Tahmin ediyorum ki çoğumuz gündemi televizyon kanallarından takip ediyor , haber bültenlerini seyrediyor , gündelik olaylardan bu şekilde haberleri oluyor . Son dakika gelişmesi olmadıkça bu haberleri her saat başı gecikmeli olarak alıyor . Peki , ya bilgisayar bağımlısı birisiyseniz ve televizyon izlemekten hoşlanmıyorsanız? Bunların haricinde dünyada ne olup bitmiş gecikmesiz olarak öğrenmek isteyen insanların da az olmadığını biliyorum ( en azından ben varım :P ) . Peki , çözüm nedir? İşte anahtar kelimemiz! RSS ve ATOM .
RSS , özetlemek gerekirse bir web sitesine girilen haberleri o websitesini ziyaret etmeden ayrı bir masaüstü uygulaması ile görmenize olanak sağlar . ATOM da aynı şekilde bu işe yarıyor , sadece RSS"den sonra geliştirilen farklı bir format özelliği taşıyor . İsterseniz RSS"in tarihine bir değinelim .
RSS TARİHİ
Hikâyemiz 1995"te başlıyor . O zamanlar bu tür kolaylıkları sağlamak isteyen kişiler ( Ramanathan V . Guha ve Apple"da çalışanlar ) web sitesindeki verilerin kolayca aktarımı için MCF ( Meta Content Framework ) adında bir teknoloji geliştirmek için kolları sıvarlar . Sonrasında Netscape"den Marc Andreessen , XML üzerinde çalışma yapan Tim Bray ile tanışır ve MCF"yi XML tabanlı yapmaya karar verirler . Bu RSS"in ilk versiyonu kabul edilir ve adı RDF olur . O sıralarda Microsoft kendi standardını belirlese de fazla ilgi görmez . Aralık 1997"de Dave Winer kendi sitesinde kullanmak üzere kendi XML şemasını belirler . İleride bunu devam ettirecektir . . : )
RDF , yani RSS"in ilk versiyonu , Netscape"in "My Netspace" portalında kullanılır ve RSS 0 . 9 olur . Temmuz 1999"da öneriler ve yorumlardan esinlenerek Dan Libby , RSS 0 . 91"i duyurur , bu sürümde zengin içerik için RSS desteği sunmayı amaçlar . Bu , Dave Winer"in yayınladığı XML şemasının basitleştirilmiş halidir . 2000 yılında RSS-DEV grubu , RSS"in geliştirilmesine devam eder , bu arada Dave Winer tek taraflı bir şekilde RSS 0 . 91"in düzenlenmiş halini "Userland" web sitesine yayına koyar , zaten kendi ürettiği bir ürün olduğunu ve kullanımda olduğunu iddia eder .
RSS-DEV grubu Aralık 2000"de RSS 0 . 9 ( 0 . 91 değil ) tabanlı daha geniş RDF spesifikasyonlarını yayınlar . 19 gün sonra Dave Winer RSS 0 . 92"yi yayınlar , sonrasında Nisan 2001"de RSS 0 . 92"ye benzer olan RSS 0 . 93"ün taslağını sunar . Ağustos ayında 0 . 93"de yaptığı değişiklikleri geri çektiği ve yeni özellikler eklediği 0 . 94"ün taslağını duyurur .
En sonunda ( Eylül 2002 ) RSS 2 . 0 olarak bilinen ve açılımı "Really Simple Syndication" olan 0 . 92 sürümünü ( zaten yayınladığı taslaklar bu sürüm içindi ) tam olarak duyurur . Kasım 2002"de "New York Times" üyelerine RSS desteği sunmaya başlar ve bu sürüm standart haline gelmeye başlar . Sonrasında Temmuz 2003"de RSS"in mülkiyet haklarını kendi üzerine alır .
2003"lerde ATOM , bu mülkiyet hakları yüzünden karşılaşılan engelleri ortadan kaldırmak için tasarlanmaya başlanır . Çünkü RSS 2 . 0"a bu haklardan dolayı herhangi bir ekleme , düzenleme yapılamaz ve resmi olmadan yapılan düzenleme suç sayılır . Malum-u âliniz , Copyright konuları : ) . . . Haziran 2003"de ATOM"un tasarım tartışmaları bir wiki üzerinde başlatılır ve % 100 düzenlenebilir olan bir spesifikasyon ortaya çıkar .
Bu kadar tarih dersi yeter : ) , isterseniz RSS"in nasıl oluşturulduğuna ve nasıl yararlanılabileceğine değinelim .
RSS NASIL OLUŞTURULUR?
Statik olmayan bir web sayfası yapıldığı zaman eklenen içerik veritabanında tutulur ve gerekli olduğu anda çağrılır . Bir haber sitesi düşünün , haberler eklendiği zaman veritabanına kaydedilir , kullanıcı anasayfaya ( veya haberin görüntüleneceği adrese ) istekte bulunduğu zaman veritabanı ile iletişime geçerek haberleri HTML çıktısı halinde verir . RSS"in oluşturulması da sadece RSS adresine istekte bulunulduğunda bunu HTML değil de RSS formatında geri dönmesinden ibarettir .
Basit bir HTML çıktısı düşünelim;
<html>
<head>
<title>Sayfa Başlığı</title>
</head>
<body>
<h1>Haber Başlığı</h1>
<h3>Haber içeriği</h3>
</body>
</html>
Böyle bir web sayfasının RSS çıktısı da şu şekilde olabilir;
<?xml version="1 . 0" ?>
<rss version="0 . 91">
<channel>
<title>Sayfa Başlığı</title>
<link>http://www . benimsayfam . com</link>
<description>BenimSayfam . com Haber Sitesi</description>
<language>tr</language>
<item>
<title>Haber Başlığı</title>
<link>http://www . benimsayfam . com/haber/8</link>
<description>Haber içeriği</description>
</item>
</channel>
</rss>
Değişen sadece HTML çıktısının web tarayıcınız tarafından yorumlanması , RSS çıktısının da kolay kullanım açısından RSS okuyucular tarafından ayrıştırılıp okunmasıdır . Bu da size o sayfayı sık sık ziyaret etmeden haberleri alma imkanı sunar . Aslında o sayfayı ziyaret ediyorsunuz ancak RSS okuyucunuz bunu belli aralıklarla sizin yerinize yapıyor . Kullanışlı değil mi?
Sevimli RSS okuyucumuz: "Akregator"
RSS hakkında yeterince bilgi edindiğimize göre nasıl yararlanacağımıza değinelim . Bunun için İngilizce "Aggregator" kelimesinden türetilen ve KDE uygulaması olan "Akregator"u kullanacağız . Akregator"e Pardus menüsündeki "Menü -> Programlar -> İnternet -> Akregator" yolu ile ulaşabiliriz .
Akregator"u başlattığımızda karşımıza şöyle bir ekran gelecek; yan taraftaki listenin uzunluğuna bakmayın , haber bağımlısı biri olduğum için size kabarık gelebilir : ) . . .
RSS kaynağı eklemek için ekleyeceğimiz klasöre sağ tıklayıp "Haber Kaynağı Ekle"ye tıkladıktan sonra sadece ekleyeceğimiz RSS kaynağının tam yolunu yazmamız yeterli . Sonrasında Akregator o RSS kaynağından bilgileri alıp orta bölümde bulunan bölümde başlıkları sıralayacak . İstiyorsanız bu başlıkları "Baş Harfine Göre" , "Tarihe Göre" sıralayabilirsiniz . Girdiler içerisinde arama yapmanız da mümkün , her şey sizin emrinizde . Bu arada unutmadan , haber kaynağı eklemek için klavyeniz üzerinde bulunan "Insert" tuşuna da basabilirsiniz .
Akregator"u kullanılabilir kılan ve benim en çok sevdiğim özelliği sistem çekmecesine yerleşerek sizi rahatsız etmemesi , ayrıca haber kaynaklarını güncellendiğinde de kaç adet yeni haber olduğunu sayısal olarak göstermesi . Bunun için biraz faremize dokunmamız gerekiyor : ) . Üstte bulunan "Ayarlar -> aKregator"u Ayarla" yolunu takip ederek ayar penceresini açalım , "Sistem çekmecesi simgesini göster" bölümüne 1 kere tıklayarak aktif hale getirelim , işte hazır!
Bir diğer cezbedici özellik ise belirli aralıklarla haber alma işini otomatik olarak yapması . Bunun için de yine ayarlar penceresini açıyoruz ve altta bulunan "Aralıklarla haber almayı etkinleştir"i aktif hale getiriyoruz . Süre olarak dilediğinizi seçebilirsiniz ancak benim tavsiyem bu sürenin 5 dakika olması yönündedir . Neden diye sorarsanız; bazı sitelerdeki yoğunluk ve yüksek güvenlik önlemleri nedeniyle sıkça güncelleme işlemi yüzünden sizi sunucuya erişemez hale getirebilirler . O yüzden 5 dakika gayet makûl bir süre .
Akregator ile aldığınız haberlerin içerisinde başka bir adrese verilen bağlantı olabilir . Bunlara tıkladığımızda öntanımlı olarak haber okuma penceresinde açılır . Mozilla Firefox kullandığınızı varsayarak , haberler içerisinde geçen farklı bağlantıları Mozilla Firefox ile açacağınızı tahmin ediyorum . Bunun için daha önce açtığımız yapılandırma penceresine gelelim , sol tarafta bulunan menüden "Tarayıcı"ya tıklayalım . Biraz aşağıda bulunan "Bu komutu kullan"ı aktif hale getirelim . Hepsi bu . Fare tuşlarının ne tür işlev göreceğini de belirleyebilirsiniz , genelde öntanımlı olarak bırakılıyor , tercih sizin : ) Örneğin öntanımlı olarak farenin orta tuşu ( kaydırma tuşu ) o bağlantıyı Mozilla Firefox"da açıyor , bu özellik aynen Akregator"da da geçerli . Sayfa içerisinde bir bağlantıya farenin orta tuşu ile tıklarsanız o bağlantı ayrı bir sekme içinde açılır ; ) .
RSS desteğini nasıl farkedeceğim?
Çok basit! Eğer görüntülediğiniz web sayfası standartlar dahilinde yapılmışsa ve RSS destekliyorsa Mozilla Firefox bu konuda bize gayet yardımcı oluyor .
Sayfayı ziyaret ettiğimizde , RSS logosu , adresi yazdığımız çubuğun solunda belirir . Buraya tıkladığımızda Mozilla Firefox bizi o RSS kaynağı adresine yönlendirir ve web sayfasının hangi adresten RSS kaynağını sunduğunu görebiliriz . Aşağıda RSS kaynağı olan bir sayfanın resmi mevcut . Zaten genellikle tüm blog araçları otomatik olarak RSS desteğini beraberinde getiriyor .
RSS simgesini tıklayıp adresi aldıktan sonra geriye sadece Akregator"e bunu eklemek kalıyor : )
Herkese bol RSS"li günler!
vuhuv.com.tr