Internetin Tarihçesi

İNTERNETİN TARİHÇESİ

İnternet , Türkçeye ağlararası ağ yada ağların ağı olarak çevrilebilir . İnternet tüm dünyaya yayılmış büğün milyonlarca bilgisayarı birbirine bağlayan bilgisayar ağlarının toplamıdır . ( Elk . Yük .

Müh . Aslan İNAN ) İnternet hakkında en yaygın önyargi , onun son on yıla ait bir yenilik olduğudur . Oysa farklı biçimlerde de olsa 1960dan beri vardır . ( Allen , Johnson )

İnternetin ortaya çıkışı Amerikan Federal Hükümeti Savunma Bakanlığının araştırma ve geliştirme kolu olan “ Savunma İleri Düzey Araştırma Grubuna” ( DARPA , Defense Advanced Research Project Agency ) dayanır . ( Kürşat ÇAĞILTAY )

İnternetin babası sayılabilecek ARPANET , DARPA tarafından , üniversiteler ve araştırma kuruluşları işbirliği ile tasarlandı . Başlangıçta arpanet , iletişim teknolojilerini araştırma ve geliştirme amacıyla , dünyanın çeşitli yerlerindeki bilim adamlarının birbirleriyle bağlantı kurarak bilgileri paylaşmaları için kullanılmaktaydı . Ayrıca bir nükleer savaş sonrasında bile ayakta kalabilecek güçte , bir ulusal bilgi sistemi oluşturmak ve işlerliğini korumak amacıyla da tasarlanmıştı . ( Allen , Johnson )

1969da çeşitli bilgisayar bilimleri ve askeri araştırma projelerini desteklemek için savunma bakanlığı ARPANET adında paket anahtarlamalı Ağı oluşturmaya başladı . Bu ağ ABDdeki üniversite ve araştırma kurumlarının değişik tipdeki bilgisayarlarının da içererek büyüdü . 1973 yılında , ağ için bir bir protokol seti geliştirilmek amacıyla Stanford Üniversitesinde , daha sonra BBN ve University College , Londonda dahil olduğu bir internetworking projesi başlatırdı . 1978e kadar iletim kontrol protokolünün ( TCP-IP , Transmission Contorl Protocol/Internet protocol ) dört uyarlaması geliştirildi ve denendi . 1980de bu küme sabitleşti ve ARPANETe bağlı bilgisayarlar arsındaki iletişimi kolaylaştırdı . 1983te tüm ARPANET kullanıcıları , İletim Kontrol Protokolü/İnternet Protokolü olarak bilinen yeni protokole geçiş yaptılar . O yıl TCP/IP , ARPANETi de içeren Savunma Bakanlığı internetinde kullanılmak üzere standart hale getirildi . ARPANET Haziran 90da kullanımdan kaldırıldı ve yerini ABD , Avrupa , Japonya ve Pasifik ülkelerinde ticari ve hükümet işletimindeki omurgalar aldı . Ancak her nekadar ARPANET kaldırılsa bile , TCP/IP protokolünün kullanımı devam edildi ve daha da geliştirldi . ( Kürşat ÇAĞILTAY )

İnternet bu sürede akıl almaz bir hızla ilerleyerek bütün üniversiteler , araştırma kurumları , ticari ve resmi kurumlar ve özel kişilerin katılımıyla büyüdü ve bugün ki halini aldı . Bu büyümede en önemli , rolü TCP/IP ve 92 yılında piyasaya sürülen , internet kaynaklarına erişimde büyük imkanlar ve kolaylıklar sağlayan WWW üstlenmiştir . ( Elk . Yük . Müh . Aslan İNAN )

İNTERNET NEDİR?

İnternet , hemen her konu hakkında bilği bulabileceğiniz , heyecan verici bir arenadır . İnternet üzerinde kitaplar , ansiklopediler , magazin haberleri ve her türlü başvuru mataryeli paröağınızın ucundadır . ( Allen , Johnson )

İnternet , masaüstü bilgisayarınızın , birbirleriyle bağlantılı milyonlarca bilgisayardan herhangi birisiyle veri , ileti ve dosya alış verişi yapmanıza olanak sağlayan , birbirleriyle bağlantılı bilgisayarlar sistemidir . ( Allen , Johnson )

İnternet , insanların haberleşmelerini , etkileşimlerini ve toplumsal yapıyı değiştiren bir bilgisayar ağıdır . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

İnternet insanlararası etkileşimin değişen oaradigmasını temsil eder . Ham ve işlenmiş bilgiye ulaşabileceginiz ortak bir çalışma ortamı , öğrenim , ticaret , eğlence ve diğer insanlarla bolca iletişim kurabileceğiniz bir yerdir . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

İnternet , bir çok bilgisayar sistemini bağlı olduğu birbirine bağlı olduğu , dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır . ( Elk . Yük . Müh . Aslan İNAN )

İnternet , insanların her geçen gün gittikçe artan “üretilen bilgiyi saklama , paylaşma ve ona kolayca ulaşma” istekleri sonrasında ortaya çıkmış bir teknolojidir . İnterneti bu haliyle gitgide büyüyen bir kütüphaneye benzetebiliriz . Yani pek çok yararlı bilginin bir tuşa basmak kadar yakın olduğu dev bir kütüphanedir . ( Elk . Yük . Müh . Aslan İNAN )

Internet , birçok bilgisayar sisteminin birbirine bağlı olduğu , dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır . ( WEB . BILKENT . EDU . TR/TURKCE/CSS/ )

· 1997 sonu itibarıyla 100 , 000 , 000u aşkın insanın kendi arasında etkileştiği , bilgi değiş-tokuşu yapabildiği ve kendi yazısız kuralları olan büyük bir topluluktur . Bu , internetin sosyal yönüdür .

· Pek çok yararlı bilginin bir tuşa basmak kadar yakın olduğu dev bir kütüphanedir .

· 1997 sonu itibarıyla , 20 , 000 , 000u aşkın bilgisayarın bağlı olduğu çok büyük bir bilgisayar ve iletişim ağıdır .

· Kişilerin değişik konularda fikirlerini serbestçe söyleyebilecekleri ortamlar barındıran bir demokrasi platformudur .

· Evden alış-veriş , bankacılık hizmetleri , radyo-televizyon yayınları , günlük gazete servisleri vb gibi uygulamaları ile aslında internet aynı zamanda bir hayat kolaylaştırıcıdır .

Tüm bu tanımların arakesitinde yer alan ise "Bilgiye Ulaşım ve Onu Paylaşım , sonrasında da elde edilen bilgiyi kullanım" dır . ( WEB . BILKENT . EDU . TR/TURKCE/CSS/ )

Tanımlardan da anlaşılacağı gibi; internet en güncel bilgiye , en kısa sürede ve en kolay biçimde ulaşmamızı sağlayan devasa bir bilgisayar ağıdır . Bu yönüyle düşündüğümüz zaman , gelişen teknolojilerde hesaba katıldığında ( ses , görüntü , telekonferans , webcam , multimedya vs . ) , internetin eğitimi kolaylaştıran bir unsur olduğunu görmek zor değildir .

KÜRESEL BİLGİ ALTYAPISI VE BİLGİ OTOYOLU

Oluşmaya başladığı ilk günden bu yana internet , insanlar arasında gerşek zamankı etkileşimi ve bilgi bölüşümünü sağlayarak bilgiyi yerel boyuttan kiresel boyuta taşımıştır . İnternetin bugünki basit yapısı bile;

· Eğitimi ve yaşam boyu öğrenmeyi sağlamak ,

· Fikir ve bilgi alışverişini kolaylaştırmak ,

· Dağınık bilim ve mühendislik araştırmaları arasında işbirliğini geliştirmek ,

· Üretkenliği arttırmak ,

· Ekonomiyi geliştirmak ,

· Pazar yartmak ve genişletmek ,

· Demokrasiyi sevdirmek ve özendirmek

Amacıyla yapılabilecekler açısından insanlığın önünde yeni ufuklar açmıştır . Bu canlı örnek toplumun ve bireyin yaşam kalitesinin yükseltilmesinde insanlar arasında iletişimin ve iş birliğinin artmasının ne kadar olumlu ve önemli bir etkisi olduğunu gözler önüne sermektedir . İnternet2e oranla çok daha hızlı çalışan ve servisler verebilen bir “bilgi altyapısı”nın oluşturulması ve yaygınlaştırılmasıyla , bugüne kadar kazanılanların katlanarak çoğaltılması mümkün olacaktır . ( Elk . Yük . Müh . Aslan İNAN )

“Bilgi Altyapısı” deyimi kısaca; bilginin bireyin , toplumun ve endüstrinin yararına olacak biçimde üretilmesi , işlenmsi , depolanması ve taşınması için gerekli bütün alt yapıyı tanımlamakta dır . Olayı tetikleyen kesim , bilim ve endüsteri diyası olmakla birlikte , bilgi alt yapılarının genel olarak hedefi , tüm toplumun yaşam kalitesinin altırılması olduğu için , bu alt yapının oluşturulmasıyla çeşitli alanlarda gelişmeler hedeflenmektedir . Bunlardan biri de eğitimdir . ( Ayşin ZAİM )

Eğitim :

Uzaktan öğrenme ( açık elektronik üniversiteler vb . ) , elektronik ortamda eğitim ( derslerde kullanılan eğitici ve öğretici araçların tümünün elektronik ortama taşınması ) , sayısal sanal kütüphaneler ve sayısal sanal müzeler internet alanında eğitimde amaçlanan hedeflere örnek olarak verilebilir . ( Ayşin ZAİM )

İnternet sayesinde dünya global bir toplum haline gelecektir . Marshall Mcluhanın 20 yıl önceki deyimiyle , “Global Village” yani global köy halini alacaktır . İnternet sayesinde siyasi ve çoğrafi sınırlarda bir bakıma alt üst olmuştur . ( Elk . Yük . Müh . Aslan İNAN ) Bu gelişmeler , eğitimde eşitliği sürekli kılmaktadır .

21 . yüzyılda internetin telefon gibi günlük hayatın ayrılmaz bir parçası haline geleceği şüphesizdir . Elektronik alışveriş , siber para , sanal eğlence , sanal banka gibi özelliklerin yanında , dijital kütüphane , online üniversite , idea ve internet üzerinden senkron eğitim gibi kavramlarda internetin eğitim alanındaki gelişmelerini göz önüne sermektedir . ( Elk . Yük . Müh . Aslan İNAN )

Gelişen teknlojier; ses , görüntü , ve haberleşme sistemleri gibi . Eğitime çok boyutluluk kazandırmış ve interaktif eğitim yolunu açmıştır . ( Allen , Johnson )

İNTERNET NE SUNAR?

İnternet vasıtasıyla elinizin altındaki bilgisayarlarda , dünyanın herhangi bir yerindeki kütüphanesine girip araştırma yapmak , bilimsel ve magazin dergilerini incelemek , her türlü müzük ve filmlere ulaşmak ve gerekirse dinlemek veya seyretmek , firmaların öıkardıkları son ürünleri görsel ve sesli olarak takip etmek ve müşteri desteği almak , otel , tiyatro , uçak vb . Yerlere rezarvazyon yaptırmak , ticarethanelere , kitab evlerine , marketlere ve giyim merkezlerine sipariş vermek , günülük veya haftalık dergi ve gazeteleri taze taze okumak , internet adresi olan kişilere mesaj bırakmak ve daha akla gelebilecek bir çok işlem mümkündür . Bu özelliği nedeniyle internet , elektronik yayıncılık , reklem , alışveriş sistemiyle dijital ticari bir pazar oluşturmuştur . Yine elektronik postalama ile hızlı , ucuz , güvenilir ve kolay bir haberleşme yöntemi , donanımlar ile görsel ve sesli haberleşöe doğöuştur . ( Elk . Yük . Müh . Aslan İNAN )

Katılmak istediğiniz bir bilimsel toplantıya konu metninizi veya bildirinizi internet üzerin den gönderebilir hatta internetin getirdiği telekonferans sistemi ile bildirinizi bulunduğunuz terden sesli ve canlı ( on-line ) olarak sunabilirsiniz . Nasa servislerine bağlanıp son uydu fotoğraflarını tarıyabilir veya Hacettepe Ün , versitesine uzanıp o anki Beytepe Kampüsü sıcaklığını grafiksel olarak görebilirsiniz . Yine gelişen teknoloji paralelnde bazı yerlere konulan internet kameraları ile ilgili yerdeki görüntüleri anında izleyebilirsiniz . ( Elk . Yük . Müh . Aslan İNAN )

Son yıllarda geliştirilen , Word Wide Web tabanlı internet araçları ile bilgiye ılaşım dahada kolaylaşmış , ulaşılabilecek bilgiler ve sunulan servisler miktar ve çeşit olarak artmıştır . ( Elk . Yük . Müh . Aslan İNAN )

Bu “iletişim ağı”nın içinde bulunan herhangi iki bilgisayar arasındaki en temel işlem , çift yönlü bilgi aktarımıdır . Burada bilgiden kasıt , bilgisayarlardan birinde bulunan bir dosya , bir bilgisayar programı yada bir mesaj veya veri olabilir . İnternet , özet olarak değişik protokoller arasında insanlara sınırsız boyutta bilgiye erişim olanakları sunar . Yani , internet yardımıyla her çeşit bilgiye erişebilirsiniz . Ancak bir çok servis , bu bilgi okyanusunu size çok küçük bir h , zmet karşılığında açmaktadır . ( Elk . Yük . Müh . Aslan İNAN )

İNTERNET KÜRESEL BÜYÜME

Ağların ağı olarak , internet dünya üzerindeki bilgisayarları , TCP/IP denilen , standart hale getirilmiş bir dizi yöntemle birbirlerine bağlar . İnternete bağlı ağların sayısı , 45 . 000 den fazladır . Bu ağlara bağlı 5 milyondan fazla ana bilgisayar vardır . İnternet kabaca ayda %10 büyümektedir . Şimdiye kadar olan en büyük insan makine işbirliğidir ve her geçen gün dahada büyümektedir . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

İnternet kullanımı bir zamanlar araştırma , eğitim ve devlet kuruluşlarının etkinliklerinde daha çok kullanılsada son zamanlarda ticari kullanımı büyük ölçüde artmış ve en büyük paya sahip olmuştur . ( Kürşat ÇAĞILTAY ) Bugün ticari adresler , tüm adreslerin hemen hemen %60ını oluşturmaktadır . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

Bugünde internetin inanılmaz büyümesi devam ediyor gözükmektedir . İnternetin karşısında henüz fiziksel veya teknik kısıtlar yoktur . Bilgi paketlerinin iletimi için alternatif yolların kullanılmasının getirdiği kolaylık , sistemin katlanarak büyümesine izin verir . ( H . Ellsworth , M . Savetz ) Başka bir etki ise , internet için grafik tabanlı , kullanımı kolay , işaretle ve seç mantığıyla çalışan proğramlardaki gelişmelerdir . Bu , internet arabiriminin önceden gözünü korkuttuğu çok sayıda insanı internet kullanmaya teşvik etmiştir . ( Allen , Johnson )

İNTERNETİN SERVETİ BİLGİ

İnternetin , insanları birbirine bağlamaya ilaveten yaptığı en iyi şey , her çeşitten bilgiyi ulaşılabilir kılmasıdır . Bilim , araştırma , eğitim , ticaret , toplum , hükümet , oyun ve daha bir sürü şey , bu bilginin kapsadığı alan ve derinliği , binlerce sahadaki ciddi araştırmaları destekleyebilir veya net üzerinde rastgele sörf yapmanızı sağlayabilir . ( H . Ellsworth , M . Svetz )

İLETİŞİM İNSANLAR VE BİLGİSAYAR

İnternet üzerinde erişim insandan insana , bilgisayarlardan bilgisayara veya insandan bilgisayara olabilir: ( H . Ellsworth , M . Svetz )

· Elektronik posta başlarda basitti . Bugün ses , görüntü ve formatlı dosyalar eklenebilmektedir .

· Usenet haber gruplarının sayısı bıgün 10 . 000 civarındadır ve yeni , çeşitli gruplar eklenmektedir .

· İnternet bağlantılı sohbet ( IRC ) gerçek zamanlı iletişim sağlar .

Eğilim; telekonferans , sanal gerçeklik teknikleri gibi hızlı ve gerçek zamanlı ses ve görüntü iletimine doğru kaymaktadır . ( H . Ellsworth , M . Svetz ) Bütün bu sayılan özellikler , sanal gerçeklik , gerçek zamanlı ses vs . eğitimseldir . ( Doç . Dr . Servet BAYRAM )

İNTERNETİN KULLANIM POLİTİKALARI

· NSFnet omurga servisleri Amerikan araştırma ve eğitim kurumlarında , bilimsel amailı açık telekominikasyon ve araştırma için r , ve kar amaçlı şirketlerin , araştırma kısımlarındaki açık araştırma ve eğitimsel faaliyetleri desteklemek için kullanılabilirler . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

· Yabancı kullanıcının böyle bir iletişim için kullandığı ağ Amerikalı araştırmacı ve eğiticilere karşılıklı bir kullanım sağladığı sürece araştırma ve eğitimle ilgili yabancı araştırmacı ve eğitimcilerle iletişim . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

· Bilginin bir alanındaki veya alt alanındaki şüpheli konuları araştırmak veya geçerliliğini sağlamak , profesyonel gelişme için karşılıklı bilgi değişimi ve iletişim . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

· Eğitim topluluğ , üniversite kurumları , hükümet danişmanları veya kullanıcıların araştırma ve eğitğim faaliyetleriyle ilgili standart faaliyetler için kullanım . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

· Diğer halkla ilişkiler ve para toplama faaliyetleri hariç , araştıröa ve eğitim amaçlı kontrat yapmak veya bağışlarda bulunmak veya bunların kullanımı için başvuru . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

· Araştırma ve eğitimin doğrudan desteklediği idari iletişim ve aktiviteler . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

· Araştırma ve eğitim amaçlı yeni ürün ve servislerin reklamsız duyuruları . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

· Eğer o kurumun kabul edilebilir kullanım politikasına uyuyorsa , federal ağ konseyi üyesi başka bir kurumun ağindan kaynaklanan trafik . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

· Yasadışı ve kabul edilemez kullanımlar hariç diğer kabul edilebilir kullanımlar için iletişim . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

Bu kullanım politikaları bugün , daha da genişleyerek , ticari anlamda kullanılmaya başlanmıştır . Dikkat edilirse internette kullanım politikaları genelde eğitim ve araştırma amaçlıdır . Günümüzde gelişen teknolojiler ( multimedya vs . ) ile birlikte bu politikalar daha verimli bir şekilde kullanılmaya başlanmıştır .

İNTERNETDE NELER VAR?

Son zamanlarda insanlar , internet denilince , onun sadece bir parçası olan Word , Wide , Webi anlamaktadırlar . Oysa internet , çoğu insanın algıladığından daha fazla birleşene sahiptir . Şimdi bu bileşenlere kısaca bir bakalım . ( Allen , Johnson )

Word Wide Web , internet kaynaklarını , internet üzerindeki bilgilere kolay erişebileceğiniz şekilde düzenler .

Elektronik Posta ( e-posta , e-mail ) , diğer internet yada online servis kullanıcıları arasında mesaj ve dosya alış verişidir .

Telnet , bir bilgisayarın başka bir bilgisayara bağlanmasını ve o bilgisayardaki bilgileri kullanmasına olanak sağlayan bir yazılımdır .

FTP ( File Transfer Protocol ) , bir bilgisayardan diğerine dosya aktarımı için kullanılan internet yazılımı . Ağ üzerinde bir bilgisayardan kendi bilgisayarınıza dosya aktarma işlemine , indirme ( downloading ) adı verilir . Bir dosyayı kendi bilgisayarınızdan ağ üzerinde başka bir bilgisayara aktarma sürecine ise , yükleme ( uploading ) denir .

Gopher , başvuru kaynaklarından magazin haberlerine , hükümet belgeleri ve demeçlerine kadar geniş bir bilgi alanını kapsayan , erişim ve temin sistemidir .

Sohbet Grupları ( Chat Groups ) , ortak ilgi alanları olan kullanıcıların online olarak karşılıklı şöyleştikleri forumlardır .

Haber Grupları ( News Groups ) , ortak ilgi alanları olan üyelere yönelik tartışma ve yaışma ortamlarıdır .

Hangisini kullanırsanız kullanın bunların tümü internetin bileşenleridir . Bu hizmetler aracılığıyla eğitim , sanat , spor , hükümet belgeleri , iş , bilimsel çalışmalar gibi konuları içeren her alanda bilgi edinme ve dünya üzerinde ki herhengi bir konu üzerine araştırma yapma olanağıma sahip olursunuz . ( Allen , Johnson )

İNTERNET KAYNAKLARI

ELEKTRONİK KİTAPLAR

Bir halk kütüphanesine çalışanının korkulu rüyalarından biri , kütüphanede yalnız bir yada bir kaç kopyası olan tanınmış bir kitabın aniden istenmesidir . Bu tip olaylarda genellikle , diyelim ki lisenin 2 . Sınıfında okuyan bütün öğrencilerden “Alice Harikalar Diyarında”yı okumaları istendiğinde yada televizyonda örneğin Charles Dickensin “Bir Noel Şarkısı” gibi klasik filmi yayınlandığında karşılaşılır . Kütüphane kullanıcılarının tepkisi genellikle “elinizde nasıl olurda fazla kopya olmaz bu klasik” şeklindedir . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

Gutenberg projesi bu açmaza kamuya ait kitapları internet üzerinden elektronik olarak dağıtarak bir çözüm sağlamaktadır . Kamuya ait kitaplar telif haklarına tabii değildir; netice itibariyle ücretsiz olarak çoğaltılabilir . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

Gutenberg projesi arşivi “Federal gazeteler” , ”Alice Harşkalar Diyarında” , “Moby Dick” , gibi arşivlerin yanında Shakespearein tüm eserlerini iöermektedir . Gutenberg projesi sayesinde , artık halk kütüphanecileri edebiyatın büyük eserlerinden oluşan sonsuz sanal bir kaynağa sahiptir . Gutenberg projesi kitaplarına www üzerinde bir çok yerden ulaşmak mümkündür . Örneğin; ( H . Ellsworth , M . Savetz )

Bir insan neden elektronik kitap kullanmak istesin ki? Ne de olsa kimse bir bilgisayar yatağında kıvrırıp yatmak istemez . Fakat elektronik kitapların bir önemi var . herşeyden önce kapladıkları alan bir bilgisayarın sabit diskinin son derece küçük bir kısmından ibaret . Bir halk kütüphanecisine ideal bir anında servis olanağı sunarak , kitabın gerekmediği sürece basılmamasını sağlıyor . Raflarda yer işgal etmek yerine kitap sadece ihtiyaç duyulduğu zaman kullanılıyor . Elektronik litapların çoğu bilgidsayarla aynı zamanda taranabilmekte . Elektronik bir kitapla bir anahtar smzcüğün yada bir cümlenin yerini çabucak bulabilirsiniz . “Alice Harikalar Diyarında”nın neresinde kraliçenin “Kafasını kesin!” dediğini bulmaya çalışın . Bilgisayarla saniyeler sürecek bir tarama , kağıt üzerinde çok güç bir işe dönüşebilir . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

YAYINCILIK

Dergi , gazete ve kitap yayıncıları gittikçe ağ üzerinden yayıncılığa geçiyorlar . Bazıları alıntılar ve hediye materyaller veriyor ve geleneksel kağıda basılı yayınları sipariş etmenizi sağlayacak sipariş formlarını ağ üzerinden sunuyorlar . Bununla beraber diğerleri ağ üzerinden elektronik yayıncılığı deniyorlar . Bu da entellektüel mülkiyet haklarını gündemin en önüne yerleştirdi . Bir yazar veya yayıncı telif hakları saklı çalışmanın sayısal bir versiyonun çoğaltılmasını ve dağtılmasını nasıl engelleyebilir? Bu dökümanları koruyacak yeni yasalar ve dosyanın içine tanımlayıcı kodlar yerleştirmek gibi çeşitli teknik opsiyonlar üzerinde düşünülüyor . Bu konu oldukça güçtür . Gelecek bir kaç yılda bu konuda yoğun tartışma ve alaştırmaların yapılacağı kesindir ama henüz bir çözüm görünmüyor . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

KÜTÜPHANE KATALOGLARI

Kütüphaneler online kataloglarına Telnet ile erişim sağlayarak internet alanına büyük bir etki yaptılar . Halk kütüphaneleride bunun dışında değil; günümüzde Abileneden Kansasdan Wellingthona , New Zellanda kadar düzünelerce katoloğa erişmek mümkün ( H . Ellsworth , M . Sa vetz ) Bugün internet üzerinde yüzlerce kütüphane katalogu bulunmaktadır . Bunlar arasında yüzden fazla koleksiyon , arşiv ve araştırma kütüphanesinin kataloglarını gösteren ve 40 milyondan fazla kaydı bulunan bir veritabanına sahip araştırma kütüphaneleri bilgi ağı ( RLIN ) anılmaya değer bir örnektir . Internet , Amerikan kongresi kütüphanesine , Kolorado Üniversitesindeki 220 . 000 konu başlığı , Boston , Maine ve Harvard Üniversitesindeki kütüphane katoloğlarına erişimi sağlamaktadır . ABD içinde istediği kitabın yerini belirleyen bir internet kullanıcısı kendi yerel kütüphanesinden Kütüphaneler arası ödünç alma programını kullanarak bu kitabı ödünç alabilir . ( Kürşat ÇAĞILTAY )

1992 başlarında , Carneige Mellon Camp Üniversitesi , Amerikada dağıtık işleme dayalı ilk elektronik kütüphane sistemlerinden birini kurdu . Sistem , bilgiyi tek bir ana bilgisayar yerine , yerleşkeye dağılmış olan sunumcularda saklamaktadır . Sistem , fakülte ve öğrencilere , odalarından dışarı çıkmadan , üniversite kütüphanesinde bulunan dökümanları edinme olanağı sağlamaktadır . Üniversite , internete bağlanarak bazı kolleksiyonların tüm dünyadaki kullanıcılara ulaşmasını olanaklı kılmaktadır . ( Kürşat ÇAĞILTAY )

Kütüphane kataloglarını halk kütüphaneleri açısından da önemli bir yararı vardır . Herşeyden önce , kütüphane kullanıcıları evlerinde veya bürolarında katalogları kolayca kontrol edebilirler . Ayrıca kütüphane kataloglarına telnet erişimi , halk kütüphanecilerinin , diğer kütüphanelerin hangi kitap ve materyali aldıklarını görerek kendi kütüphane arşivlerini geliştirmelerine yardımcı olur . Bunun yanında diğer sistemlere göz atmak , kütüphanecilerin diğer online katalogların nasıl düzenlendiğini ve nasıl istendiğini görme fırsatı verir . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

Halk kütüphanecilerinin online kataloglarına erişim sağladıkları bir yolda , yerer topluluk bilgisayar sistemlari aracılığıyladır . Bu bilgisayar toplulukları arasında ki fikir gayet basittir . Topluluk üyeleri kaynakları bir araya getirir , bir bilgisayar ve telefon hattı satın alırlar ve diğer topluluk üyelerini arayıp eldeki bilginin paylaşılmasına veya göz atılmasına olanak sağlarlar . İlk defa Clevelandda başlatılan ve hızla dünya üzerindeki diğer birliklerede yayılan Free-Nets , toplu bilgisayar sistemlerinin en yaygınıdır . Hemem hemen bütün toplu bilgisayar sistemlerinde yerer kütüphane katalogları mevcuttur . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

GERÇEK ZAMAN UYGULAMALARI “REAL TIME APPLICATIONS”

Elektronik postaya ek olarak , internet çeşitli gerçek zaman işlemlerinide desteklemektedir . Örneğin , Amerikanın belli başlı üniversitelerindeki öğrenciler , birbirleri yada çevrimiçi programlarla “etkileşimli oyunculuk benzetimleri” ve diğer etkinlikleri gerçekleştirmaktedirler . Bu benzetimler gerçek veya hayal ürünü olan politik veya tarihsel olaylardan oluşabilmektedir . Öğrencilerden , varolan karakterlerden kendi rolünü seçmesi istenir . Öğrenciler bu rolleri oynarken , aynı zamanda derslerinide öğrenirler . ( Kürşat ÇAĞILTAY )

Karar verme benzetimlerinde , öğrenciler çevreye en az etkisi olan , çeşitli çevre ve inşaat problemleriyle karşı karşıya bırakılırlar . Buna örnek olarak verilebilecek bir program , Michigan Üniversitesi Eğitim Okulunda Etkileşimli İletişim ve Benzetimler Projesi dahilinde 9 yıldır çalışılmaktadır . Bu zaman içersinde yirmi ülkede dörtyüz okuldan onikibinden fazla öğrenci programın çeşitli öğrenim benzetimlerine katılmıştır . ( Kürşat ÇAĞILTAY )

INTERNET SERVİSLERİ

USENET ( HABER GRUBLARI )

Eminönü meydanının rahat bir köşesinde yan yana bir sürü kocaman ilan panolarının olduğunu hayal edin . Her panonun üstünde bilim , politika , spor , eğitim , din gibi başlıkların olduğunu düşünün genç bir adamın , bir tartışma ortamı yaratmak gayesiyle din panosuna kadar yürüdüğünü , bir kağıda “Tanrı Öldü” yazıp sonra panoya iliştirdiğini düşünün . Başka biride din panosuna gidip kendi kağıdını çıkarıp , ilk kağıda yanıt olarak kızgın bir yanıt yapıştırdığını , diğerlerininde gelip ilk iletiye yada ikincisine yanıtlar yapıitırdığını düşünün . İşte usenet , internet üzerinde değişik konularda elektronik yorumları depolayıp aktaran birbirine bağlantılı bilgisayarlara karşılık kullanılan bir terimdir . ( Allen , Johnson )

Usenet , ( Dünya Çapında Çoklu Tartışma Ve İletişim Pratformu ) dünya üzerindeki milyonlarca ağ kullanıcısının , binlerce değişik konudaki yazdığı görüş ve düşüncelerini anlatan yazılar ile haberlerden oluşan bir tartışma ortamıdır . ( Elk . Yük . Müh . Aslan İNAN )

Usenet , dünya üzerindeki milyonlarca ağ kullanıcısının ( internet/bitnet vb ) çok değişik konularda haberler , yazılar gönderdiği bir tartışma platformudur . Bu platform , konularına göre belirli bir hiyerarşide oluşturulmuş tartışma öbeklerinden ( news group , haber grubu ) oluşur . Kullanıcı , iletisini , içerik olarak en uygun öbeğe gönderir . Kullanıcıların gönderdiği postalar ( haber , değisik konularda yazı vb ) Internet için , NNTP ( Network News Transfer Protocol ) isimli bir internet protokolu kullanılarak iletilir . Bir kişinin gönderdiği ileti ( mail , posta ) hiyerarşik bir yapıda dağıtılır ve dünya üzerinde internet erişimi olan kişiler tarafından bir Usenet Servis sağlayıcısı aracılığı ile okunabilir . Usenet ileti trafiği internet hatlarının yanında , UUCP , BITNET gibi hatlar üzerinden de iletilebilir . Dolayısıyla , Usenet Internet'e özgü değildir ama arakesiti büyüktür . Usenet kapsamında , değişik konularda sanal platformlar oluşturulmuştur ( usenet haber ( news ) grupları ) . ( WEB . BILKENT . EDU . TR/TURKCE/CSS/ )

İnternet kullanıcıları bir listeye üye olarak istedikleri konuda ilgi alabilirler . Liste yöneticileri periyodik olarak listelerindeki üyelere toplanılan bilgi paketlerini yollarlar . Bu elektronik posta listelerinin çoğuna usenet aracılığıyla ulaşabilir . Usenet 6000den fazla konuyu içeren haber gruplarını sunulduğu genel bir BBS yapıdır . ( Kürşat ÇAĞILTAY )

Bu kadar fazla konunun bulunduğu bir ortamda , kişi kendi ilgisi dahilindeki bir konuyu seçebilecek ve böylelikle internet , bireyin ilgisi dahilindeki konuda bilgilenmesine başka bir deyişle eğitilmesine olanak sağlayacaktır .

ELEKTRONİK POSTA ( e-posta )

Bilgisayar ağlarının oluşturulma nedenlerinden biri , kişilerin , bir yerden diğerine ( hızlı ve güvenli bir şekilde ) elektronik ortamda mektup gönderme ve haberleşme isteğidir . e-posta ( electronic mail , e-posta ) , bu amaçla kullanılan servislere verilen genel addır . ( WEB . BILKENT . EDU . TR/TURKCE/CSS/ ) Internet , dünyanın en büyük e-posta ağıdır ( Kürşat ÇAĞILTAY ) . Internet ve diğer ağlar üzerinde kullanılan pek çok e-posta sistemleri vardır . SMTP ( Simple Mail Transfer Protocol , TCP/IP protokolu ) , IBM PROFS ( Professional Office System ) , SNADS ( SNA Distributed Systems ) , VaxMail bunlardan bazılarıdır . Son zamanlarda , farklı sistemler arasında e-posta gönderilmesini sağlamak için X . 400 isminde bir mesajlasma protokolü de bazı merkezlerde ( özellikle Avrupa ve Kanada ) kullanılmaktadır . ( WEB . BILKENT . EDU . TR/TURK CE/CSS/ )

Bugün yaygın olarak kullanılan elektronik posta sistemleri arasında büyük farklar vardır . Buna rağmen , internet , kullanıcılarına mesajları okuma , saklama , gönderme , sıraya sokma ve yanıtlama gibi çeşitli hizmetler vererek onların dünyanın dört bir tarafıyla haberleşmelerini sağlamaktadır . İnternette kullanıcı kadu bulunan bir kişi , diğer internet kullanıcılarıyla olduğu gibi Compuserve , BITNET , MCI , Applelink ve benzer posta sistemleri kullanıcılarıyla da elektronik posta iletimi kurabilir . ( Kürşat ÇAĞILTAY )

e-posta , başlangıçta sadece düz yazı mesajlar göndermek amacıyla geliştirilmişken , 1995'li yıllardan sonra geliştirilen tekniklerle , e-posta içinde kompozit yapıların ( resim , ses , video , html dökümanları , çalışabilir program vb ) kullanımı mümkün hale gelmiştir . ( WEB . BILKENT . EDU . TR /TURKCE/CSS/ )

e-posta'nın kullanım yerlerinden biri de , "e-posta tabanlı bilgi alma" servisleridir . "on-line" tarama yapmak yerine , bir e-posta mesajı içinde gerekli komutları vererek tarama yapmak ve sonuçları yine e-posta ile istemek bazı durumlarda çok kullanışlıdır . e-posta , üyelik tabanlı bilgi servislerinde de yaygın olarak kullanılan bir servistir . ( WEB . BILKENT . EDU . TR/TURKCE/CSS/ )

WORLD WIDE WEB ( WWW )

WWW , Web , ya da W3 ( World Wide Web ) , yazı , resim , ses , film , animasyon gibi pek çok farklı yapıdaki verilere kompakt ve etkileşimli bir şekilde ulaşmamızı sağlayan bir çoklu hiper ortam sistemidir . ( Elk . Yük . Müh . Aslan İNAN ) Hiper ortam , bir dökümandan başka bir dökümanın çağırılmasına ( navigate ) olanak sağlar ( iç içe dökümanlar ) . Bu ortamdaki her veri ( object ) , başka bir veriyi çağırabilir ( link ) . Link , aynı döküman içinde başka bir yere olabildiği gibi , fiziksel olarak başka bir yerde ( internet üzerindeki herhangi bir makinada ) de olabilir . Bütün bu farklı yapıdaki veriler uygun bir standart ile bir arada kullanılıp bir Web Listeleyicisinde ( Web Browser ) görüntülenebilir . ( WEB . BILKENT . EDU . TR/TURKCE/CSS/ ) Web'in diğer bir işlevi de , öteki bazı internet servislerini kendi içerisinde barındırmasıdır ( ftp , gopher , news , wais gibi ) . ( Elk . Yük . Müh . Aslan İNAN )

Web uygulamaları ( Web sayfaları ) , Web Listeleyicilerinde ( Browser ) görüntülenir . Web sayfaları , başka sayfalara ve değişik türden verilere hiper linkler içermektedir . Buralara fare ile tıklayarak , başka sayfalara , oradan da başka sayfalara geçeriz . Bu aslında çok basit bir bilgiye ulaşım modelidir . Web Sistemleri , kullanılan platformdan bağımsızdır . Bir Macintosh , Pc ya da Unix Web Listeleyicisi aynı sayfaları , aynı şekilde alırlar . Sayfaların alındığı Web Servisleri de farklı bilgisayar platformlarında olabilir . Web Listeleyicileri ve Web Servis Sağlayıcı Ortamlar hemen hemen tüm dünyada her yerde vardır ve global olarak kullanımları üstel bir şekilde artmaktadır . ( Elk . Yük . Müh . Aslan İNAN )

Web yapısının bu kadar çok kabul görmesinin bazı sebeplerini sıralamak gerekirse : ( WEB . BILKENT . EDU . TR/TURKCE/CSS/ )

· Herşeyden önce Web , açık bir sistem . Platform , bilgisayar , işletim sistemi vb bağımlı değil .

· Web üzerinden pek çok bilgi kaynağına kolayca erişilebilir .

· Web uygulamaları geliştirmek ve bunları kullanıma sunmak çok kolay . Çoğu durumda , uzmanlık gerektirmiyor ve fazla bilgisi olmayan birisi bile Web sayfaları dizayn edip kullanıma sunabilir .

· Web ortamları artık son derece dinamik . Java ve ActiveX kullanarak , tamamen konfigüre edilebilir client ( istemci ) uygulamaları geliştirmek mümkün . Java kullanarak , söz gelimi bir firma , ürün tanıtımları için , dinamik bir şekilde kendiliğinden oluşan uygulamalar yaratabilir ve sayfa içerikleri kendiliğinden değişebilir . Bir kullanıcı , isteğine bağlı bir şekilde , bağlandığı bir veri tabanından bilgileri istediği gibi farklı gruplarda isteyebilir ( client side corporation ) .

· Aranılan bilgilere , birtakım tarama mekanizmaları ( Search Engines ) sayesinde kolayca ulaşılabilir .

Klasik Web tanımı böyle . 1996'dan sonra , Web'in başka bir işlevi daha ortaya çıktı: Web aslında bir işletim sistemi!! Birbirine bağlı bilgisayarlar arasında veri paylaşımı için kuralları olan , iyi bir grafik ara birimli bir işletim sistemi . Şu an bile , Web arayüzü ile , sabit diskimizdeki dosyalar arasında gezinebiliriz . Tıpkı , başka bilgisayarlardaki sayfalar arasında gezindiğimiz gibi . Web arayüzlü işletim sistemleri konusunda ciddi araştırmalar var . ( WEB . BILKENT . EDU . TR/TURKCE/ CSS/ )

TELNET

Telnet , Internet ağı üzerindeki bir makinaya uzaktan bağlanmak için geliştirilen bir TCP/IP protokolü ve bu işi yapan programlara verilen genel addır . Bağlanılan makinaya girebilmek ( login ) için orada bir kullanıcı isminizin ( user name ) olması gerekir . Tabii ki , bir de telnet erişim programı!! . Telnet erişim programları , günümüzdeki işletim sistemlerinin çoğunda işletim sistemi ile birlikte gelmektedir . ( WEB . BILKENT . EDU . TR/TURKCE/CSS/ ) Telnet full dubblex modda çalışır , yani aynı anda yollama ve alma yeteneğine sahiptir . ( Kürşat ÇAĞILTAY )

Bazı kütüphane ve herkese açık telnet bazlı web servisleri , buralara telnet ile bağlanıldığında , kullanıcı ismi ( numarası ) istemeyebilirler; ya da , kullanıcı ismi ve parola olarak ne yazmanız gerektiği bağlandığınızda otomatik olarak karşınıza çıkar . Telnet , BBS ( Bulletin Board Systems ) sistemlere internet üzerinden erişimde günümüzde yaygın olarak kullanıl maktadır . ( WEB . BILKENT . EDU . TR/TURKCE/CSS/ )

LİSTSERV/LİSTPROC TARTIŞMA LİSTELERİ

İnsanların kendi istekleriyle üye oldukları , grup haberleşme mekanizmaları , list/mail-reflektor/bulletin-board adıyla bilinir . Bu mekanizmaları gerçekleştiren programlar çoğunlukla listserv , list-management yazılımı ( listeci yazılımı , listeci servisi ) olarak adlandırılırlar . Değişik konularda haberleşmelerin yapıldığı bu mekanizmalarada oluşturulan "haberleşme alanlarına" ise "liste" denir . ( WEB . BILKENT . EDU . TR/TURKCE/CSS/ )

Yani , listeler belirli bir konuda birbirleriyle mesaj alışverişinde bulunmak isteyen insanların bir araya gelip oluştuğu e-posta haberleşme kümeleridir . Bu gruptaki herhangi birisi , iletisini ( e-posta ) , ilgili kümeye gönderir; "listeci" servisi ise , gelen bu maili bu kümeye üye olan herkese dağıtır . Listelere , Usenet haber gruplarından farklı olarak , üye olmak gerekir . Bir üyenin gönderdiği ileti listenin tüm üyelerine dağıtılır . Bu şekilde ileti akışı sağlanır . Her listenin bir yoneticisi vardır . ( WEB . BILKENT . EDU . TR/TURKCE/CSS/ )

Listserv'in diğer önemli bir fonksiyonu da bir dosya servis sağlayıcısı olarak çalışmasıdır . Gerekli komutları genellikle bir e-posta mesajı içinde göndererek Listserv'ler bünyesindeki arşivlerden programlar/dosyalar alınabilir . Listserv mekanizmaların en yaygın olanları Bitnet Listserv'i , Listproc , tulp , Majordomo , mailbase , smart-list adıyla bilinir . Bitnet Listserv'i , ( Revised Listserv ) çoğunlukla IBM Mainframe ( büyük boy bilgisayarlar ) üzerinde bulunan bir servistir . Turkiye'de 1 tane LISTSERV servisi vardır:listserv@vm . ege . edu . tr; ( bitnet:listserv @trearn . bitnet ) . Listserv'in unix dünyasındaki karşılığı listproc olarak adlandırılır . listserv ile benzer işlevleri vardır . Türkiye'deki bazı "Liste" servisleri aşağıdadır . Her bir serviste hangi listelerin olduğunu öğrenmek için , ilgili listeye bir mail mesajı içinde "list" komutunu gönderilmesi yetrlidir . ( WEB . BILKENT . EDU . TR/TURKCE/CSS/ )

· Marmara Üniv . : listproc@marun . edu . tr

· ODTÜ : listproc@metu . edu . tr

· Bilkent Üniv . : listproc@bilkent . edu . tr ya damailto:listproc@bilkent . edu . tr

· Ege Üniv . : listserv@vm . ege . edu . tr ( VM ) ve mailto:listproc@bornova . ege . edu . tr

· İTÜ :mailto:listproc@itu . edu . tr

· Boğaziçi Üniv . :mailto:listproc@boun . edu . tr

· Hacettepe Üniv . : mailto:listproc@hun . edu . tr

· Akdeniz Üniv . : listproc@listserv . akdeniz . edu . tr

· Bimel : listproc@bimel . com . tr

· Dut Net: mailto:listproc@dut . com . tr

· Mimar Sinan Üniv . :mailto:listproc@msu . edu . tr

· ODTÜ :mailto:listproc@wasp . bio . metu . edu . tr ( Biyoloji Böl ? )

· Hacettepe Üniv . :mailto:listproc@cs . hun . edu . tr ( Bilgisayar Bilimleri Böl . ? )

· Tübitak : listproc@nucleus . mam . tubitak . gov . tr

· Doruk :mailto:forum@doruk . com . tr

Bu servislerin kullanımları için yukarıdaki adreslerden herhangi birine e-mail ile help komutunu gondermeniz yeterlidir . e-mail mesajı içinde başka herhangi birşey olmamalıdır . LISTSERV listeleri için bitnet/earn kullanıcıları etkileşimli mesaj ile de ( TELL , SM ) bu komutu gönderebilirler . Bütun bunların yanında , değişik BBS'lerde bulunan tartışma forumları da vardır . Internet erişimi olan bazı BBS'lerdeki forumlara da üye olunabilmektedir . ( WEB . BILKENT . EDU . TR /TURKCE/CSS/ )

Listeci servisinin adresi ( ya da herhangi bir listenin yönetim adresi ) ilgili liste yönetimi yazılımına bağlı olarak , listserv , listproc , majordomo , mailbase , listeadı-request@ilgili-makina şeklinde olabilir . Bu nedenle bir listeye üye olurken , gelen üyelik ve genel kullanımın anlatıldığı mesaji saklamakta yarar vardır . Liste yönetim adresine gönderilecek bir `help' komutu listserv kullanımı ile ilgili önemli bilgileri gönderecektir . ( WEB . BILKENT . EDU . TR/TURKCE/CSS/ )

Listelere üyelik , üyelikten çıkma vb gibi istekler , ilgili listenin bulunduğu listeci servisine e-posta ile bazı komutlar gönderilerek gerçekleştirilir . Bu komutların yazımında küçük-büyük harf ayırımı yoktur . ( WEB . BILKENT . EDU . TR/TURKCE/CSS/ )

IRC ( INTERNET RELAY CHAT )

IRC ( Internet Relay Chat ) , bir çok kişinin aynı anda etkileşimli mesajlarla ( aynı anda karşılıklı mesajlaşma ) haberleşebildiği bir platform ve bunu sağlayan programlara verilen genel addır . IRC'de , belirli bir konuda konuşmak , tartışmak isteyen insanlar 'kanal' olarak adlandırılan ve genellikle bir konusu olan alanlarda toplanırlar . Birisinin yazdığı bir mesaj , o kanaldaki herkese iletilir . ( Allen , Johnson )

WAIS ( Wide Area Information Servers )

WAIS , belli başlı konular için ayrılmış 80den fazla sunumcudan metin , görüntü , ses ve düzenlenmiş veri olarak kodlanmış bilginin bulunması , saklanması ve alınması için kullanılan istemci/sunucu sistemidir . ( Kürşat ÇAĞILTAY )

WAIS ( Wide Area Information Servers ) değisik bilgi servislerindeki bilgilere ulaşmak için geliştirilen bir servis ve bu bilgileri indekslemek icin kullanılan sisteme verilen isimdir . Bu servisi kullanan programlar verilen bir anahtar kelimenin ( keyword ) içinde geçtiği dökümanların listesini isterler . Daha sonra program , bunların içinden seçeceği dosyanın/dosyaların bir kopyasını isteyebilir . ( WEB . BILKENT . EDU . TR/TURKCE/CSS/ )

İNTERNETTE MESAJ DÜZENLEME İLKELERİ

· Kuruluşu Düşünün . Yapabileceğiniz en kütü şey hiç düşünmeden sunucunuza bilgi yerleştirmektir . Zamanla merkeziniz büyüyecektir; eğer bu konuda plan yapmamışsanız elinizde dertli bir iş olacaktır . Kullanıcıların bilgi ararken zaman harcamayı sevmediklerini ve eğer kötü düzenlençiş ise , merkezinin yaralı olmadığı sonucuna karar verebileceklerini unutmayın . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

· Bilgiyi Güzelleştirin . Eğer bilgileriniz gopherde ise , bir satırda kesin olarak 80 karakterden az olmasına dikkat edin , tercihen 70den az olmalıdır . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

· Bilgiyi Mümkün olduğu kadar özlü tutun . Bilginin arşivsel yada araştırma nedenleri ile maksimum seviyede verilmesi gereken durumlar olursa da , çoğunlukla , kullanıcılar sorularına yanıt vermek üzere minumum bilgi ister . Yavaş modemi olan kullanıcılar için bu kurar iki kat önemlidir . Çünkü uzun dosyaların kendi makinelerine aktarılmaları oldukça fazla zaman alır . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

· Her Zaman Hedef Kitleyi Akılda Tutun . Eğer internet üzerinden araba satmaya çalışıyor sanız; ortalama alıcı arabanın çalışmasını sağlayan mekanizmaya aldırış etmez . Bu yüzden merkezinizde bunu vurgulamayın . Ama gerçekten ilgi duyanlar için o bilgiyide bir kenarda bulundurmak faydalı olur . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

· Eğer elinizde iyi bilgiler varsa , insanlar bu bilgilere bağlantılar kurar , sayfa işaretliyiciler yerleştirirler . Eğer bilgilerin yerini çok sık değiştirirseniz , insanlar onları bulmakta zorluk çekeler . Ancak merkezlerin çoğunda yeniden düzenleme ve bilgi kalemlerinin yer değiştirme sinin olması gerektiği zamanlar olur . Bu durumda değişilikleri ilan etmeye çalışın . Özellikle merkezine gösterge olduğunu bildiklerinize . Bazı web sunucuları değişikliği görünmez kılma yöntemleri bile kullanırlar . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

· Hiç Bir Zaman Gerçek Makina Adını Kullanmayın . Bilgi servisleriniz için her zaman bilgisayarın gerçek ana makina adı yerine bir DNS takma adı kullanın . Bilgi servisini bir başka bilgisayara geçirmek istiyebilirsiniz; eğer vir takma ad varsa , insanlar bu değişikliği otomatik olarak izleyebilirler . Örneğin Dallastaki University of Texasda aşagıdaki takma isimler kullanılıyor .

FTP Merkezi : ftp . utdallas . edu

Gopher sunucusu : gopher . utdallas . edu

Web sunucusu : www . utdallas . edu

Takma adlar;ftp , gopher , ve www bu bilgi servisleri için internet üzerinde kullanılan standart adreslaredir . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

· Her Zaman Bir Bağlantı Adresiniz Olsun . Her zaman , bilgi sunucunuzun bir yerinde sunucu yönetimiyle bağlantı kurulacak e-posta adresini taşıyan bir not bırakmaya dikkat edin . Kullanıcılar genellikle sizin fark etmenizden çok önce sunucunuz veya ölü bağlantılarınızla ilgili sorunları farkederler . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

· Ayna Merkezler Yapın . Eğer servisiniz gerçekten popüler ve aşırı yüklüyse , internet üzerinde başka bir yerde ayna merkez bulun . Genellikle , uluslararası meşgul internet bağlantılarındaki trafik yükünü azaltmak için aynaları başka kıtalara yerleştirmak iyi fikirdir . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

· Günü Geçmiş Bilgileri Güncelleyin . Her zaman bilgilerin güncellenmesi gerektiğini hatırlayın . Çok az bilgi parçası sonuna kadar aynı kaldığı için , eski bilgileri düzenli olarak güncellemek üzere zaman harcamayı planlayın . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

· Bilginin , mesajların ve resimlerin kalitesi dşkkate alınmalı . ( H . Ellsworth , M . Savetz )

INTERNET ADRESLERİNDE GÖRÜLEN KISALTMALAR NE ANLAMA GELİR?

Internet'e bağlı kuruluşlar değişik gruplara ayrılabilir ve bir kuruluşun domain adresi , o kuruluş hangi gruba dahilse ilgili kısaltmayı bazı istisnalar dışında mutlaka içerir . Ayrıca , ülkelerin 2 harfli tanıtım kodları da ( Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada çıkışlı adreslerin çoğu ve geniş bir kitleye servis sunan bazı birimler dışında ) adresin sonuna eklenir . Internet adresi , eğer özel amaçlı bir servise ( ftp , gopher , www gibi ) aitse , genellikle , bu durum , adresin başında kullanılan bir kısaltmayla verilir . Aşağıdaki liste , adreslerde kullanılan bazı kısaltmaları ve ne anlama geldiklerini göstermektedir: ( WEB . BILKENT . EDU . TR/TURKCE/CSS/ )

Gov :Hükümet kuruluşlar .

Edu :Eğitim kurumları . ( Üniversiteler . )

Org :Ticari olmayan kar amacı güdmeyen kuruluşlar .

Com :Ticari kuruluşlar

Mil :Askeri kuruluşlar

Net :Servis sağlayıcıları

Ac :Akademik kuruluşlar . ( Bazı ülkelerde edu yerine kullanılır . )

Int :Uluslararası organizasyonlar , kuruluşlar .

TÜRKİYEDE İNTERNET

Dünyadaki kullanımına paralel olarak , internet ve ticaret olgusu ülkemizde de popüler olmaya başlamıştır . 1997 ortalarından itibaren bir çok banka , müşterilerine internet üzerinden kişisel bankacılık servisleri vermeye başlamıştır . Öte yandan , 1996 sonlarından itibaren bir çok günlük gazete ve derginin internet üzerinden yayınlandığını görüyoruz . 1997 sonlarına doğru , deneme amaçlı da olsa , bazı popüler alış-veriş merkezlerinin internet üzerinden alış-veriş imkanlarını yavaş yavaş müşterilerine açmaktadır . Diğer popüler dalda internet üzerinden radyo ve TV yayıncılığıdır . 1999 sonlarında da internete dayalı asenkron eğitim denemelerine başlanmıştır . Hat hızları şu an yeterli olmasa da , bir çok şirket bu konuda ciddi atılımlar yapmaktadır . Kullanıcı sayısı ve kullanım oranları artıkça özellikle reklam gelirlerinin hatırı sayılır oranda artmasını bekleyebiliriz . ( Elk . Yük . Müh . Aslan İNAN )

TÜRKİYENİN İNTERNET ÇIKIŞLARI

Şu anda Türkiyenin internet çıkışını sağlayan merkezleri üç gruba ayırabiliriz . ( Elk . Yük . Müh . Aslan İNAN )

· Üniversiteler ve akademik kuruluşların internet bağlantı çıkışları .

· Genellikle ticari kuruluşların ve internet servis sağlayıcılarının yararlandığı Turnet çıkışlırı .

· Diğer bazı özel şirketlerin ve servis sağlayıcılarının , Turnet ile yaptıkları internet erişim noktası anlaşması sonrasında kullandıkları firma bazlı doğrudan yurt dışı internet çıkışları .

TÜRKEYE İNTERNETE NE ZAMANDAN BERİ BAĞLIDIR?

Türkeye internete 1993 den beri bağlıdır . İlk bağlantı ODTÜden gerçekleştirilmiştir . 64Kbit/san hızında olan bu hat çok uzun bir süre , tüm ülkenin tek çıkışı olmuştur . Ege Üniversitesinden olan bağlantı ise , 1994 başlarında , yine 64Kbit/san hızıyla gerçekleştirilmiştir . Ardından sırasıyla Bilkent ( 1995 ) , Boğaziçi ( 1995 ) , İTÜ ( 1996 ) bağlantıları gerçekleşmiştir . 1996 yılı ağuztos ayında Turnet çalışmaya başlamıştır . İlk ODTÜ bağlantısından sonra , üniversitelerimizin çoğu X . 25/leaset line benzeri şeklindeki bağlantılarla ODTÜ ye bağlanmışlardır . Sonraları , internet servisi alan özel kuruluşların sayısı sürekli artmıştır . ( Elk . Yük . Müh . Aslan İNAN )

Türkiyede internet kamuoyu hala tam olarak oluşamamıştır . Ülkemiz için böyle bir “Internetleşme Oranı” , yetersizden de öte bir sayıyı ifade etmektedir . Bununla beraber ülkemizdeki internet kamuoyunun her geçen gün daha fazla bilinçleşmesi oldukça sevindirici bir gelişmedir . TV , radyo programlarının e-posta adreslerini ve www adreslerini ilan etmeleri , günlük gazetelerin yayınlarını internet üzerinden verbilme çabaları , siyası partilerin internete bağlanma çalışmaları , üniversite sonuçlarının internetten açıklanması ve insanların artık internet varlığından haberdar olmaları hep olumlu gelişmelerdir . ( Elk . Yük . Müh . Aslan İNAN )

Türkiye'de hangi Internet numaraları kullanılmaktadır?

Türkiye'de internet numaraları için belirlenen gruplar ve bu grupları şu anda kullanan bazı birimler aşağıda listelenmiştir: ( WEB . BILKENT . EDU . TR/TURKCE/CSS/ )

139 . 179 . x . x	Bilkent Üniversitesi
144 . 122 . x . x	Ortadoğu Teknik Üniversitesi
155 . 223 . x . x	Ege Üniversitesi
160 . 75 . x . x	İstanbul Teknik Üniversitesi
193 . 140 . x . x	Diğer Üniversiteler , resmi/özel kuruluşlar
194 . 27 . x . x	Diğer Üniversiteler , resmi/özel kuruluşlar
194 . 54 . x . x	TURNET üzerinden hizmet alan kuruluşlar ( ? )
195 . 174 . x . x	TURNET üzerinden hizmet alan kuruluşlar
. . . . . . . . . . . .	. . . . . . . . . . . .

Yeni birimler bağlandıkça yukarıdaki hiyerarşide gerekli IP numaraları bu birimlere tahsis edilmektedir . Yukarıdaki tabloda görülen adres uzayları çoğu bağlantıyı kapsamaktadır; ancak , kendi bağlantıları olan özel kuruluşların da kendi IP numaraları vardır ( farklı gruplarda ) . Ayrıca , şu anda kulanılan ve burada listelenmeyen IP adres uzayları da olabilir ( WEB . BILKENT . EDU . TR /TURKCE/CSS/ )

TÜRKİYEDEKİ SORUNLAR

Dünyanın birçok ülkesinde her türlü iş kolunda insanlar için hayatın ayrılmaz bir parçası haline gelmeye başlayan internet , halkın bu konuda yeterli derecede bilgilendirilmemesi , bağlantıların sık sık kesilmesi , veri aktarma hızının son derece düşük olması , bazı bağlantılarda grafik ortamının kısman desteklenmemesi , hizmet veren kurumların bir çoğununteknik destek birimlerini tam olarak kuramamaları , ücretlendirme politikalarının tam olarak rayına oturamaması ve her şey den önce Türk Telekomun bu konuda tam olarak bir strateji ve politika üretememesi , devletin ise hiçbir ciddi yatırımı bulunmaması gibi sebeblerden dolayı ülkemiz istenilen kullanım seviyesini yakalayamamıştır . Buna rağmen çalışmalar özellikle özel şirketler ve özel işletmeler eliyle son hızla devam etmektedir . ( Elk . Yük . Müh . Aslan İNAN )

Kategori: internet |

Etiket: internet nedir, ineternetin tarihçesi

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.