Zanni Farz

Zanni farz

Zan; sanmak, sezmek, bir şeyi kesin olmaksızın bilmek ve inanmak demektir. Farz ise; sabit oluşu ve anlama delaleti kesin olan bir delile dayalı bulunan Allah ve Rasûlünün emirlerini ifade eder. Zannî farz tamlaması Hanefî usul bilginlerince benimsenen "vacib" in karşıtı olarak kullanılmıştır.

Hanefilere göre farz ile vacip şer'an eş anlamda değildir. Çünkü farz sübutu ve delaleti kesin olan bir delille sabit iken, vacib zannî bir delille sabit olan hükmü ifade eder. Bu yüzden vacibin kesildiği farzın kesildiğinden daha azdır. Bu nedenle şer'î bir işte farz terk edilirse bu iş batıl olur. Mesela; Arafat'ta vakfeyi veya namazda abdesti terk etmek bu ibadetleri batıl kılarken, Safa ile Merve arasındaki "sa'y" ile dört rek'atlı namazlarda birinci oturuşu terk etmek hac ve namaz ibadetini bozmaz.

Diğer yandan farzı inkar eden dinden çıkarken vacibi inkar eden dinden çıkmaz, fakat sapıklıkta kalır. Hanefîlerin çoğunluğuna göre vacip ile amel etmek de zarûrî olup, buna "amelî farz" denir. Bu duruma göre farz ikiye ayrılır: 1- Hem inanmayı hem de amel etmeyi gerektiren farz. Namaz, oruç, hac, zekat emri gibi. 2-Sadece amel bakımından olan farz. Bu ise zannî bir delille sabit olan farıdır. Kurban kesmek, namazda Fatiha'yı ve oturuşlarda "Tahiyyat" okumak gibi. İşte bu sonuncuların dayandığı delilin anlama delaletinde "zan" bulunduğu için bunlara vacip yerine "zannî farz" terimi de kullanılmıştır (bk. "Vacib", "Ef'al-i Mükellefin" maddeleri).

Hamdi DÖNDÜREN

Kategori: İslam Ansiklopedisi |

Etiket: Zanni Farz

Kaynak: http://samil.ihya.org/ansiklopedi/zanni-farz.html

vuhuv.com.tr

Önemli Uyarı
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.