Tilavet

Tilavet kelimesi, Arapça "t-l-v-" kökünden türemiş bir mastardır. Sözlükte; bir kimseye uyup ardından gitmek, tabî olmak; okumak gibi anlamlara gelmektedir (Asım Efendi, Kamus, IV, 886-887). Tilavet, her sözü okumak için kullanılırsa da, genel olarak tilavet denilince, Kur'an-ı Kerîm'i okumak anlaşılır olmuştur. Kur'an'ı ve bir kitabı okumakla birlikte manayı düşünmek de bu kelimenin taşıdığı anlamlar içinde bulunmaktadır (Ragıb, Müfredat, 99).

Kur'an-ı Kerîm'de bu kök, belirtilen her iki anlamda da kullanılmaktadır. Mesela, Şems suresi, 2. ayetinde "Ve'l-kameri iza telaha" ifadesinde, uymak, tabi olmak, izlemek anlamındadır: "Onu (güneşi) izlediği zaman aya yemin olsun" (şems, 91/2). Müfessirler bu ayeti, "ayın güneşi izlediği zaman" şeklinde yorumlamışlardır. (bkz. Müfredat, 100). Bakara suresi, 44. ayetinde de; "tetlûne'l-kitab" ifadesinde, okumak anlamındadır: "Kendinizi unutursunuz da insanlara iyililikle mi emredersiniz? Halbuki siz Kitab 'ı (Tevrat 'ı) okuyup durursunuz. Artık akletmez misiniz?" (el-Bakara, 2/44). Bakara suresi, 121. ayetindeki "yetlûnehû hakka tilavetih" ifadesi de hem gerçek anlamda, gönüllerine sindirerek, anlayarak okumak, hem de "tam manasıyla tabi olmak" anlamlarında yorumlanmıştır.

Kur'an-ı Kerîm'de tilavet; Kur'an, Allah'ın ayetleri, Kitab, Allah'ın haram kıldıklarının okunması, Peygamberlerin kıssalarının aktarılması gibi konularla ilgili olarak geçmektedir (bkz. Bakara, 2/252, En'am, 6/151; A'raf, 7/175; Yûnus, 10/15; Şuara, 26/69; Kasas, 28/45). Tilavet; Kur'an'ı, Kitab'ı ve Allah Teala'nın ayetlerini okumakla birlikte, bunlar üzerinde iyice düşünmek, gereğince amel etmek anlamlarını da içermektedir. Bu bakımdan kıraat, genel bir anlam ifade ederken, tilavet daha özel bir anlam taşımaktadır. Onun için her tilavet kıraattir, fakat her kıraat tilavet değildir, denilmiştir (Müfredat, 100).

Tilavet denilince, yukarıda belirttiğimiz anlamlarla birlikte genel olarak Kur'an'ın tilaveti, okunmasının anlaşıldığını söylemiştik. Alimler, Kur'an'ın tilaveti konusuna büyük önem vermişler ve bunun için uyulması gereken bir takım adab ve kurallar sunmuşlardır. Kur'an tilavetinin insanın ruhuna işlemesi ve onu yükseltmesi için, insanın Kur'an karşısındaki durumunu çok iyi anlaması gerekmektedir. Tilavetin manevî yönü ile ilgili bir takım hususlar bulunmaktadır. Bunları şöylece özetleyebiliriz: Kelamın büyüklüğünü ve ulviyetini anlamak, okunan kelamın beşer sözü olmadığını Allah'ın olduğunu idrak ederek, O'nun büyüklüğünü kalbinde hissetmek; kalp huzuru ve nefsin dedikodularını terketmek; düşünmek, anlamak, Kur'an'ı anlamaya engel olan hallerden sıyrılmak, Kur'an okuyan kimsenin O'nun bütün hitaplarında kendisinin kastedildiğini kabul etmek, vb. gibi konular (bu konuda daha geniş bilgi için bkz. İsmail Karaçam, Kur'an-ı Kerîm'in Faziletleri ve Okuma Kaideleri, 434-454).

Kur'an-ı Kerîm'de secde ayetleri bulunmaktadır ve bunların sayısı da 14'tür. Bunlara tilavet secdesi adı verilmektedir. Kur'an'ı okuyan veya işiten kimsenin, bu yerler geldiğinde secde etmesi gerekmektedir. Ebû Hanîfe'ye göre Kur'an'ı okuyan ve dinleyen üzerine tilavet secdesi vaciptir. bu secde namazın içinde, dışında yalnız veya bir imama uymak sûretiyle cemaat halinde de yapılabilir.

Erdoğan PAZARBAŞI

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Tilavet

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/tilavet.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.