Canlıların Sınıflandırılması
CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI
SİSTEMATİK:
canlıların benzerlik ve akrabalıklarına göre gruplar halinde düzenlenmesidir .
Sınıflandırma iki şekilde yapılmıştır .
1 ) Yapay ( ampirik ) sınıflandırma:
canlıların dış görünüşlerindeki benzerliklere dayanılarak yapılan sınıflandırmadır . ilk defa aristo tarafından yapılmıştır .
1 . Bitkiler -> Otlar , Çalılar , Ağaçlar
2 . Hayvanlar -> Suda , Karada , Havada yaşayanlar
2 ) Doğal ( filo genetik ) sınıflandırma:
Canlıların orijin ( köken ) benzerliğine bakılarak yapılan sınıflandırmadır . embriyolojik , fizyolojik , anatomik , protein benzerliği , akrabalık dereceleri gibi özelliklere dikkat edilir .
Sınıflandırma birimi türdür . tür; ortak atalardan gelen , benzer özelliklere sahip , birbirleriyle çiftleştiklerinde verimli ( Kısır olmayan ) döller meydana getirebilen en küçük sistematik gruptur .
Sistematik Birimler
Alem = Regnum = Animalia = Hayvanlar Alemi
Şube = Filum = Chordata = Omurgalılar
Sınıf = Clasis = Mamalia = Memeliler
Takım = Ordo = Karnivora = Etçiller
Aile = Familya = Felidae = Kedigiller
Cins = Genus = Felis = Kedi
Tür = Species = Felis domesticus = Evcil kedi
Filo genetik sınıflandırma sisteminde organizmalar Carl Von LİNNE'nin bulduğu ikili isimlendirme ( Binomial ) ile adlandırılır . Bu isimlendirmeye göre; bir canlıya ait , cins ismi ve özel tanıtıcı ismi bulunur . ikisi birlikte tür ismini oluşturur . Cins ismi daima büyük harfle , özel tanıtıcı isimi ise küçük harfle başlar .
Örnekler;
Cins ismi Özel tanıtıcı ismi Bilinen karşılığı
------------- -------------------------- -------------------------
Homo sapiens İnsan
Felis leo Aslan
Felis domesticus Evcil kedi
Canis lupus Kurt
Canis familiaris Evcil köpek
• Alemden türe doğru birey sayısı azalır , fakat benzerlik artar .
• Aynı tür içerisindeki canlılarda protein ve gen yapıları benzerdir . Ancak aynı değildir .
• Aynı türdeki bireylerin kromozom sayıları aynıdır .
HAYVANLAR ALEMİ
A ) Omurgasızlar ( Kordasızlar )
1 . süngerler
2 . sölenterler
3 . solucanlar
a ) yassı solucanlar à Parazittirler!!!!
b ) yuvarlak solucanlar
c ) halkalı solucanlar
4 . yumuşakçalar
5 . eklembacaklılar
a ) böcekler
b ) örümcekler
c ) çok ayaklılar
d ) kabuklular
6 . derisi dikenliler
B ) Omurgalılar ( Kordalılar )
1 . ilkel kordalılar
2 . omurgalılar
a ) balıklar
3 sınıf içinde kategorize edilirler
1- jawless ( çenesiz ) balıklar
2- köpekbalığının da içinde bulunduğu kıkırdak yapılı balıklar ( cartilaginous ) hareketli çeneleri dışında vücutları çenesiz balıklarla benzer özellik gösterir .
3- Hemen hemen tüm balık türlerinin % 95inin ait olduğu kemikli balıklar . Mesela bir akvaryum balığı olan goldfish ( altın balığı )
b ) Amfibiler
Kelime anlamı olarak hem karada hem de suda yaşayabilen canlıları ifade eder .
Örneğin;
Larva dönemleri suyun içinde geçen kurbağalar , erişkin olunca akciğer solunumuna başlarlar . Ayrıca deri solunumu da yapabilirler .
c ) sürüngenler
Yılan , kertenkele , timsah ve kaplumbağa sürüngenlerin en bilinen üyeleridirler .
d ) kuşlar
Hemen hemen 10 , 000 civarında tür barındırır . Vücutları tüylerle kaplıdır , diş yerine gaga adı verilen yapılara sahiptirler ve kuluçkaya yatarlar . Ön kol yerine uçmalarına yardımcı olan kanat adlı yapılara sahiptirler . Deve kuşu ve tavuk gibi uçamayan türleri de vardır .
e ) memeliler
Kıllar memeli hayvanlara ait oluşumlardır , yavrularını beslemek için süt bezlerinde süt üretirler ve yavrularıyla uzunca bir süre ilgilenirler . İnsanlarda bu grupta yer alır .
Süngerler: Vücutları endoderm ve ektoderm tabakalarından oluşmuştur . Çoğunlukla şekil bakımından bitkilere benzerler . Boyları 1mm-1m , arsında olabilir . Kırmızı , gri , sarımtırak , mavi ya da siyah renkte olabilirler . Vücutlarında "por" adı verilen çok sayıda delik bulunur . Eşeysiz çogalmaları tomurcuklanma ile olur . Sularda genellikle dibe bağlı olarak koloni şeklinde yaşarlar . Protein , kalsiyum , karbonat ve silisten yapılmış istelete sahiptir . Banyo süngeri , hispospanqiya , haliklana gibi örnekleri vardır .
Sölenterler: Ektoderm ve endoderm tabakaları bulunur . Genellikle denizlerde yaşarlar . Dış hücre tabakasında yakıcı kapsüller vardır . Bu kapsüller canlıyı düşmanlara karşı korur . Ağız ve anüs görevi gören tek deliğe sahip bir sindirim boşluğu bulunur . Hidra , mercan , deniz anası en çok bilinen örneklerdir .
Solucanlar: Çoğu tatlı sularda ya da dip çamurunda yaşar . Balçık içindeki organik besinlerle beslenirler . Bazıları başka canlıları avlayarak beslenirler , Bazıları asalaktır . Az da olsa denizde yaşayan türleri de vardır .
Yassı solucan: Ektoderm , mezoderm , endoderm tabakalarından oluşur . Vücutları yassı , oval ve uzundur . Tek açıklıklı sindirim boşluğuna sahiptir . Parazit yaşarlar . Planarya , tenya örnek verilebilir .
Yuvarlak solucan: Sindirim sistemi ağız ve anüs olmak üzere iki açıklıklıdır . Asalak veya serbest yaşayabilir . Bağırsak solucanı , kancalı kurt .
Halkalı solucan: Suda ve karada yaşar . Vücutları segmentlerden ( halka ) oluşmuştur . Vücutlarında baş bölgesi ayır edilebilir . Kapalı dolaşım görülür . Sindirim sistemleri özel bölümlere ayrılmıştır . Toprak solucanı , deniz solucanı , sülük .
Yumuşakçalar: Vücutları segmentsiz ve yumuşaktır . Genelde kabukludurlar . Karın bölgesinde kaslı ayakları vardır . Solungaçlar iç organları örten manto boşluğu içindedir . İstiridye , midye , ahtapot , salyangoz
Eklembacaklılar: Segmentli vücutları kitin bir kabukla örtülü olup dış iskelet görevi yapar . Eklemli üyelere sahiptir . Ayrı eşeylidirler . solungaç veya trake solunumu yaparlar . Açık dolaşım yaparlar .
Böcekler: Vücutları kitinle örtülüdür . Trake solunumu yaparlar . Baş , gövde , karın bölgeleri bulunur . Antenlidirler . Çekirge , karasinek , kelebek
Örümcekler: Sekiz ayaklı ve antensizdirler . Trake solunumu yaparlar . Örümcek , kene , uyuz böceği .
Çok ayaklılar: Vücutları uzundur . Solucana benzer . Çıyan , kırkayak .
Kabuklular: Sularda yaşarlar . Solungaç solunumu yaparlar . Çift antenleri vardır . Karides , yengeç , istakoz
Derisi dikenliler: Denizde yaşar . Kalkerli bir iç iskelet ve dikenli bir dış deri bulunur . Beslenme ve hareket , su basıncı ile işleyen vasküler sistemle olur . Deri solungaçları yada vücut boşluğuna bağlı dış keseler yardımıyla solunum yaparlar . Deniz yıldızı , deniz kestanesi , deniz hıyarı .
İlkel kordalılar: Omurgasız ve omurgalı arasında geçit teşkil eder . Notokord ( sindirim sistemi ile sinir kordonu arasında bulunan basit bir iskelet ) bulunur . Kapalı dolaşım sistemine sahiptirler . Amfiyoksüs , balonoglossus , tlumblar , petromizon ilkel kordalılara örnektir .
Omugalılar: Notokordun yerini omurga alır .
1 . Balıklar: Kemik ya da kıkırdaktan oluşmuş iç iskeletleri vardır . Pullu , yüzgeçli ve solungaçlı hayvanlardır . Kalpleri iki gözlüdür .
2 . Amfibiler ( kurbağalar ) :Derileri pulsuzdur ve mukus bezleri bulundugu için deri daima nemli ve kaygandır . Akciğerleri basit bir kese şeklindedir . Kalpleri üç gözlüdür . Semender ve kurbağa .
3 . Sürüngenler: Derileri keratinden pullarla örtülüdür . Akciğer solunumu yaparlar . Kalpleri üç gözlüdür . Kaplumbağa , kertenkele , timsah .
4 . Kuşlar: Vücutları tüylerle örtülü sıcak kanlı hayvanlardır . Kalpleri dört gözlüdür . Kemiklerinin içi boştur . Deve kuşu , leylek
5 . Memeliler: Yavrularını doğurur ve emzirir . Sıcak kanlıdırlar . Kalpleri dört gözlüdür . Denizde karada yaşayan türleri vardır . İnsan , balina , yunus , deniz aslanı , tavşan , fare .
Sitemizde yer alan tüm içerikler internet ortamından toplanmış ve derlenmiştir. Yer alan bilginin doğruluğu garanti edilmemektedir. Yanlış bilgi için tarafımıza sorumluluk yüklenemez. Yanlış bilginin doğuracağı etkenlerden sitemiz ve yöneticileri sorumlu tutulamaz.
vuhuv.com.tr