Sinn-i

Sinn-i iyas

Kadın için çocuk doğurmaktan ve hayızdan kesilme devresi, İyas kelimesi, ümidi kesilmek, ümidsiz olmak manasına "E-ye-se" kökündendir.

İyas yaşına gelmiş kadına ayise* denir. İyas yaşına gelmiş bir kadından gelen kan istihaza (hastalık) kanı sayılır. Böyle bir kadın, ibadetlerini özür sahibi kimseler gibi yapar.

İyas yaşı konusunda İslam hukukçuları arasında görüş farklılıkları vardır. Buna göre:

Hanefilerden bir kısmı elli yaşı sinni iyas kabul ederler. Bu, Hz. Aişe (r.anha) nın mezhebidir. Bazı Hanefi alimleri bu yaşı elli beşile sınırlamışlardır. Buhara, Harzem ve Merv uleması bununla fetva vermişlerdir.

Bazıları da, "altmış yaştır" demiştir. Bu söz, İmam Muhammed'den rivayet edilmiştir. Alimlerin çoğuna göre altmış yaş muteber sayılır (M. Mevkûfatî, Mevkûfat Tercemesi, sadeleştiren, A. Davudoğlu, I/79-80; Molla Hüsrev, Gurer ve Dürer, terc. Arif Erkan, 1/82).

Malikilere göre, kadın elli yaşına gelince, bunun gördüğü kan için ihtisas sahibi kimselere başvurup onların görüşüne göre hareket edilir. Bu durum yetmiş yaşına kadar devam eder. Yetmiş yaşını aştıktan sonra görülen kan kesinlikle istihaza kanıdır.

Şafiîler hayız görme müddetini sonsuz kabul ederler. Yani hayız görme için tayin edilmiş bir müddet yoktur. Hayat devam ettikçe devam edebilir. Ama genellikle hayız görme yaşı altmış ikidir. Bir kadın altmış iki yaşından sonra da kan görürse, hayız görmüş kadın hükmüne girer.

Şafiîler bu görüşleriyle diğer İslam hukukçularından ayrılırlar.

Hanbelilerde iyas müddeti elli sene takdir edilmiştir. Bundan sonra gelen kan, kuvvetli de olsa hayız değil, istihazadır (Ö.N. Bilmem, Büyük İslam İlmihali, s. 68; el-Cezerî, Dört Mezhebe göre İslam Fıkhı, terc. M. Keskin, I, 161-166).

İyas yaşına ulaşan bir kadının ayise olduğuna hükmedebilmek için onun aralıksız altı ay kadar hayız görmemesi lazımdır. Bu hüküm iyas yaşını elli beş kabul edenlere göredir.

Hiç hayız görmeden otuz yaşına giren bir kızın ayise kabul edilebileceği rivayet edilmiştir.

Sahih bir akidle nikahlı olup cinsel yakınlık veya halvetten sonra kocasından talak ile veya fesh ile ayrılan ve ayrılmadan önce iyas yaşına girmiş bulunan hür kadınların iddet süreleri, ayrılış tarihinden itibaren üç aydır. Aynı durumdaki cariyenin iddet süresi ise bir buçuk aydır (Ö.N. Bilmen, Hukuk-u İslamiyye ve Istılahat-ı Fıkhiyye Kamusu, II, 396).

İsmail KAYA

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Sinn-i

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/sinn-i-iyas.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.