| |
Linux dünyasında ne , nedir? Aşağıda Linux dünyasına ilk defa girenler için , çeşitli kavramların detaylı açıklamalarını bulabileceğiniz bir sözlük hazırladık . Bu sözlükte arayıp bulamadıklarınızı bize yazabilir , bir sonraki sürümde genişletilmesini sağlayabilirsiniz .
KDE | GNU | GNOME | Çekirdek | Dağıtım | GIMP | Gelecek | PHP | HOWTO | Copyleft | LILO | KOffice | LKD | compile | Man |
GNU Serbest yazılım modeline verilen genel bir isim . İlk defa Richard Stallman tarafından ortaya atılan bu kavram , yazılımın açık kaynak kodlu olmasını öngörüyor . Böylece isteyen herkes açık kaynak kodunu inceleyip , daha gelişmiş , özgün , üretken , dinamik çalışmalarda bulunabiliyor . GNU lisansı aynı zamanda yazılımı dağıtma ( ve hatta satma ) hakkı da veriyor . Bunları yaparken sizden istenen , yazılımın kaynak kodunu da dağıtmanız ve yazarın haklarına saygı göstermeniz .
KDE İlk defa 1994 yılında geliştirilmeye başlanan KDE , Linux altındaki 20"den fazla pencere yöneticisinden sadece birisi . KDE"nin gelişmiş altyapısı ve sürükle-bırak teknolojisi onu en moda masasüstü haline getirmiş durumda . KDE"nin ana web sayfası www . kde . org adresinde .
GNOME Tıpkı KDE gibi , gelişmiş grafik ortamı ve özellikle kolayca yapılandırılabilir menüleriyle en büyük alternatiflerden birisi . GNOME , ilk defa Miguel de Icaza tarafından geliştirilmeye başlanmış . GIMP ( the GNU Image Manipulation Program ) için yazılan Gtk kütüphanesi gelişmiş bir hale gelince bir program için yazılan kütüphane şimdi GNOME için kullanılır olmuş . GNOME hakkında daha fazla bilgi için www . gnome . org adresine göz atın . Halen GNOME"un da Türkçeleştirilmesine devam ediliyor .
Çekirdek ( kernel ) Aslında Linux , pek çok kullanıcının kafasına masaüstüyle , uygulama yazılımlarıyla , sunucu programlarıyla komple bir işletim sistemi olarak girmiş durumda . Ancak durum bundan biraz farklı . Linux , sistemin yönetimini ele alan çekirdeğin ( kernel ) adına veriliyor . Derlenmiş hali yaklaşık 500Kb tutan çekirdek , kaynak kodlarıyla sıkıştırılmış halde 20Mb"dan fazla yer kaplıyor . Bu kadar alanda tüm donanım sürücüleri de bulunuyor .
Dağıtım ( distribution ) Dağıtım , alt tarafında ortak çekirdeği içeren , üst bölgede ise genellikle GNU yazılımlarını barındıran paketlere verilen isim . Herkes , serbest yazılım olduğu için Linux"u içeren dağıtımlar hazırlayabilir ve bunu pazarlayabilir . Dağıtımalara örnek olarak Red Hat , Caldera , SuSE , Mandrake vb verilebilir .
GIMP ( GNU Image Manipulation Program ) GIMP , Linux altındaki en gelişmiş serbest yazılım grafik programıdır . Photoshop"a çok benzer , daha önce Photoshop kullananlar GNU GIMP"e rahatlıkla alışabilirler . Gimp , hemen hemen tüm büyük dağıtımlarla birlikte gelir . GIMP hakkında daha geniş bilgi almak için kendi web sayfasına ( www . gimp . org ) göz atmanız yeterli .
Gelecek Gelecek A . Ş Türkiye"nin en büyük Linux ve serbest yazılım destek firmasıdır . :- )
PHP PHP , ASP"ten %60 ila %300 daha hızlı çalışan , Oracle , MySQL , Sybase , Informix gibi veritabanlarıyla bağlanabilirlik özellikleri olan bir web geliştirme aracıdır . Kendi dilini kullanarak etkileşimli web sayfalarını kolayca PHP ve Apache ikilisiyle hazırlayabilir , daha fonksiyonel bir elektronik iş ortamı oluşturabilirsiniz . Türkiye PHP kullanıcıları listesi sayfasına göz atmak için www . php . org . tr adresine tıklayın , ya da www . php . net"in Türkiye yansısı tr . php . net sayfasına gidin .
CopyLeft Copyright"ın tam tersi şekilde , ( biraz da espri katarak ) bir yazılımın istenildiği gibi kopyalanabildiği , kaynak kodunun serbestçe dağıtılabildiği yazılım lisansına verilen isim . Bu serbest lisans böylece bilgiyi daha geniş kitlelere , çok daha kısa sürede yaymak için birebir bir formül haline geliyor . Aslında GNU GPL"in diğer adı da Copyleft"tir .
HOWTO HOWTO belgeleri , neredeyse Linux"un ilk çıktığı senelerden beri var . Yaklaşık 100 HOWTO belgesinden her biri sistem yönetimi , ağ , kullanıcı yönetimi ya da daha basit konuları ele alıyor ve örneklerle anlatıyor . Bunların yanında sistem ve ağ yönetimi , sistem güvenliği , çekirdek yapısı , modül programlama gibi çeşitli konuların ayrıntılarıyla açıklandığı kitaplar da HOWTO belgeleri kapsamında yeralıyor . HOWTO belgelerinin yurtdışı adresi www . linuxdoc . org , yurtiçi yansısı ise www . metu . edu . tr/ldp .
root Sistemdeki en yetkili kullanıcı , bir başka deyişle sistemin imparatoru . Linux işletim sistemini yönetmek için root kullanıcısı parolasına gerek vardır . Genellikle ağ servisleri , sistem servisleri , kullanıcı açma ve kapama , yedekleme yapma için tüm işlemler root kullanıcısının görevidir ve ( tahmin ettiğiniz gibi ) sistemin tüm sorumluluğu da bu kullanıcıdadır .
LILO Diskin başına ( genellikle MBR - master boot record ) yerleşerek bilgisayarın düzgün bir şekilde Linux ile açılmasını sağlayan program . Uzun açılımı ile LInux LOader . LILO aynı zamanda bilgisayarın Windows ve Linux ile birlikte dönüşümlü olarak açılabilmesini sağlayan bir mekanizma da içerir . Bu sayede istediğiniz zaman bilgisayar açılırken çalışan LILO sayesinde istediğiniz işletim sistemini açabilirsiniz . LILO tüm dağıtımlarla birlikte gelir ve otomatik olarak kurulur .
KOffice KOffice , KDE projesi çerçevesinde geliştirilen ve kword , killustrator , kformula , kspread , kimageshop , kchart gibi pek çok birbirinden bağımsız , ancak birlikte çalışabilirlik özellikleri olan programlardan oluşan bir masaüstü yazılımı . Henüz KOffice KDE paketleriyle birlikte dağıtılmıyor , ancak KOffice"in kararlı olacağı 2 . 0 sürümüyle birlikte verilmeye başlanacak , hemen belirtelim , Türkçe desteğe de sahip olacak . KOffice hakkında daha geniş bilgi için www . koffice . org adresine , bilhassa özellikler ve ekran görüntüleri bölümlerine mutlaka göz atın .
Compilation ( derleme ) Kaynak kodun çalıştırılabilir hale getirilmesi işlemine denir . Eğer bir Linux yazılımını kaynak kod halinde almışsanız , öncelikle kullanıma sokmak ve makinanın anlayabileceği bir dile dönüştürmek için bunu derlemelisiniz . Derlemek için pek çok araç bulunur , bunların tamamı elinizdeki Linux CD"sinde vardır . Normalde Linux kurmak ve kullanmak için C bilmek ya da derleme yapmak zorunda değilsiniz , bu işlemler sadece ( çok ileri düzeydeki ) uzman kullanıcılara yöneliktir .
Man ( kılavuz ) sayfaları UNIX"lerden kalma bir belgeleme alışkanlığı . Linux altındaki tüm komutu en ince detayına kadar anlatan yazılı metinler . Man sayfaları , yine aynı adı taşıyan "man" komutu yardımıyla görüntülenebilirler . Zaman zaman oldukça karmaşık konuları da ele alabilen bu kılavuzlar , sistem yöneticisinin ihtiyaç duyabileceği pek çok konuyu birarada tutar . |
vuhuv.com.tr