Iktıdarsızlık

ıktıdarsızlık

Erkeğe arız olup, cinsî temasta bulunmasını engelleyen acizlik hastalığı. Buna Arapça "innet" bu durumda olan erkeğe de "innîn" denir. Erkeğe karşı cinsî istek duymayan kadın için de "innîne" terimi kullanılır.

İslam hukukunda iktidarsızlık hali evliliği etkileyen hastalıklardan sayılmıştır. Karı kocanın, birbirinin cinsî yönlerinden yararlanma hakları vardır. Kocanın zifafı gerçekleştirmesi gerekir. Evlilik akdi sırasında mevcut olan veya akitten sonra meydana gelen bazı hastalık ve kusurlar sebebiyle karının boşanma davası açma hakkı vardır. Kocanın, mahkemeye başvurmadan, eşini boşama imkanı her zaman bulunduğu için, herhangi bir hastalık veya kusur sebebiyle dava açma hakkı erkeğe tanınmamıştır. Ebû Hanîfe ve İmam Ebû Yusuf'a göre, kadının hakime başvurarak evliliğe son verdirebileceği kusurlar beş tanedir.

1) Koca iktidarsız (innîn) olacak. Karının bu sebebe dayanarak boşanma davası açabilmesi için şu şartlar gerekir: a) Evlendikten sonra hiç cinsi yakınlaşma olmamış bulunacak. Bir defa cinsî yakınlaşma olmuşsa, artık bu sebebe dayanılamaz. b) Erkeğin bu kusuruna kadını, nikahtan önce bilgisi, nikahtan sonra da rızası bulunmayacak. c) Kadının kendisinde cinsî yakınlaşmaya engel bir hal olmayacak.

2) Husyelerin çıkarılmış olması. Böyle bir erkeğe "hasîy" denir.

3) Cinsiyet uzvunun kesik olması. Buna "mecbûb" denir.

4) Erkeğin sihir, büyü vb. etkilerle bağlı olması.

5) Kocanın cinsiyetinin belirlenmemesi. Buna "hunsa" denir (Mehmed Zihni, Münakehat-müfarakat, İstanbul 1906, s. 277; M. Muhyiddin Abdülhamid, el-Ahvalü'ş-Şahsiyye, s. 310; Hamdi Döndüren Delilleriyle İslam Hukuku, İstanbul 1983, s. 326, 393).

Birinci maddedeki şartlar, diğer maddeler için de aranır. Kocada bu ayıplar, nikahtan sonra meydana gelirse buna dayanarak boşanma davası açılmaz. Nikahtan önceki ayıplar için kadının rızası bulunmazsa, bir süre susması veya boşanma davası açıp, bir süre takip etmemesi dava hakkını düşürmez. Bu ayıpları olan koca, karısını kendiliğinden boşarsa, mesele kalmaz. Kadın hakime başvurunca, hakim cinsî temasın olup olmadığını kocaya sorar. Olumsuz cevap alırsa kendisine mahkeme gününden başlamak üzere bir yıl süre verir. Hz. Ömer devrindeki uygulama da bu şekilde olmuş ve Hz. Ömer Kadî Şurayh'a bu konuda bir mektup (talimat) göndermiştir. Bununla, değişik mevsimlerin koca üzerinde olumlu etkileri beklenir. Bu süre içinde koca şifa bulmazsa ve karısını kendiliğinden de boşamazsa, karının israrı üzerine hakim boşamaya karar verir. Bununla, bir bain talak meydana gelir. Kadın, mehrini tam olarak alır, iddet bekler, bu sırada hoca ölürse, aralarında mirasçılık cereyan etmez. Uzvun kesikliği halinde, sonuç değişmeyeceği için kocaya süre tanınmaz.

İmam Muhammed'e göre, karı kocasıyla birlikte yaşadığı takdirde cinsel yönden zarar göreceği her kusur ve hastalıktan dolayı boşanma davası açabilir. Ancak bu kusur ve hastalıklar bilinerek evlenilmişse, artık bunlara dayanılarak boşanma istenemeyeceğinde görüş birliği vardır (İbnü'l Hümam, Fethu'l-Kadîr, III, 263).

1917 tarihli Osmanlı Hukuk-ı Aile Kararnamesi, kadının hangi kusur ve hastalık hallerinde boşanma talebinde bulunabileceği, İmam Muhammed'in görüşüne uygun olarak formüle edilmiştir (madde, 119, 125). 1920 tarihli Mısır Medeni Kanunu'na 9 ve 10. maddelerde İmam Muhammed'in görüşüne uygun bazı yenilikler eklenmiştir. Suriye Medeni Kanunu ayrıca buna akıl hastalığını ilave etmiştir. Türk Medeni Kanunu ise akıl hastalığı dışında hiçbir hastalığı boşanma sebebi saymamıştır. Ancak, evlilik akdinden önce mevcut bir hastalık, diğer eşten gizlenmiş olursa, onun kendisine karşı hile yapıldığını ileri sürerek evliliği feshettirmesi mümkündür (T.M.K.mad. 117).

HAMDİ DÖNDÜREN

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Iktıdarsızlık

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/iktidarsizlik.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.