Ortaasya"da yaşayan Türk boyları arasında XIII . yüzyılda doğup gelişmiştir . Cengiznâme Moğol hükümdarı Cengiz"in hayatı , kişiliği ve fetihleri ile ilgili olarak Cengiz"in oğulları tarafından idare edilen Türkler tarafından meydana getirilmiştir . Orta Asya"da yaşayan Türkler özellikle de Başkurd , Kazak ve Kırgız Türkleri , Cengiz destanını çok severek günümüze kadar yaşatmışlardır . Cengiz-nâme"de , Cengiz bir Türk kahramanı olarak kabul edilmekte ve hikâye Türk tarihi gibi anlatılmaktadır . Cengiz , Uygur Türeyiş destanının kahramanları gibi gün ışığı ile Kurt-Tanrı"nın çocuğu olarak doğar . Cengiz-nâme , Moğol Hanlarının destanî tarihi olarak kabul edildiğinden tarih araştırıcılarının da dikkatini çekmiştir . XVII . yüzyılda Orta Asya Türkçesinin değerli yazarı Ebü"l Gâzi Bahadır Han , "şecere-i Türk" adlı eserinde "Cengiz-Nâme"nin ı7 varyantını tesbit ettiğini söylemektedir . Bu bilgi , bu destanın , Orta Asya"daki Türkler arasındaki yaygınlığını göstermektedir . Orta Asya Türkleri , Cengiz"i islâm kahramanı olarak da görmüşler ve ona kutsallık atfetmişlerdir . Batıdaki Türkler tarafından ise Cengiz hiç sevilmemiştir . Arap tarihçilerinin , bu hükümdarı islâm düşmanı olarak göstermeleri ve tarihî olaylar onun sevilmemesinde etkili olmuştur . Moğolların Anadoluya saldırgan biçimde gelip ortalığı yakıp yıkmaları , Bağdat"ın önce Hülâgu daha sonra Timurlenk tarafından yakılıp yıkılması , Timurlenk"in Yıldırım Beyazıd"la sebebsiz savaşı gibi tarihi gerçekler , Cengiz"in de diğer Moğollar gibi sevilmemesine sebeb olmuştur . Cengiz-Nâme batıda yaşayan Türkler"in hafıza ve gönüllerinde yer almamıştır . "Cengiz-Nâme"nin Orta Asya Türkleri arasında bir diğer adı da " Dâstân-ı Nesl-i Cengiz Han"dır .
vuhuv.com.tr