Isyan

ısyan

İtaatsizlik, emre karşı gelme, başkaldırı. Bağî, serkeş ve asi anlamlarıyla Allah'ın kanunları çerçevesinde üzerine düşeni yapmaktan kaçınma hali ve günahkar anlamları da verilmektedir.

Kur'an-ı Kerîm insanların dünya ve ahiret mutluluğu için uymakla zorunlu bulunduğu bir takım emir ve yasaklamalar getirerek örnek toplum modeli çizer. Bu modelde insana düşen görev ise emrolunduğu gibi yaşaması, Kur'an ve Sünnet'ten ayrılmaması, Allah'a itaat sınırlarının dışına çıkmaması ve O'na isyankar bir kul olmamasıdır.

"Sizi yarattık, sonra size biçim verdik, sonra da meleklere: "Adem'e secde edin!" dedik, hepsi secde ettiler, yalnız İblis etmedi, o secde edenlerden olmadı (isyankarlardan oldu)" (el-A'raf, 7/13). Görüldüğü gibi Allah'a karşı ilk olarak şeytan isyan bayrağını açmış, bununla daha sonra Allah'ın meclisinden kovulmakla cezalandırılmıştır. O da Allah'tan dünya hayatı boyunca kendisine asilerden arkadaş edinmek için izin almıştır. "(Allah) buyurdu: "Haydi sen, yerilmiş ve kovulmuş olarak oradan çık. Andolsun ki onlardan (insanlardan) sana kim uyar (bana asi olup isyan eder) sa (bilin ki) sizin hepinizden (derleyip) cehennemi dolduracağım (azdıran sizler de, size uyup yoldan çıkan insanlar da cehenneme gireceksiniz)" (el-A'raf, 7/18).

Allah'ın emirlerini dinlememe hali ilk insan ve ilk Peygamber Hz. Adem'le başlamıştır. Bütün peygamberlerin tek gayesi bu emir ve yasaklar çerçevesinde insana daha yaşanabilir bir hayat modeli çizmek olmuştur.

"Allah ve Resulu, bir işte hüküm verdiği zaman, artık inanmış bir erkek ve kadına, o isi kendi isteklerine göre seçme hakkı yoktur. Kim Allah'a ve Resulu'ne karşı gelir (isyan edip asi olursa), apaçık bir sapıklığa düşmüştür" (el-Ahzab, 33/36). Bu ayet mümin-kafir sınırını kesin bir şekilde çizer. Müslüman olmak; kendi düşünce, davranış ve seçme özgürlüğünü Allah ve Resulu'ne teslim etmek demektir. Düşünen hiç bir insan için iki karşıt davranış olan iyi ile kötüyü birleştirmesi beklenemez. Müslüman olarak yasamak, daim kalmak isteyen bir kimse mutlaka Allah ve Resulune boyun eğmek zorundadır. Eğer bunu kabul etmezse ne kadar müslüman olduğunu söylerse söylesin Allah katında olduğu gibi insanlar arasında da münafıklıktan öteye gidemeyecektir (Mevdûdî, Tefhîmu'l-Kur'an, İstanbul 1987, IV, 377).

Kur'an-ı Kerîm'de bu konuyla ilgili birçok ayette zikredilen isyan, asi... kelimeleri Allah'ın emirlerine karşı gelen, O'na itaat etmeyen anlamlarında kullanılmıştır. Hadis-i şeriflerde de Kur'an ayetlerine paralel olarak aynı manalarda kullanılırlar.

"Babacığım, şeytana tapma, çünkü şeytan, Rahman'a isyan edip asi olmuştur" (Meryem, 19/44).

"Benim yapabileceğim sadece Alla"tan (bana vahyedilenleri) size duyurmak ve O'nun elçilik görevlerini yerine getirmektir. Artık kim Allah'a ve Elçisine başkaldırırsa, ona içinde sürekli kalacağı cehennem ateşi vardır" (el-Cin, 72/23).

"Her kim O'na (Peygambere) itaat ederse Allah'a itaat etmiş olur. Her kim de O'na isyan eder asi olursa Allah'a isyan etmiştir" (Buharî, İ'tisam" 2).

"Bize karşı silah çeken (isyan eden, başkaldıran) bizden değildir" (Tirmizî Hudud, 26; Nesai, 37/26; İbn Mace, 20/19).

"Kim de Allah'a ve Peygamberine karşı gelir, O'nun sınırlarını aşarsa, Allah onu ebedî kalacağı ateşe sokar. Onun için alçaltıcı bir azap vardır" (en-Nîsa, 4/14).

İnsanın Allah'a ve Resulu'ne isyan bayrağını açması demek İslam'dan uzaklaşması ve O'nun koyduğu kanunları hiçe sayması demektir. Bu noktada o tür bir insanın ilahlık ve rablik kavramını reddettiği görülmektedir. Çünkü bu makamı ortaksız olarak elinde bulunduran Allah'tır. Allah'ın kanunları İslam'ın kendisidir. Yani din budur... Allah'tan başka ilahlar edinmek ve İslam'dan başka yollar edinerek İslam'ı acz içinde görmek ise şirktir, küfürdür. Bütün mesele Allah'a isyandan kaynaklanmakta ve insanın kendi heva ve hevesi doğrultusunda şeytan yolunda, onun askeri olmasında düğümlenmektedir

(bk. Asi, Baği ve Daru'l-Baği mad.).

Naci YENGİN

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Isyan

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/isyan.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.