Nakid

Akçe, madenî para, para olarak bulunan servet, peşin para, altın ve gümüş için kullanılan bir İslam hukuku terimi. Çoğulu nukud gelir. Vezni ve ayarı düzgün, gerekli özellikleri taşıyan paraya da nakid denir. Bir mastar olarak, paranın züyûfunu halisinden, sahtesini hakikisinden ayırma anlamında da kullanılır. Bir İslam hukuku terimi olarak altın ve gümüşü ve bunların madrûb ve meskûkünü ifade eder. Diğer yandan İslam hukukçuları altın ile gümüşten başka madenden basılıp kabul edilen fels ve kağıt paralara, ancak kıyas ve benzetme yoluyla nakid tabirini kullanırlar.

İktisatçıları, alış-verişlerde mübadele aracı olan her şeyi gerçek anlamda nakid saymışlardır. İslam hukukçularına göre ise, satış bedelinin (semen) geçerli olması için, onun şer'an kullanımının caiz ve helal olan eşyadan bulunması şarttır. Bu yüzden rakı, şarap gibi sarhoş edici şeylerin ve domuz etinin nakid yerinde mübadele vasıtası olarak kullanılması caiz değildir. Fakat ekonomi ilmi kendisini dinî bir kayıtla bağlı saymadığı takdirde eşyanın helal veya haramlığını dikkate almaz. Ancak İslam'la, çağdaş egemen ekonominin birleştiği nokta şudur: Piyasada satış bedeli ve mübadele aracı olarak kullanılan, toplum tarafından ittifakla kabul ve itibar olunan her şey altın ve gümüş gibi mübadele aracı sayılır. Çünkü İslamî açıdan ölçü, tartı veya standard olup sayı ile alınıp satılan şeylerin (misliyat) satış bedeli (semen) yapılması mümkün ve caizdir. Bir ton buğday karşılığında on tane koyun satın almak gibi (el-Kasanî, Bedayiu's-Sanayi', V, 234; İbnül-Hümam, Fethul-Kadir, V, 368; el-Fetava'l-Hindiyye, IV,12,13; K. Miras, Sahih-i Buhari Tecridi Sarîh Tercemesi, Ankara 1978, V, 71, 72).

İslam fıkhı kaynaklarında kullanılan nakdeyn (iki nakid) tabiri altın ve gümüş parayı ifade eder. Çünkü gerek Hz. Peygamber ve Raşid halîfeler ve gerekse büyük müctehidler dönemlerinde tedavülde bulunan para, altın ve gümüşten ibarettir. İslam'dan önce kullanılan İran, Roma, Bizans ve Yemen sikkeleri Emevî hükümdarı Abdülmelik b. Mervan'ın H. 75 tarihindeki para basımına kadar piyasaya hakim olmuştur. Hz. Ömer'den itibaren, Hz. Osman (Ö. 35/655), Muaviye (Ö. 60/679) ve Abdullah b. Zübeyr (Ö. 72/691) para basmışlarsa da bu paralar mevziî kalmış ve ülke çapında yayılmamıştır. Hz. Ömer, gümüş para birimi olan dirhemle, altın para birimi olan miskal (dinar) arasında standard bir oran tesis etmiştir. Hz. Peygamber devrinde ağırlık bakımından 10 dirhem (10 miskal), 10 dirhem (6 miskal), 10 dirhem (5 miskal) olmak üzere üç çeşit dirhem vardı. Hz. Ömer'in kurduğu para komisyonu, standardizasyon çalışması sonunda üç çeşit dirhemi toplayarak, çıkan ayı üçe böldü. Bu duruma göre, 10 dirhem (7 miskal) ağırlığı esas alındı. 1 Şer'î dirhem 2,8 gr.; 1 dinar (miskal) yaklaşık 4 gr. olunca,10 dirhem gümüş 28 gr.; 7 dinar altın da 28 gr. olur. Bu oran, daha sonraki devirlerde de genellikle korunmuştur (İbnül-Hümam, a.g.e., II, 522; el-Maverdî, Ahkamûs-Sultaniyye, Kahire 1298, s. 148; K. Miras, a.g.e., V, 40, 48, 49; Ö. Nasuhî Bilmen, İstilahat-ı Fıkhıyye Kamusu, İstanbul 1967, 120, 121, 124; İ. Artuk, "Sikke", İ.A. X, 622; Hamdi Döndüren, İslam Hukukuna Göre Alım Satımda Kar Hadleri, Balıkesir 1984, s. 62, 68; çağdaş Ekonomik Problemlere İslamî Yaklaşımlar, İstanbul 1988, s. 24, 46).

Hamdi DÖNDÜREN

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Nakid

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/nakid.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.