuk, çocuk hükmünde olmayıp donmuş kan hükmündedir.

Bain Talak

Kadına yaklaşmadan önce sarih veya kinaî sözlerden biriyle yapılan talaklar, benûneti* (kesin ayrılığı) gerektirir.

Bain talak ile ayrılık meydana gelir; evlilik son bulup, kocanın nikahı devam ettirmeye hakkı kalmaz. Tekrar usulüne uygun bir şekilde nikah yenilemesi yapılmadıkça evlilik devam ettirilmiş olamaz. Koca ile eşi arasında miras hükümleri de uygulanamaz.

Halbuki ric'î talak ile boşanan kadın ile kocası arasında evlilik bağı devam ettiğinden, aralarında miras hükümleri de geçerlidir.

Bir ölünün varisleri, o ölünün eşini bain talakla boşamış olmakla o mutallaka'nın varis olamayacağına, zevcenin (eşinin) de boşamanın ric'î olup iddetin devam ettiğini öne sürerek varis olacağına dair delil getirse, varislerin delili tercih edilir

Bir ölünün varisleri, ölünün, eşini vefat etmeden önce boşamış olduğuna, eşinin de onun ölümüne kadar nikahlısı bulunduğuna dair açık bir delil ortaya koysa, bu durumda yine varislerin delili tercih olunur. Çünkü bu delil, inkara karşı talakın meydana geldiğini isbat etmiş olur.

Kur'anda konuya şu ifadelerle işaret edilmektedir:

"(Boşadığınız) o kadınları gücünüzün yettiği nisbette, oturduğunuz yerin bir kısmında oturtunuz. Üzerlerine tazyik yapmak için onlara zarar vermeye kalkışmayın. Eğer hamile iseler, çocuklarını doğuruncaya kadar nafakalarını verin. Sonra (çocuklarını) sizin hesabınıza emzirirlerse, o vakit de ücretlerini verin. Aranızda iyilikle emredin. Eğer birbirinize güçlük çıkaracak olursanız, bu durumda baba hesabına diğer bir emzikli (kadın çocuğu) emzirebilir. Eli geniş olan genişliğine göre nafaka versin, rızkı dar olan do Allah'ın ona verdiğinden nafaka versin. Allah, bir nefse tarafından verdiğinden başkasını teklif etmez. Allah bir güçlüğün arkasından bir kolaylık yaratacaktır" (et-Talak, 65/6-7). (Ömer Nasuhi Bilmen, Hukukî İslamiyye ve Istılahat-ı Fıkhiyye Kamusu, İstanbul 1968, II, s, 220 vd.; Celal Yıldırım, Kaynaklarıyla İslam Fıkhı, III, s, 22 vd).

Ahmet ŞEN

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Mutallaka

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/mutallaka.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.